Η Metlen, η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής ενέργειας στη χώρα μας, είναι έτοιμη να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου και ο Ευάγγελος Μυτιληναίος σε σχετική συνέντευξή του στον βρετανικό Τύπο τονίζει το διεθνές βεληνεκές που έχει πλέον ο όμιλος του οποίου είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος.
Συγκεκριμένα, το αφιέρωμα στους The Sunday Times για τον Ευάγγελο Μυτιληναίο που δημοσιεύθηκε την Κυριακή (11/8), αναφέρει τα εξής: «Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος μπορούσε να διαισθανθεί ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Ο Έλληνας μεγιστάνας της ενέργειας και των μετάλλων είχε συγκεντρώσει μια ομάδα 25 επενδυτικών τραπεζιτών για να τον συμβουλεύσουν σχετικά με την εισαγωγή του ομώνυμου ομίλου της οικογένειάς του, της Mytilineos Holdings, στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Αλλά στο τέλος της συνάντησης, οι χρηματοδότες έδειχναν ντροπαλοί.
“Κύριε πρόεδρε, μπορούμε να πάμε επάνω και να συζητήσουμε για ένα πιο προσωπικό θέμα;” ρώτησε ένας από αυτούς νευρικά. “Προσωπικό θέμα; Με τραπεζίτες επενδύσεων;” γέλασε μπερδεμένος ο Μυτιληναίος. Ανέβηκαν αμήχανα στο όμορφο προσωπικό του γραφείο – ένας τεράστιος ανοιχτός χώρος με γλυπτά, τηλεοπτικές οθόνες που αναβόσβηναν και μια ιδιωτική βεράντα σκεπασμένη από ροδιές, με θέα τα επιβλητικά αθηναϊκά βουνά. Δίπλα σε ένα γυαλισμένο δρύινο τραπέζι, ένας τραπεζίτης είπε: “Έχετε ένα σπουδαίο όνομα. Και ξέρουμε ότι στην Ελλάδα είναι ένα πολύ διάσημο όνομα, πολύ παραδοσιακό, αλλά αυτό το όνομα στα αγγλικά είναι πολύ δύσκολο στην προφορά – δεν μπορείτε να γίνετε εταιρεία του FTSE 100 με αυτό το όνομα. Ο κόσμος θα δυσκολευτεί να πει στους χρηματιστές του τι μετοχή θέλει να αγοράσει”.
Ο Μυτιληναίος ήξερε ότι οι τραπεζίτες είχαν δίκιο. Έτσι, τον Ιούνιο, αποφάσισε απρόθυμα να αλλάξει το όνομα της οικογενειακής επιχείρησης σε Metlen, ένα αρκτικόλεξο των λέξεων μέταλλο και ενέργεια. Ωστόσο, οι παλιές συνήθειες δύσκολα πεθαίνουν: Καθ’ όλη τη διάρκεια της ωριαίας συνέντευξής μας, ο Μυτιληναίος αναφέρεται λανθασμένα στην εταιρεία ως “Melten”, και οι επαγγελματικές του κάρτες εξακολουθούν να έχουν αποτυπωμένο το παλιό της όνομα. “Πρέπει να τις αλλάξω, υποθέτω”, χαμογελάει.
Η πρόκληση του ενδιαφέροντος των επενδυτών του Ηνωμένου Βασιλείου βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων του Μυτιληναίου, καθώς προσπαθεί να επιτύχει μια από τις μεγαλύτερες δημόσιες εγγραφές στην αγορά του Λονδίνου τα τελευταία χρόνια. Η εισηγμένη στην Αθήνα Metlen Energy & Metals είναι η μεγαλύτερη εγχώρια εταιρεία στην Ελλάδα και παράγει περίπου 6,35 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, κυρίως από την κατασκευή ενεργειακών υποδομών, όπως ηλιακά και αιολικά πάρκα, και την εξόρυξη αλουμινίου. Η επανεγγραφή θα ήταν επίσης μια ώθηση για τον FTSE.
Με στόχο την εισαγωγή της Metlen στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου
Συναντιόμαστε στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας – ένα γκρίζο, εκτεταμένο συγκρότημα που μοιάζει περισσότερο με στρατιωτική βάση παρά με εταιρική επιχείρηση – στη βορειοανατολική περιοχή του Αμαρουσίου της Αθήνας. Ο χώρος είναι η έδρα της εταιρείας από το 2019, αλλά θα αντικατασταθεί το επόμενο έτος από τα κεντρικά γραφεία στο Λονδίνο. Ο διευθύνων σύμβουλος και πρόεδρος είναι ντυμένος business casual, φορώντας ένα σιδερωμένο ανοιχτό μπλε πουκάμισο ραμμένο με τα αρχικά του στα αριστερά του. Tα μανίκια του είναι σηκωμένα εν μέσω του ελληνικού καλοκαιριού. Ως ο μεγαλύτερος μέτοχος της εταιρείας αξίας 4,7 δισεκατομμυρίων λιρών, η προσωπική του συμμετοχή αξίζει περίπου 850 εκατομμύρια λίρες.
