Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Στο νέα οικονομική ανάλυση που δημοσίευσε η Eurobank πριν από λίγες μέρες αποτυπώνεται, ως αποτέλεσμα, ότι η μείωση των επενδυτικών δαπανών έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του φυσικού κεφαλαίου της οικονομίας και κατά συνέπεια των παραγωγικών δυνατοτήτων. Ακόμη, θεωρεί πως η ενίσχυση της «αξιοπιστίας – μηχανισμών δέσμευσης» αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ανάκαμψη των κεφαλαιουχικών δαπανών.
Σύμφωνα με την μελέτη «Eurobank», ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της μεγάλης οικονομικής ύφεσης ήταν η βαθιά και παρατεταμένη συρρίκνωση των επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου. Από το 2007 μέχρι το 2015 καταγράφηκε σωρευτική πτώση της τάξης των -40,01 δισ. ή -66,10% σε όρους ποσοστιαίας μεταβολής.
Κάποιοι από τους πιθανούς ερμηνευτικούς παράγοντες αυτού του φαινομένου, σύμφωνα με την ανάλυση, είναι οι εξής: Η αύξηση των φόρων παράλληλα με το ευμετάβλητο καθεστώς τους, η αύξηση του κόστους χρήσης κεφαλαίου, η μείωση της χρηματοδότησης, η ενίσχυση της αβεβαιότητας, τα θέματα μηχανισμών δέσμευσης – αξιοπιστίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, η αδυναμία δημιουργίας ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις επενδύσεις παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια και πάνω από όλα η διαμόρφωση προσδοκιών για μια περίοδο ισχνής οικονομικής δραστηριότητας πέραν του συνηθισμένου οικονομικού κύκλου.
Σε όρους αγαθών, η σωρευτική μείωση των -€40,01 δισ. προήλθε από την κατηγορία των κατοικιών (-23,84 δισ.), από τις άλλες κατασκευές (-2,36 δισ.), από τα αγροτικά προϊόντα (-0,01 δισ.), από το μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό (-12,18 δισ.) και από τα άλλα προϊόντα (-1,61 δισ.).
Σε όρους θεσμικών τομέων, η συρρίκνωση της δαπάνης για κεφαλαιουχικά αγαθά προήλθε από τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις (-9,10 δισ.), από τις χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις (-0,27 δισ.), από τη γενική κυβέρνηση (-4,54 δισ.) και από τα νοικοκυριά (-26,09 δισ.).
Τρία είναι τα κυρίαρχα στοιχεία των παραπάνω μεταβολών:
1) η μεγάλη μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες (πτώση του μεριδίου από 41,64% το 2007 στο 6,62% το 2015),
2) η αύξηση της σχετικής βαρύτητας των επενδυτικών προϊόντων με υψηλότερο επίπεδο ενσωματωμένης τεχνολογικής προόδου σε σύγκριση με εκείνο των κατοικιών. Η ενίσχυση των επενδύσεων στις συγκεκριμένες κατηγορίες κεφαλαιουχικών αγαθών δύναται να αποτελέσει μοχλό ενίσχυσης της συνολικής παραγωγικότητας της οικονομίας μέσα στα επόμενα χρόνια,
3) η αύξηση του μεριδίου των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων και της γενικής κυβέρνησης (και η αντίστοιχη μείωση της συνεισφοράς των νοικοκυριών) επί του συνόλου των πραγµατοποιηθέντων επενδυτικών δαπανών.
Τέλος, με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, η παρατεταμένη μείωση των επενδυτικών δαπανών είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του φυσικού κεφαλαίου της ελληνικής οικονομίας και ως εκ τούτου και των παραγωγικών δυνατοτήτων της (δυνητικό προϊόν). Από το τέλος του 2010, ο καθαρός σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου (ακαθάριστες επενδύσεις μείον αποσβέσεις) βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος. Βάσει των πλέον πρόσφατων στοιχείων, το ετήσιο «επενδυτικό κενό» εκτιμάται στα -10,86 δισ. Έτσι, λοιπόν, η ενίσχυση της «αξιοπιστίας – μηχανισμών δέσμευσης» αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ανάκαμψη των κεφαλαιουχικών δαπανών.
