Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Με βάση τα αποτελέσματα του νέου οικονομικού δελτίου για το πρώτο τρίμηνο του 2016, αποτυπώνεται η μείωση της παραγωγικότητας των Ελλήνων, λόγω του ότι το πραγματικό προϊόν ανά απασχολούμενο και ανά ώρα εργασίας σημείωσε ετήσια πτώση -3,53% και -5,50% αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το πραγματικό προϊόν ανά απασχολούμενο και ανά ώρα εργασίας σημείωσε ετήσια πτώση -3,53% και -5,50% αντίστοιχα το 1ο τρίμηνο 2016. Συνεπώς, υπό το πρίσμα της προσφοράς, ο αρνητικός ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης -1,35% το 1ο τρίμηνο 2016 ήταν αποτέλεσμα της μείωσης της παραγωγικότητας της εργασίας (σε όρους ωρών απασχόλησης) κατά -5,50%.
Η αύξηση της απασχόλησης (σε όρους ατόμων) και των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο κατά 2,19% και 1,97% αντίστοιχα, αποτέλεσαν αντισταθμιστικούς παράγοντες στη συρρίκνωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας.
• Το ανησυχητικό στοιχείο στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας είναι ότι η ετήσια μεταβολή της παραγωγικότητας της εργασίας βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος για 6ο συνεχές τρίμηνο σε όρους προϊόντος ανά απασχολούμενο και σε 4ο σε όρους προϊόντος ανά ώρα εργασίας. Οπότε, μπορεί η μείωση -0,23% του πραγματικού ΑΕΠ το 2015 να αποδείχτηκε ηπιότερη του αναμενόμενου (εκτιμήσεις της ΕΕ για ύφεση -2,3%) ωστόσο η επίδοση της οικονομίας σε όρους αποτελεσματικότητας στη χρήση των παραγωγικών συντελεστών (efficiency) καθιστά αναγκαία την αποτελεσματική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και την αύξηση των επενδύσεων.
Οι δύο τελευταίες μεταβλητές αποτελούν βασικούς προσδιοριστικούς παράγοντες για την ανάκαμψη της παραγωγικότητας της εργασίας.
• Ο λόγος που δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην πορεία της παραγωγικότητας της εργασίας πηγάζει από το παρακάτω γεγονός: η συρρίκνωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας των τελευταίων ετών δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο της μείωσης της απασχόλησης – είτε σε όρους ατόμων είτε σε όρους ωρών εργασίας – προήλθε και από τη μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας.
Για παράδειγμα, η τελευταία μεταβλητή αποτελεί τον βασικό ερμηνευτικό παράγοντα (σε όρους εθνικολογιστικής καταγραφής) της ύφεσης των ετών 2008 & 2009. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2010-2013 συνεχίστηκε η αρνητική της συνεισφορά ωστόσο δεν ήταν υψηλότερη από την αντίστοιχη της απασχόλησης.
• Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειώσουμε πως για το σύνολο της περιόδου 2007-2015 η σωρευτική πτώση της παραγωγικότητας της εργασίας – σε όρους ωρών απασχόλησης – προσεγγίζει τις -9,44 ποσοστιαίες μονάδες (ΠΜ).
Αυτή είναι η χειρότερη επίδοση από όλες τις χώρες της ΕΕ-28. Στην 1η θέση βρίσκεται η Ρουμανία (+27,1 ΠΜ) και ακολουθούν η Πολωνία (+23,5), η Ιρλανδία (+22,4), η Βουλγαρία (+18,7), η Λιθουανία (+17,6), η Σλοβακία (+15,8), η Ουγγαρία (+12,6), η Λετονία (+12,4), η Ισπανία (+12,1), η Μάλτα (+12,1), η Εσθονία (+10,4), η Πορτογαλία (+6,3), η Τσεχία (+5,3), η Κύπρος (+4,7), η Αυστρία (+4,5), η Γαλλία (+4,4), η Γερμανία (+4,2), η Σουηδία (+3,9), η Ολλανδία (+2,5), η Δανία (+1,7), το Ηνωμένο Βασίλειο (+1,5), το Βέλγιο (+1,4), η Σλοβενία (+1,3), η Ιταλία (-0,1), η Φιλανδία (-1,4) και το Λουξεμβούργο (-1,6).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας (Eurostat), η πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας – σε όρους προϊόντος ανά απασχολούμενο – παρουσίασε ετήσια μείωση -3,53% το 1ο τρίμηνο 2016. Το αντίστοιχο μέγεθος σε όρους προϊόντος ανά ώρα εργασίας κατέγραψε πτώση -5,50%. Συνεπώς, οι ώρες εργασίας ανά απασχολούμενο αυξήθηκαν (προσεγγιστικά) 1,97%. Ως γνωστόν, η ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ το 2015 ήταν -0,23%.
Σε πραγματικούς όρους, η αξία του συνόλου των αγαθών και των υπηρεσιών που παρήχθησαν στην ελληνική οικονομία διαμορφώθηκε στα €185,08 δις από €185,51 δις το 2014. Τα αντίστοιχα μεγέθη σε ονομαστικούς όρους ήταν €176,02 δις και €177,56 δις.
Είναι αναντίρρητα αποδεκτό πως η συρρίκνωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας αποδείχτηκε ηπιότερη εν συγκρίσει με τις προβλέψεις του καλοκαιριού 2015. Υπενθυμίζουμε πως σύμφωνα με την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) τον Αύγουστο 2015, η μείωση του πραγματικού ΑΕΠ αναμενόταν στο -2,3%.
Αυτή η απόκλιση ανάμεσα στις μακροοικονομικές προβλέψεις και το πραγματοποιηθέν αποτέλεσμα δύναται να ερμηνευτεί από την καλύτερη του αναμενόμενου επίδοση της ελληνικής οικονομίας το 1ο εξάμηνο 2015 (κυρίως το 2ο τρίμηνο), από την άνοδο της τουριστικής βιομηχανίας, την πτώση των τιμών του πετρελαίου, την υποτίμηση του ευρώ, τη σχετική ομαλοποίηση του οικονομικού κλίματος μετά την υπογραφή του 3ου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής (19 Αυγούστου 2015) και την μικρότερη του αναμενόμενου αρνητική επίδραση των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων.
Η τελευταία μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ένα ποσοστό των εγχώριων επιχειρήσεων και νοικοκυριών δεν «κατελήφθη εξαπίνης» την 28η Ιουνίου 2015 όταν ανακοινώθηκε η επιβολή των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, σημειώνει η Eurobank.
Τέλος, οι εκτιμήσεις της τράπεζας είναι πολύ έγκυρες, καθώς η πτώση της παραγωγικότητας έχει γίνει αντιληπτή και σε πολλούς επιχειρηματίες που προσπαθούν να βρουν τρόπους προκειμένου να βελτιωθεί η παραγωγικότητα, την ίδια ώρα που η αγορά δεν έχει ρευστότητα.
