Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος*
Είναι βέβαιον ότι σ΄ αυτήν του την κρίση τον επηρέαζε ζωτικά πέραν των προσωπικών του διεθνοπολιτικών εκτιμήσεων και η σύζυγός του Σοφία, η οποία ήτο αδελφή του αυτοκράτορα Γουλιέλμου του Β΄ (Κάιζερ) της Γερμανίας. Στην αντίπερα τώρα όχθη ο Βενιζέλος ως επίσημος εκφραστής της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδος είχε εκ διαμέτρου αντίθετο προσανατολισμό στην εξωτερική πολιτική της χώρας, υποστηρίζοντας τον αγγλογαλλικό άξονα. Γραμμή την οποία είχε με επιτυχία πρωθύστερα υπηρετήσει η χώρα και της είχε αποφέρει τον διπλασιασμό των εδαφών της και πού την ίδια άλλωστε γραμμή είχαν ακολουθήσει τόσον ο Χαρίλαος Τρικούπης, όσον και ο ίδιος ο πατέρας του Κωνσταντίνου, βασιλεύς Γεώργιος ο Α΄.
Η αβυσσαλέα αυτή διάσταση στην εξωτερική πολιτική της χώρας δεν άργησε να φέρει τραγικά αποτελέσματα. Και κεντρικό πεδίο εφαρμογής της υπήρξε η κήρυξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου. Ο Κωνσταντίνος ήταν υπέρμαχος μιας κατ΄ επίφασιν ουδέτερης πολιτικής της Ελλάδος. Στην ουσία όμως η πολιτική αυτή υποστήριζε «σιωπηρά» τα συμφέροντα της Γερμανίας, που ασκούσε την εξωτερική της πολιτική στη Βαλκανική, έχοντας ως βραχίονές της τη Βουλγαρία και την Τουρκία, χώρες που είχαν πλήρως συνταχθεί με την πολιτική της. Σ’ αυτήν του την «ουδετερόφιλη» πολιτική ο Κωνσταντίνος βρήκε στο εσωτερικό της χώρας απρόσμενο σύμμαχο την αριστερά, που σιγά–σιγά μορφοποιούνταν σε πολιτικό σχηματισμό. Ο Κωνσταντίνος πάσχιζε και σε σημαντικό βαθμό το κατάφερε να ταυτιστεί με την ειρηνόφιλη πολιτική.
Εκ διαμέτρου αντίθετα κινούμενος, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, υπεστήριζε σθεναρά την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας, και της διαβόητης μεταξύ τους «Εγκάρδιας Συμφωνίας» («entente»). Γύρω από αυτή τη δημιουργούμενη πολιτική διελκυστίνδα είχε λάβει θέση όλο το πολιτικό προσωπικό της χώρας. Όλοι οι νέοι πολιτικοί είχαν συσπειρωθεί γύρω από τον Βενιζέλο, που εξέφραζε το καινούριο και καινοτόμο πνεύμα της εποχής. Γύρω από τον Κωνσταντίνο είχαν συσπειρωθεί όλοι οι παλιοί πολιτικοί, που είχαν ταπεινωτικά ηττηθεί στις εκλογές από τον Βενιζέλο, αλλά και η παλαιοκομματική τάξη της χώρας. Αυτή η αβυσσαλέα διάσταση μεταξύ των δυο κυρίαρχων πολιτικών μας ανδρών, οδήγησε αναπότρεπτα σε ρήξη.
Έτσι, ο Βενιζέλος τον Φεβρουάριο του 1915 παραιτήθη και ο βασιλεύς έδωσε την εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως σε ένα νέο ριζοσπάστη πολιτικό και σπανίας μορφώσεως, τον Δημήτριο Γούναρη από την Πάτρα. Υπήρξε, όπως θα δούμε αργότερα, θείος του γίγαντα του πνεύματος και εξαίρετου πολιτικού μας Παναγιώτη Κανελλόπουλου, αλλά και αποδιοπομπαίος τράγος, μάλιστα εξετελέσθη ως ένας εκ των έξι στο Γουδί, της Μικρασιατικής Τραγωδίας. Στις 31 Μαρτίου του 1915 έγιναν εθνικές εκλογές και, αφού πρωτίστως ο βασιλεύς είχε διαλύσει τη Βουλή, της οποίας την πλειοψηφία κατά κράτος είχε σύμφωνα με τις εκλογές του 1912 ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν και πάλι νικηφόρο για τον Κρήτη πολιτικό. Ο Βενιζέλος με τους φιλελεύθερους απέσπασε την πλειοψηφία της Βουλής με εκατόν ογδόντα εννέα έδρες. Εκατόν είκοσι επτά έδρες είχαν λάβει όλοι οι υπόλοιποι σχηματισμοί και απο αυτές τις ενενήντα της είχε πάρει το νεοσυσταθέν «Κόμμα των Εθνικοφρόνων» του Δημητρίου Γούναρη, που αναγορεύονταν ως ο εκλεχτός του Κωνσταντίνου, αλλά και ο εκφραστής του εκσυγχρονιστικού ανιβενιζελισμού, υποσκελίζοντας τους παλιούς αρχηγούς της συντηρητικής παράταξης, Δημήτριο Ράλλη και Γεώργιο Θεοτόκη. Ο Βενιζέλος προέβη στον σχηματισμό κυβερνήσεως, η οποία ήταν όμως βραχύβια, διότι και πάλι η διάστασή του με τον Κωνσταντίνο για την εξωτερική πολιτική της χώρας θα οδηγούσε σε παραίτηση. Όλα τούτα όμως λαμβάνουν χώρα μεσούντος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, που παίρνει τώρα ακόμα πιο έντονες διαστάσεις.
Στις 5 Οκτωβρίου λοιπόν του 1915 ο Βενιζέλος παραιτείται. Ακολουθεί διάλυση της Βουλής χωρίς να συντρέχει ουσιαστικά λόγος στις 29 Οκτωβρίου του 1915 και στις 6 Δεκεμβρίου του 1915 λαμβάνουν χώρα ξανά εθνικές εκλογές, στις οποίες οι Φιλελεύθεροι δεν συμμετέχουν. Προκύπτει έτσι Εθνική Συνέλευση μονοκομματική με όλες τις έδρες στον Δημήτριο Γούναρη. Η χώρα είχε οδηγηθεί στον Εθνικό Διχασμό και βίωνε τον πρώτο κύκλο του.
Στη φωτογραφία ο Δημήτριος Γούναρης, κεντρικός εκφραστής του αντιβενιζελικού εκσυγχρονισμού, νικητής των εκλογών του Δεκεμβρίου 1915, στις οποίες όμως απέχουν οι Φιλελεύθεροι …Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος είναι υποψήφιος Βουλευτής της «Ένωσης Κεντρώων» στην Α΄ Αθηνών.