Εγκεφαλικός τύπος με τον αέρα γηραιού ακαδημαϊκού, ή διπλωμάτη, ο Μυτιληναίος κάνει παύσεις για αρκετά δευτερόλεπτα πριν απαντήσει σε κάθε ερώτηση. “Το χόμπι μου είναι η γεωπολιτική – θα μπορούσα να μιλάω γι’ αυτήν για ώρες”, λέει κάποια στιγμή.
Η εταιρεία που διευθύνει απασχολεί 6.500 άτομα σε 40 χώρες, μεταξύ των οποίων η Βρετανία, η Αυστραλία, η Χιλή και ο Καναδάς. Η ενεργειακή της δραστηριότητα, η οποία αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα των εσόδων της, κατασκευάζει υποθαλάσσια ενεργειακά καλώδια, ηλιακά πάρκα, αιολικά πάρκα και συνδέσεις δικτύου. Διαθέτει επίσης μια επιχείρηση εμπορίας ενέργειας. Ο κλάδος μετάλλων της Metlen είναι μεταξύ των μεγαλύτερων παραγωγών και εξαγωγέων αλουμινίου στον κόσμο, το οποία εξορύσσεται στην Ελλάδα, και εργάζεται για την παραγωγή μετάλλων σπάνιων γαιών που χρησιμοποιούνται στους ημιαγωγούς.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η εταιρεία έχει συμβόλαια αξίας 2,15 δισεκατομμυρίων λιρών, είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές της. Νωρίτερα φέτος, έκλεισε μια συμφωνία ύψους 1 δισεκατομμυρίου λιρών για την κατασκευή τμημάτων μιας υποθαλάσσιας καλωδιακής σύνδεσης από τη Σκωτία στο Ντάραμ, η οποία θα μεταφέρει αρκετή ανανεώσιμη ενέργεια για να τροφοδοτήσει δύο εκατομμύρια σπίτια.
Κατασκευάζει επίσης σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο για τους ενεργειακούς κολοσσούς Vitol και Drax στην Αγγλία και την Ουαλία και κατασκευάζει το μεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στο Ηνωμένο Βασίλειο στο Κεντ, το οποίο θα παρέχει αρκετή ενέργεια για 100.000 σπίτια.
Η Metlen είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος λιανικός πάροχος ενέργειας στην Ελλάδα, πίσω από την κρατική κατεστημένη εταιρεία, και τώρα θέλει να αναπτύξει τις δραστηριότητές του στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Μυτιληναίος, 70 ετών, αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί μια μέρα να προσπαθήσει να διαταράξει την αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου, συμπεριλαμβανομένης της Octopus Energy. “Ξέρουμε την επιχείρηση, έχουμε την τεχνογνωσία, μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά”.
Η επαναφορά στο χρηματιστήριο θα απαιτήσει επίσης από τη Metlen να είναι πεντακάθαρη με τις ρυθμιστικές Αρχές. Το 2018, ο Μυτιληναίος κατηγορήθηκε για διαφθορά σχετικά με ισχυρισμούς ότι η εταιρεία του πλήρωσε Αρχές για να εξασφαλίσει μια σύμβαση. Αθωώθηκε τον επόμενο χρόνο και η υπόθεση απορρίφθηκε. Ο διευθύνων σύμβουλος αποκαλύπτει ότι η Metlen συμμορφώνεται πλέον με το 80% του εταιρικού κώδικα του Ηνωμένου Βασιλείου: “Αν είμαστε καλοί για τον εταιρικό κώδικα του Ηνωμένου Βασιλείου, είμαστε καλοί για κάθε εταιρικό κώδικα”, είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά.
Πάντως, η σχεδιαζόμενη επανεισαγωγή, σύμφωνα με την οποία το 90% των μετοχών της Metlen θα διαπραγματεύεται στο Λονδίνο, ενώ το 10% θα παραμείνει στην Αθήνα, έρχεται σε μια απελπιστική στιγμή για το Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Η αγορά έχει υποστεί έλλειψη νέων εταιρικών εισαγωγών, ενώ αρκετές εταιρείες υψηλού προφίλ, με κυριότερη την τεχνολογική εταιρεία Arm του Κέιμπριτζ, έχουν εισαγάγει τις μετοχές τους στις ΗΠΑ σε αναζήτηση υψηλότερων αποτιμήσεων.
