Γράφει ο Αλέξανδρος Τρίγγος
Ο Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου ιδρύθηκε το 1973 (ΠΔ 213/20.8.1973) με σκοπό την προστασία της πλούσιας άγριας φύσης που απλώνεται από το φαράγγι του Βίκου μέχρι τη χαράδρα του κυρίως ποταμού Αώου και την ενδιάμεση ορεινή περιοχή του βουνού Τύμφη.
Μέσα στα όρια του δρυμού υπάρχουν ορισμένα από τα κυριότερα χωριά του Ζαγορίου με πλούσια ιστορία και πολιτιστική παράδοση. Αυτά είναι το Μονοδένδρι, ο Βίκος και τα Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο. Περιμετρικά του Δρυμού υπάρχουν άλλα έξι χωριά του Ζαγορίου, η Αρίστη, το Άγιος Μηνάς, η Βίτσα, το Καπέσοβο, το Βραδέτο και το Βρυσοχώρι, και εκτός Ζαγορίου η Κόνιτσα, η Καλλιθέα και η Κλειδωνιά.
Ο Δρυμός χαρακτηρίζεται από τους πιο εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς που συναντάει κανείς στην Ελλάδα, με πέντε σπηλαιοβάραθρα, κάθετα τα περισσότερα, με μεγαλύτερο και δεύτερο στον κόσμο το βάραθρο της Προβατίνας (με βάθος 407 μέτρα).
Η πλούσια πανίδα του Δρυμού περιλαμβάνει έως σήμερα δέκα είδη αμφιβίων. Εικοσιένα είδη ερπετών, εκατόν τριάντα είδη πουλιών και εικοσιτέσσερα είδη θηλαστικών, με σημαντικότερο την αρκούδα (Ursus Arctos), το αγριογούρουνο (Sus Scrofa), το ζαρκάδι (Apreolus Capreolus), το λύκο (Canis Lupus), το αγριόγιδο (Rupicarpa Balanika) και τη βίδρα (Lutra Lutra).
Όσο σημαντικκή είναι η προσφορά του Δρυμού στη πανίδα άλλο τόσο είναι και στη χλωρίδα. Με τον ερχομός της άνοιξης τα δάση, τα ρέματα, τα αλπικά λιβάδια και τα βράχια γεμίζουν με αγριολούλουδα, όμορφα αρώματα και όμορφα χρώματα. Στον Δρυμό έχουν αριθμιθεί πάνω από 1.700 είδη και υποείδη φυτικών ειδών. Μεταξύ αυτών βρίσκονται και πέντε ενδημικά είδη (που δηλαδή δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο), 19 ενδημικά είδη της Ελάδας καθώς και μεγάλος είναι ο αριθμός των φυτών που είναι σπάνια, προστατευόμενα ή έχουν ιδιαίτερη επιστημονική σημασία.
Επίσης, υπάρχουν τρία φαράγγια: του Βίκου μήκους δώδεκα χιλιομέτρων που σε μερικά σημεία το κάθετο ύψος του φτάνει τα 900 μέτρα τοποθετώντας το στα βαθύτερα του κόσμου, το φαράγγι του Βικάκι και η χαράδρα του Αώου, που βρίσκεται μεταξύ των βουνών Τραπεζίτσα και Γκαμήλα, μήκους δέκα χιλιομέτρων.
Πηγή : zagori.gov