Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Ένας αστός γεωπόνος ιδεαλιστής που οραματίζονταν τη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας. Με την οργανωτικότητα, την στρατηγική του ιδιοφυΐα και τις επιτελικές του αρετές ο Βελουχιώτης σύντομα κατέστησε τον ΕΛΑΣ στην κορυφαία αντιστασιακή μας οργάνωση. Τους αξιωματικούς του ΕΛΑΣ αρχικά αποτέλεσαν ένοπλοι άτακτοι και εν συνεχεία αξιωματικοί του ελληνικού στρατού που είχε διαλυθεί, καθώς και απόστρατοι αξιωματικοί του βενιζελογενούς πραξικοπήματος του 1935. Παράλληλα ωστόσο με τον ΕΛΑΣ που ήταν η κύρια οργάνωση αντίστασης, ανεπτύχθηκαν και άλλες με εξαιρετική συμβολή αντιστασιακές οργανώσεις, που δεν έχει ακόμα αποτιμηθεί στο βαθμό που πρέπει ιστορικά, η πατριωτική τους συμβολή. Τον Ιούνιο έτσι του 1942 συστήθηκε ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ) υπο τον στρατηγό του ελληνικού στρατού Ναπολέοντα Ζέρβα. Ο στρατηγός Ζέρβας ήταν ένας άνθρωπος με καθαρά δημοκρατικές πεποιθήσεις. Άλλη ηγετική φυσιογνωμία του ΕΔΕΣ υπήρξε ο Κομνηνός Πυρομάγλου. Ο ΕΔΕΣ αριθμούσε με βάση τις ιστορικές πληροφορίες που έχουμε και στον βαθμό που αυτές που μπορεί να είναι απόλυτης αληθείας, περί τους πέντε χιλιάδες άνδρες. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο ΕΔΕΣ είχε την αρωγή των Άγγλων απο της ιδρύσεώς του, ως δυνάμει αντίθετος πόλος πρός τον ΕΛΑΣ. Πάραυτα δεν κατόρθωσε να αποσπάσει την ολοκληρωτική υποστήριξη της κυβέρνησης του Καΐρου.
Τρίτη τέλος σε στρατιωτική δύναμη αντιστασιακή μας οργάνωση, η Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση (ΕΚΚΑ), μα σαφείς σοσιαλγενείς πολιτικές κατευθύνσεις. Κυρίαρχη μορφή της ΕΚΚΑ στο στρατιωτικό της σκέλος ήταν ο συνταγματάρχης Ψαρρός και στην πολιτική της καθοδήγηση ένας ευγενής και ευαίσθητος διανοούμενος ο Γεώργιος Καρτάλης. Ο πρόωρος θάνατος του οποίου αργότερα στην μετεμφυλιακή Ελλάδα, την στέρησε απο τις πολύτιμες εθνικά, υψηλές πολιτικές του υπηρεσίες. Σημειώνοντας ακόμα πως χωρίς καμιά υποστήριξη απο την κυβέρνηση του Καΐρου, η ΕΚΚΑ στηρίζονταν αποκλειστικά στις δυνάμεις της. Κοντά σ΄ αυτές όμως τις τρείς αντιστασιακές μας οργανώσεις που κατεδείκνυαν την αλύγιστη θέληση του ελληνικού λαού για την ανάκτηση της ελευθερίας του, υπήρχαν και τα «τάγματα ασφαλείας» των κατοχικών κυβερνήσεων. Ήταν το όνειδος της ελληνικής κοινωνίας, που συνεργάζονταν με τον γερμανό κατακτητή εναντίον των αντιστασιακών οργανώσεων. Μεταξύ των τριών αντιστασιακών μας οργανώσεων ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ δεν υπήρχε συνεργασία, παρά τους κοινούς αγώνες για την απελευθέρωση. Ενώ αντιθέτως πολλές ήταν οι μεταξύ τους συγκρούσεις και μάλιστα φονικές. Καθώς διαφαίνονταν στον πολιτικό ορίζοντα της Ευρώπης η ήττα και η κατάρρευση των δυνάμεων του άξονα, προέβαλλε το ερώτημα ποιά πολιτική παράταξη θα κατίσχυε πολιτικά και θα αναλάμβανε τα ηνία διακυβέρνησης της χώρας. Υπήρξε ωστόσο και μια κορυφαία στιγμή συνεργασίας μεταξύ των αντιστασιακών μας οργανώσεων, στην οποία μεγαλούργησαν. Ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25-26 Νοεμβρίου του 1942. Στη φωτογραφία ο Ναπολέων Ζέρβας, ένας λαμπρός αξιωματικός με δημοκρατικές πεποιθήσεις, ηγήθηκε του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ) και αποτέλεσε με τον Άρη Βελουχιώτη, κορυφαία φυσιογνωμία της Εθνικής μας Αντίστασης.
Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι Α΄ Αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος Αθηναίων
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
