Καθώς ξεκινά μια καινούργια βδομάδα, με άδηλο τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές αν η σφοδρή πίεση των αγορών πάνω στην Ελλάδα θα συνεχιστεί, θα πρέπει να εξετάσουμε λίγο πιο… μακροσκοπικά τι έγινε μέσα στον Οκτώβριο και πού μπορούν να οδηγηθούν τα πράγματα.
Αρχικά, η πίεση των αγορών αχρήστευσε το κυβερνητικό σχέδιο για έξοδο από το μνημόνιο με αποχώρηση του δυνατού και επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές.
Στη συνέχεια, έντρομη προ της βίαιης – τιμωρητικής στάσης των αγορών, η κυβέρνηση αναδιπλώθηκε στο σχέδιο μιας μετάβασης σε πιο ήπια, θεσμική και ευρωπαϊκή μορφή επιτήρησης στο πλαίσιο της λεγόμενης προληπτικής πιστωτικής γραμμής. Μάλιστα, τα πέραν πάσης προσδοκίας θετικά αποτελέσματα των stress tests των 4 ελληνικών συστημικών τραπεζών αναπτέρωσαν τις ελπίδες ότι αυτή η προληπτική γραμμή μπορεί να μην απαιτήσει νέα κεφάλαια και να στηριχτεί στα 11,3 δισ. ευρώ διαθέσιμα υπόλοιπα του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και την αξιοποίηση των αποθεματικών των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, συνολικά έως και 20 δισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι για το ΔΝΤ οι απομένουσες εκταμιεύσεις με βάση το ισχύον πρόγραμμα δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τις εξοφλητικές δόσεις σε αυτό για το πρώτο δάνειο προς την Ελλάδα, η κυβέρνηση πίστεψε ότι «ξαναμπήκε στο παιχνίδι» ύστερα από τα τραπεζικά stress tests.
Όμως, «παραδόξως» οι αγορές συνέχισαν να σφυροκοπούν την ελληνική αγορά (χρηματιστήριο και ομόλογα) και μετά τα stress tests. Αν αυτή η εικόνα εμπεδωθεί και στο διάστημα των αρχών Νοεμβρίου, η πολιτική του ερμηνεία θα είναι μόνο μία: ότι οι αγορές καταρρίπτουν και το δεύτερο σενάριο στο οποίο είχε αναδιπλωθεί η κυβέρνηση, δηλαδή της soft επιτήρησης χωρίς νέα δανεικά και άρα χωρίς νέο μνημόνιο – ανεξαρτήτως του πώς θα ονομαζόταν αυτό.
Σε αυτή την περίπτωση, η κυβέρνηση θα ξέμενε οριστικά από εναλλακτικά σενάρια, αφού θα απέμενε ανοιχτός μόνο ο δρόμος νέας χρηματοδοτικής σύμβασης και νέου μνημονίου. Αλλά με αυτό το σενάριο ούτε οι 180 βουλευτές για την προεδρική εκλογή συγκεντρώνονται ούτε σε εκλογές μπορεί να πάει με τύχες αξιοπρεπούς εκλογικής επίδοσης.
Όλα αυτά όμως έχουν συνέπειες και για τον ΣΥΡΙΖΑ. Αναμφίβολα η ηγεσία του θα επιθυμούσε «και την πίτα σωστή και το σκύλο χορτάτο»: να πάμε σε εκλογές το Μάρτιο αλλά αφού στο μεταξύ η παρούσα κυβέρνηση είχε πετύχει τη «μετάπτωση» από το καθεστώς του κλασικού μνημονίου στην ηπιότερη-ευρωπαϊκή-θεσμική επιτήρηση. Και μάλιστα με τα 11,3 δισ. ευρώ του ΤΧΣ «άθικτα» – θα ήταν το καλύτερο πλαίσιο για την περιλάλητη «σκληρή διαπραγμάτευση» που επαγγέλλεται το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Αν όμως οι αγορές κλείσουν το δρόμο για την ήπια επιτήρηση με προληπτική γραμμή, χωρίς νέο δάνειο και με άθικτα τα 11,3 δισ. ευρώ του ΤΧΣ, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ θα «κερδίσει» μεν τις εκλογές το Μάρτιο, θα στερηθεί όμως των ευκολιών μιας διαπραγμάτευσης στο ευνοϊκό πλαίσιο της προηγηθείσας εξόδου από το μνημόνιο… Τότε θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που βρεθεί μπροστά στο αμείλικτο δίλημμα «σκληρό μνημόνιο ή ρήξη». Τότε θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που θα αναγκαστεί να καταφύγει σε «ανορθόδοξα» χρηματοδοτικά εργαλεία, καθώς αγορές και δανειστές θα του αρνούνται τη χρηματοδότηση χωρίς σκληρή εποπτεία…
Και, για να μην είμαστε τόσο αφηρημένοι, «ανορθόδοξα» χρηματοδοτικά εργαλεία σημαίνει άλλης έκτασης εσωτερικό δανεισμό (δέσμευση όχι μόνο αποθεματικών των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, αλλά και μέρους των καταθέσεων), ενδεχόμενα δε και στάση πληρωμών στους τόκους και τα χρεολύσια. Δηλαδή στο δίλημμα «υποταγή ή ρήξη», να σηκώσει το «γάντι» και να απαντήσει «ρήξη» με μια στρατηγική «τύπου Αργεντινής» προσαρμοσμένη στο ευρωπαϊκό πλαίσιο…
Μέχρι λοιπόν να μάθουμε, αυτή τη βδομάδα, αν οι αγορές θα ξεθεμελιώσουν οριστικά και το σενάριο της ήπιας επιτήρησης χωρίς νέο δάνειο, ας σκεφτούμε πάνω σε δύο πολιτικά γεγονότα που, στην αναγωγή τους, δείχνουν την περίσσεια αυταπατών σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση:
Η κυβέρνηση επιμένει στις «κόκκινες γραμμές», παρά το «ξύλο» που -όπως αποκαλύπτεται- έφαγε ο κ. Χαρδούβελης στη συνάντηση με τον κ. Σόιμπλε και παρά το γεγονός ότι η τρόικα δεν ορίζει ημερομηνία έλευσης στην Αθήνα. Δεν υπάρχει συντομότερος δρόμος για να ακυρωθεί οριστικά το ευνοϊκό σενάριο στο οποίο έχει αναδιπλωθεί…
Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, εκστρατεύει ομοθυμαδόν στο «άντρο» του κ. Στουρνάρα «φωνάζοντας» ότι έχει ενσωματώσει και τους σκληρούς της αριστερής του πτέρυγας στην τακτική του και με κεντρική παρέμβαση να διατεθούν τα 11,3 δισ. ευρώ του ΤΧΣ για τα «κόκκινα δάνεια».
Κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση, λοιπόν, ποντάρουν ασύγγνωστα στο ήπιο σενάριο σαν να είναι δεδομένο. Για να δούμε αυτή και την επόμενη βδομάδα τι γνώμη έχουν επ’ αυτού και οι αγορές…
