Καλή είναι η ρητορική για το Κλίμα, αλλά η δράση είναι καλύτερη: «θέλω να δω τα σχέδια!», λέει ο Φατίχ Μπιρόλ, ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (International Energy Agency) απευθυνόμενος στα κράτη του πλανήτη που αναμένονται στο τέλος του Οκτωβρίου στην COP26.
«Πώς θα αναμορφώσετε τις μεταφορές;», «το σύστημα της ηλεκτρικής ενέργειας;», λέει ο οικονομολόγος της Ενέργειας, που ανησυχεί ιδιαίτερα για την αντίσταση της βιομηχανίας του άνθρακα και την έλλειψη μέσων στις αναδυόμενες οικονομίες», κάνοντας λόγο για «τυφλά σημεία» της παγκόσμιας συζήτησης για το Κλίμα στην συνέντευξή του προς το AFP (Γαλλικό Πρακτορείο).
Ερώτηση: Τι περιμένετε από την COP26; Τι θα την έκανε επιτυχημένη;
Απάντηση: «Αρχικά, ελπίζω στην ενίσχυση των δεσμεύσεων των χωρών, σε συνάρτηση με τους διεθνείς κλιματικούς στόχους.
Το δεύτερο σημείο, και αυτό είναι το “τυφλό σημείο” της συζήτησης για το Κλίμα, αφορά την χρηματοδότηση των καθαρών μορφών ενέργειας στις αναδυόμενες οικονομίες. Τα 20 επόμενα χρόνια, άνω του 80% των εκπομπών θα προέρχεται από τις αναδυόμενες οικονομίες, που λαμβάνουν λιγότερο από το 20% των επενδύσεων για τις καθαρές μορφές ενέργειας. Είναι επείγον οι προηγμένες οικονομίες, κυρίως οι χώρες της G20, να διασφαλίσουν ότι η χρηματοδότηση αυτή θα περιλαμβάνεται στις αποφάσεις της COP26.
Το τρίτο σημείο είναι πολιτικό. Οι ηγέτες στην COP πρέπει να στείλουν ξεκάθαρο μήνυμα προς τους επενδυτές λέγοντας “αν επενδύσετε στις παλιές πηγές ενέργειας, θα χάσετε χρήματα”».
Ε: Οι μεγάλοι ρυπαντές έχουν δεσμευθεί για την ουδετερότητα άνθρακα μέχρι το 2050. Αντιλαμβάνεσθε ότι υπάρχει μία δυναμική για την COP αυτή;
Α: «Η πολιτική δυναμική είναι εξαιρετική. Αλλά αυτό το εφαλτήριο πρέπει να μετατραπεί σε συγκεκριμένη δράση σε παγκόσμιο επίπεδο και να μην περιορισθεί σε σποραδικές πρωτοβουλίες.
Οι κυβερνήσεις οφείλουν να παρουσιάσουν τους οδικούς τους χάρτες προς την ουδετερότητα του άνθρακα. Είμαι ευτυχής που βλέπω πολλές χώρες να θέτουν στόχους για το 2050, αλλά αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να ξέρουμε πώς σχεδιάζουν να το φέρουν σε πέρας. Θέλω να δω τα σχέδιά τους, τους άξονες και τα στάδια: τι θα γίνει με τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας; Τι θα γίνει με τις μεταφορές; Τι θα γίνει με τις θερμοηλεκτρικές μονάδες; Πώς θα χρηματοδοτηθούν οι επενδύσεις; Αυτό ισχύει για την Κίνα, τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, για όλους».
Ε: Και ποια είναι η προτεραιότητα;
Α: «Υπάρχουν πολλοί λόγοι ανησυχίας, αλλά αν ήταν να διαλέξω έναν, θα έλεγα ο άνθρακας. Τι κάνουμε με αυτό; Σήμερα το ένα τρίτο των εκπομπών προέρχεται από την χρήση του άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στις μονάδες άνθρακα στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη, που βρίσκονται κοντά στο τέλος της λειτουργίας τους.
Το πρόβλημα βρίσκεται στην Ασία, κυρίως στην Κίνα. Σε δύο χώρες που συγκεντρώνουν περί το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού, περισσότερο από το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από τον άνθρακα. Η μέση ηλικία των θερμοηλεκτρικών μονάδων εκεί είναι τα 11 χρόνια. Πώς να κλείσουν πριν κάνουν απόσβεση; Αυτό είναι ερώτημα κλειδί».
Ε: Η κρίση της Covid έχει αλλάξει κάτι;
Α: «Εχει ειπωθεί ότι μετά την Covid οι άνθρωποι θα γίνουν καλύτεροι. Είπαμε αμέσως “αν δεν ληφθούν τα σωστά μέτρα, θα υπάρξει εκτόξευση των εκπομπών”. Και στην πραγματικότητα, αυτήν την χρονιά περιμένουμε την δεύτερη στην ιστορία ισχυρότερη αύξηση. Αρα, η ρητορική είναι καλή, αλλά θα θέλαμε να μην υπάρχει τέτοιο χάσμα με την πραγματικότητα».
Ε: Τον Μάιο, έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας προκάλεσε αίσθηση περιγράφοντας τα στάδια μέχρι την ουδετερότητα του άνθρακα, κυρίως την διαδικασία εγκατάλειψης κάθε νέου σχεδίου χρήσης ορυκτών καυσίμων. Αρα, πρέπει να γίνει εκκαθάριση;
Α: «Δεν θέλω να σοκάρω κανέναν. Στόχος μας είναι να βάλουμε έναν καθρέφτη μπροστά από τις χώρες που έχουν αναλάβει δεσμεύσεις για το 2050: αν έχετε αυτόν τον στόχο, ιδού τι πρέπει να κάνετε. Απαριθμούμε 400 βήματα. Για παράδειγμα, μέχρι το 2040, το σύστημα της ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να απαλλαγεί εξ ολοκλήρου από τον άνθρακα. Ή, μέχρι το 2030, το 60% των πωλούμενων αυτοκινήτων πρέπει να είναι ηλεκτρικά – σήμερα είναι 5%. Θέλαμε να δείξουμε στον κόσμο ότι πρόκειται για τεράστιο άθλο. Αλλά είναι ακόμη εφικτός.
Και επίσης, αν οι προσπάθειές μας δεν φθάσουν για να μας κρατήσουν στο +1,5 ° C, το +1,6 ° C ή το +1,7 ° C είναι καλύτερο από το +3 ° C».
