Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα δεν υπήρχε αρκετός ανταγωνισμός στο ρεύμα και στην ουσία οι τιμές για περίπου τέσσερα συναπτά έτη παρέμεναν ανοδικές. Παρόλα αυτά ο ανταγωνισμός των μειώσεων των τιμών είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν οι τιμές στο ρεύμα σε μεγάλο επίπεδο. Ενδεικτικό στοιχείο της μείωσης αποτελεί και η μείωση κατά 15% για τους συνεπείς καταναλωτές από την ΔΕΗ.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τη σύγκριση των τιμολογίων που έκανε η Eurostat ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ για το διάστημα δευτέρου εξαμήνου 2015-2014, αν και στην πλειονότητα των κρατών το ρεύμα αυξήθηκε για τα νοικοκυριά ακόμη έως και 26,8%, εντούτοις στην Ελλάδα καταγράφηκε μείωση 0,9%. Κατά μέσο όρο στην ΕΕ τα οικιακά τιμολόγια ανατιμήθηκαν 2,4%, ενώ στην Ευρωζώνη 1,3%.
Μεγαλύτερη μείωση όμως καταγράφηκε στα λεγόμενα βιομηχανικά τιμολόγια, των επιχειρήσεων με κατανάλωση από 500 Μεγαβατώρες έως και 2.000 Μεγαβατώρες ετησίως. Σύμφωνα με τη Eurostat, πάντα κατά την ίδια χρονική περίοδο σύγκρισης, στην Ελλάδα η αξία του ρεύματος ήταν χαμηλότερη κατά 11,5%. Ο μέσος όρος της μεταβολής των βιομηχανικών τιμολογίων στην ΕΕ ήταν -0,8% και στην Ευρωζώνη -3,1%.
Το μέγεθος της πτώσης των οικιακών τιμολογίων στην Ελλάδα μπορεί να είναι μικρό, ωστόσο φανερώνει μια τάση περαιτέρω αποκλιμάκωσης, η οποία επιβεβαιώνεται με τα σημερινά δεδομένα (η έρευνα της Eurostat αφορά τις τιμές του δεύτερου εξαμήνου του 2015).
Πού οφείλεται όμως αυτή η μείωση των τιμολογίων; Από τον περασμένο Σεπτέμβριο στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει αναπτυχθεί έντονος ανταγωνισμός. Οι ανεξάρτητοι προμηθευτές που δραστηριοποιούνται κινούνται επιθετικά, και με μειώσεις, προσφορές και εκπτώσεις στα τιμολόγια χτυπούν τη ΔΕΗ, η οποία έχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Λειτουργού Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ) ότι οι ιδιωτικές εταιρείες προμήθειας ρεύματος έχουν αποσπάσει μερίδιο της τάξης του 9 με 10%. Υπολογίζεται ότι γύρω στους 100.000 μετρητές έχουν αλλάξει χέρια. Εχουν φύγει από τη ΔΕΗ και μεταφέρθηκαν στις εταιρείες (ΗΡΩΝ, Elpedison, Protergia, Watt and Volt, Volterra κ.λπ.).
Στην Ελλάδα, στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014, η τιμή της κιλοβατώρας μειώθηκε κατά 6%. Πάντως η χώρα μας έχει, παρά την πτώση, την έβδομη υψηλότερη τιμή πώλησης φυσικού αερίου στα νοικοκυριά, συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.
Η νέα εξέλιξη που προστέθηκε τις τελευταίες μέρες είναι η απάντηση της ΔΕΗ, η οποία ανήγγειλε την παροχή εκπτώσεων 15% στα τιμολόγια των νοικοκυριών και επιχειρήσεων που είναι συνεπείς στην πληρωμή των λογαριασμών τους. Η μείωση αυτή θα ισχύσει από την 1η Ιουλίου και οι λεπτομέρειες της απόφασης αυτής θα καθοριστούν στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας μέσα στην εβδομάδα.
Οι ανεξάρτητοι προμηθευτές με τη σειρά τους, αναμένουν να δουν την απάντηση της ΔΕΗ προκειμένου να πάρουν τη σκυτάλη στον ανταγωνισμό. Αλλά και η μεγαλύτερη πτώση των τιμολογίων στα τιμολόγια των επιχειρήσεων οφείλεται στον ανταγωνισμό που αναπτύσσεται στην Ελλάδα. Οι ιδιώτες προμηθευτές πρώτα στόχευσαν τις προσφορές και τις μειώσεις τους στις επιχειρήσεις κι έπειτα στα νοικοκυριά. Το πελατολόγιο των βιοτεχνιών, βιομηχανιών και μεγάλων εμπορικών επιχειρήσεων θεωρείται «φιλέτο» και ήταν τα πρώτα μερίδια που απόσπασαν από τη ΔΕΗ.
