Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Πρόσφατα στο πλαίσιο του Ευρωπαικού Εξαμήνου παρουσιάστηκάν τα δικαστικά συστήματα των κρατών μελών τόσο ως προς τα πλεονεκτήματα τους όσο και στα μειονεκτήματα τους. Στην παρουσίαση αυτή προτάθηκαν λύσεις για να αντιμετωπίστουν τα μειονεκτήματα των δικαστικών συστημάτων με τελικό σκοπό την βελτίωση και αναβάθμιση των δικαστικών συστημάτων των κρατών μελών.
Η παρουσίαση των δικανικών συστημάτων των κρατών μελών έγινε σε τρεις βασικούς τομείς:
1) Η χρονική διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών, η οποία διαφέρει από κράτος σε κράτος ένα τρίτο των κρατών μελών η διάρκεια των διαδικασιών είναι τουλάχιστον διπλάσια από αυτήν που ισχύει στην πλειονότητα των κρατών μελών. Στα κράτη μέλη με την μεγαλύτερη χρονική καθυστέρηση έχει παρατηρηθεί η διόγκωση των εκκρεμών υποθέσεων.
2) Η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των δικαστικών υποθέσεων, η οποια μπορεί να συμβάλλει στην ποιοτική και ανώτερη απονομή δικαιοσύνης. Παρόλα αυτά τα περισσότερα κράτη είτε δεν έχουν συστήματα αξιολόγησης είτε τα συστήματα τους δεν λειτουργούν με τον κατάλληλο τρόπο.
3) Στην παρουσίαση που έγινε αποδείχτηκε ότι τα κράτη μέλη διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τις αντιλήψεις για την ανεξαρτησία των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης. Αυτό σημαίνει οτι ένω μερικά κράτη μέλη βρίσκονται στα δέκα κορυφαία κράτη μέλη με την μεγαλύτερη αντίληψη για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, σε ορισμένα άλλα καταγράφεται μάλλον περιορισμένη βεβαιότητα για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης από την πλευρά των επιχειρηματικών τελικών χρηστών του συστήματος απονομής δικαιοσύνης. [1]
Σύμφωνα με τα πορίσματα του World Economic Forum αλλά και του World Justice Forum, ως προς τον χρόνο επίλυσης οι χώρες με τον λιγότερο χρόνο είναι η Λιθουανία, η Αυστρία και η Τσεχία, ενώ απο την άλλη πλευρά οι χώρες με τον περισσότερο χρόνο επίλυσης είναι η Ιταλία, η Κύπρος και η Μάλτα.
Ως προς την αντίληψη ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης οι χώρες οι οποίες έχουν μεγαλύτερη αντίληψη είναι η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Ιρλανδία, ενώ την λιγότερη αντίληψη ανεξαρτησίας έχουν η Ρουμανία και η Σλοβακία.
Τέλος, οι χώρες με το καλύτερο ποσοστό επίλυσης των υποθέσεων είναι το Λουξεμβούργο, η Ιταλία και η Τσεχία, ενώ οι χώρες με το μικρότερο ποσοστό επίλυσης είναι η Ελλάδα και η Κύπρος. [2]
Με βάση αυτά τα στοιχεία η Ευρωπαική Επιτροπή πρότεινε την δημιουργία ενός «Πίνακα αποτελεσμάτων σχετικά με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη», ο οποίος θα περιλαμβάνει αντικειμενικά, αξιόπιστα και συγκρίσιμα στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Ο σκοπός της δημιουργίας του συγκεκριμένου πίνακα δεν είναι η δημιουργία μιας ενιαίας σειράς κατάρτισης ούτε η προώθηση ενός πρότυπου δικαστικού συστήματος ως κοινή πολιτική, αλλά να χρησιμεύσει ως ένα εργαλείο το οποίο σέβεται τα διαφορετικά νομικά συστήματα, αλλά και τις παραδόσεις των κρατών μελών.
Σχετικά με τον συγκεκριμένο πίνακα ο Oli Rehn, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και αρμόδιος για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις του Ευρώ δήλωσε ότι: «Η ύπαρξη ενός υψηλής στάθμης, ανεξάρτητου και αποτελεσματικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης συμβάλλει καθοριστικά σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη. Ο νέος αυτός πίνακας αποτελεσμάτων θα βοηθήσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να θωρακίσουν τα νομικά τους συστήματα, ενισχύοντας τις προσπάθειες που καταβάλλουν για τόνωση των επενδύσεων και της δημιουργίας απασχόλησης.»
Επίσης η Αντιπρόεδρος Viviane Reding, Επίτροπος της ΕΕ αρμόδια για τις δικαστικές υποθέσεις δήλωσε για το θέμα τα εξής: «Η ελκυστικότητα μιας χώρας ως τόπου πραγματοποίησης επενδύσεων και ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας ενισχύεται αναμφίβολα από την ύπαρξη ενός ανεξάρτητου και αποτελεσματικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον, αφενός, είναι σημαντικό να εκδίδονται προβλέψιμες, έγκαιρες και εκτελεστές νομικές αποφάσεις και, αφετέρου, οι μεταρρυθμίσεις των εθνικών δικαιοδοτικών συστημάτων αναγορεύτηκαν σε σπουδαία διαρθρωτική συνιστώσα της οικονομικής στρατηγικής της ΕΕ. Ο νέος «Πίνακας αποτελεσμάτων σχετικά με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη» θα λειτουργεί ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και θα συνδράμει την ΕΕ και τα κράτη μέλη στις προσπάθειες που καταβάλλουμε για την επίτευξη ενός πιο αποτελεσματικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεών μας.» [3]
Τα επόμενα βήματα που περιλαμβάνει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η έναρξη ειδικών ανά χώρα αναλύσεων, οι οποίες εντάσσονται στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, που συμπεριλαμβάνει ανοικτό διάλογο με τα κράτη μέλη. Έπειτα από αυτό θα εκδοθούν τον Μάιο ειδικές ανά χώρα συστάσεις, οι οποίες θα διανεμηθούν στους ηγέτες κάθε χώρας προκειμένου να γίνουν αντικείμενο συζήτησης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου. Έπειτα από αυτό τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενσωματώσουν τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων στους Προυπολογισμούς τους και κατ’ επέκταση στην νομοθεσία τους.
Εν κατακλείδι, η προσπάθεια αυτή της Επιτροπής θα οδηγήσει στην βελτίωση και αναβάθμιση των δικαστικών συστημάτων των κρατών μελών, μία δράση η οποία θα ωφελήσει και τους πολίτες, αλλά και τα κράτη που θα συμμετάσχουν στην διαδικασία αυτή της καταγραφής της απόδοσης των δικαστικών τους συστημάτων.
Διάγραμμα: Ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης των κρατών μελών
Source: World Economic Forum
Διάγραμμα: Χρόνου επίλυσης δικαστικών υποθέσεων
Source: CEPEJ Study
Διάγραμμα Ποσοστών επίλυσης Δικαστικών υποθέσεων
Source: CEPEJ Study