Πάντως, όπως φαίνεται και από τους συγκριτικούς πίνακες των τιμολογίων, η Ελλάδα στα οικιακά τιμολόγια βρίσκεται στην 13η θέση, σε ό,τι αφορά την αξία τους, ανάμεσα στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 η τιμή της κιλοβατώρας στη χώρα μας ήταν στα 17,7 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα. Την ακριβότερη κιλοβατώρα για τα νοικοκυριά έχει η Δανία με 30,4 λεπτά. Ακολουθούν η Γερμανία (29,5 λεπτά του ευρώ), η Ιρλανδία (24,5), η Ιταλία (24,3 λεπτά), η Ισπανία (23,7 λεπτά του ευρώ), το Βέλγιο (23,5) η Πορτογαλία (22,9 λεπτά), το Ηνωμένο Βασίλειο (21,8 λεπτά), η Αυστρία (19,8), η Σουηδία (18,7 λεπτά), η Κύπρος (18,4), η Ολλανδία (18,3 λεπτά) και έπονται η Ελλάδα και το Λουξεμβούργο με την τιμή της οικιακής κιλοβατώρας στα 17,7 λεπτά του ευρώ. Οι χαμηλότερες τιμές ρεύματος στους «28» καταγράφονται στη Βουλγαρία (9,6 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα), στην Ουγγαρία (11,5 λεπτά), την Τσεχία και την Εσθονία (12,9 λεπτά).
Παραμένοντας στην κατηγορία των οικιακών τιμολογίων το διάστημα ανάμεσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 με 2014 οι μεγαλύτερες αυξήσεις έχουν γίνει στη Λετονία (26,8%), στο Βέλγιο (15,1%), στη Βουλγαρία (6,9%), στη Ρουμανία (6,1%), στην Ολλανδία (5,8%), στην Ιταλία 3,8% κ.ο.κ. Τις μεγαλύτερες μειώσεις για το ίδιο διάστημα έχουν κάνει η Κύπρος (22%), η Λιθουανία (5,8%), η Ιρλανδία (3,2%), η Εσθονία (2,6%) κ.ο.κ.
Η πορεία των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος αναμένεται να ενταθεί στη χώρα μας από τον Σεπτέμβριο. Η έναρξη των δημοπρασιών λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ισχύος της ΔΕΗ, όπως προβλέπεται από το μνημόνιο, θα δώσει με έμμεσο τρόπο πρόσβαση των ιδιωτών προμηθευτών στη φθηνή πρώτη ύλη ενέργειας. Με την απόκτηση ποσοτήτων θα μπορούν να διαμορφώνουν ακόμη χαμηλότερα τιμολόγια για τους πελάτες τους. Ευνοημένοι από αυτήν τη διαδικασία θα βγουν οι ανεξάρτητοι προμηθευτές που έχουν και μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (όπως ΗΡΩΝ, Elpedison και Protergia), οι οποίες θα μπορούν να διαμορφώσουν ιδιαίτερα δελεαστικά πακέτα προϊόντων. Κι αυτό γιατί θα τους επιτρέπεται να έχουν ένα μείγμα ενέργειας που θα αποτελείται από φυσικό αέριο (δικές τους μονάδες) καθώς και λιγνίτη και νερού που θα αποκτούν από τις δημοπρασίες.
Φυσικό αέριο
Μειώσεις καταγράφονται και στις τιμές του φυσικού αερίου, όπως προκύπτει από την έρευνα της Eurostat. Η πτώση των διεθνών τιμών του αργού πετρελαίου συμπαρέσυρε και τα υπόλοιπα ενεργειακά προϊόντα. Αυτή η βουτιά καταγράφηκε και στις τιμές πώλησης του φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά.
Έτσι, στην Ελλάδα η μείωση ήταν της τάξης του 6% στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014. Η τιμή της κιλοβατώρας διαμορφώθηκε στα 7,5 λεπτά του ευρώ και το μέγεθος της μείωσης κατατάσσει τη χώρα μας στην έκτη θέση των 28 με τις υψηλότερες αποκλιμακώσεις των τιμών.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν στην Εσθονία (22,3%), τη Βουλγαρία (19,1%), τη Δανία (12,8%), τη Λιθουανία (12,6%), στο Λουξεμβούργο (6,2%) και ακολουθούν η Ελλάδα και η Ολλανδία με 6%. Πάντως η χώρα μας έχει, παρά την πτώση, την έβδομη υψηλότερη τιμή πώλησης φυσικού αερίου στα νοικοκυριά, συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.
Στα αίτια συμπεριλαμβάνονται οι περιορισμένες εναλλακτικές πηγές προμήθειας του συγκεκριμένου καυσίμου (σχεδόν το 60% προέρχεται από τη Ρωσία), η χαμηλή κατανάλωση αλλά και η ουσιαστική ανυπαρξία ανταγωνισμού στην προμήθεια. Η κυβέρνηση ήδη ετοιμάζει θεσμικές παρεμβάσεις για το άνοιγμα της αγοράς φυσικού αερίου επιτρέποντας και την είσοδο κι άλλων προμηθευτών.
Τέλος, πέρα από τους λόγους για τους οποίους συνέβη αυτή η μείωση θα πρέπει να σημειωθεί πως είναι καλύτερο για τους πολίτες, καθώς το ρεύμα είναι πολύ σημαντικό αγαθό και θα πρέπει να υπάρξει μείωση στην τιμή του ειδικά σε περιόδους μεγάλης οικονομικής κρίσης όπως αυτή που διανύει η χώρα.