Αλλά ο Μυτιληναίος εξακολουθεί να είναι ένας επιχειρηματίας του Λονδίνου. “Το LSE, ακόμη και αν δεν βρίσκεται στην πιο ένδοξη φάση του, παραμένει το LSE”, είπε ο ίδιος στη συνέχεια. Τον πιέζω – γιατί να ενταχθεί σε μια αγορά που εγκαταλείπεται από άλλους; Ο δηλωμένος αγγλόφιλος υψώνει τη φωνή του και αρχίζει να χτυπάει το δρύινο τραπέζι. “Το ερώτημα είναι: Πιστεύετε στο Λονδίνο ως οικονομικό κέντρο ή όχι; Εγώ πιστεύω. Πιστεύετε ότι το Σίτι του Λονδίνου, μετά το Brexit, έχει δει τα χειρότερα; Ναι, το πιστεύω. Πιστεύετε ότι η παρουσία μας εκεί ως Metlen θα βοηθήσει το LSE, μαζί με άλλες εταιρείες, να βρει την προηγούμενη αίγλη του; Ναι, το πιστεύω!”, τονίζει με νόημα.
Η οικογενειακή επιχείρηση έλκει τις ρίζες της από το 1908, όταν ο παππούς του, που ονομαζόταν επίσης Ευάγγελος Μυτιληναίος, ίδρυσε μια επιχείρηση μετάλλων που σφυρηλάτησε καταναλωτικά αγαθά όπως λάμπες.
“Είμαι τυχερός που έχω το όνομά του”, λέει ο Μυτιληναίος. Μεγάλωσε και έφτασε να απασχολεί αρκετές εκατοντάδες εργαζόμενους, αποτελώντας μια μεγάλη επιχείρηση που ο παππούς ήλπιζε να μεταβιβάσει στους τέσσερις γιους του. Τότε, όμως, η καταστροφή χτύπησε. Με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη γερμανική κατοχή της Ελλάδας το 1941, η εταιρεία επιτάχθηκε από τους Ναζί. Ο πόλεμος σκόρπισε επίσης την οικογένεια: Τρεις από τους γιους πήγαν στα βουνά για να προσπαθήσουν να αποκρούσουν τους εισβολείς, ενώ ο πατέρας του Μυτιληναίου κατευθύνθηκε στην Αίγυπτο για να πολεμήσει στο πλευρό των βρετανικών στρατευμάτων κατά της ιταλικής εισβολής εκεί.
Η ενέργεια είναι πλέον ο κύριος κερδοφόρος παράγοντας της εταιρείας
Ο Μυτιληναίος γεννήθηκε το 1954 σε μια ταραγμένη εποχή για την Ελλάδα. Η οικογένειά του είχε μετακομίσει στην Αργεντινή μετά τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα, μεταξύ 1944 και 1949, αναζητώντας μια πιο σταθερή ζωή. Παρ’ όλα αυτά, η νοσταλγία της μητέρας του ανάγκασε την οικογένεια να επιστρέψει στην Αθήνα, όπου και γεννήθηκε.
Πάντως, ο νεαρός Μυτιληναίος ασχολήθηκε με τις ακαδημαϊκές σπουδές, ιδίως με τα Οικονομικά και την Ιστορία, τις οποίες γνώριζε ότι θα χρησιμοποιούσε μια μέρα για να διευθύνει την οικογενειακή επιχείρηση. “Ήμουν πάντα καλός μαθητής”, λέει με υπερηφάνεια. Μετά το προπτυχιακό του δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, κατευθύνθηκε στο London School of Economics για μεταπτυχιακό στα Οικονομικά. “Δεν είχα πολύ χρόνο για να περάσω έξω από τη βιβλιοθήκη”, είπε γελώντας.
Ανέλαβε την οικογενειακή επιχείρηση στα μέσα της δεκαετίας του ’30, το 1978, όταν αυτή ήταν μια μέτρια εταιρεία εμπορίας μετάλλων που αγόραζε και πωλούσε χάλυβα και άλλα μέταλλα. Εμπνευσμένος από την ορμητική εταιρική κουλτούρα της δεκαετίας του 1980, ο Μυτιληναίος προσπάθησε να μετατρέψει την οικογενειακή επιχείρηση σε όμιλο μετάλλων και εξόρυξης.
Στη συνέχεια, μετονόμασε την επιχείρηση ως Mytilineos Holdings το 1990 και προχώρησε σε μια εκστρατεία εξαγορών, εξαγοράζοντας ορυχεία χαλκού, ψευδαργύρου και μολύβδου σε όλη την Ευρώπη. Επιθυμώντας να συγκεντρώσει περισσότερα χρήματα για την επέκταση, ο Μυτιληναίος εισήγαγε την εταιρεία στο Χρηματιστήριο Αθηνών το 1995 και τρία χρόνια αργότερα οργάνωσε την πρώτη εξαγορά στην Ελλάδα, αγοράζοντας μια άλλοτε κρατική κατασκευαστική επιχείρηση με την επωνυμία Metka.
Η επιχείρηση μετάλλων ήταν ιδιαίτερα ενεργοβόρα, οπότε ο Μυτιληναίος αποφάσισε να επιχειρήσει το εμπόριο ενέργειας στις αρχές της δεκαετίας του 2000, δημιουργώντας εταιρείες παραγωγής ενέργειας και αιολικής ενέργειας. Αυτό απέδωσε: Η ενέργεια είναι πλέον ο κύριος κερδοφόρος παράγοντας της εταιρείας, με την πρόσφατη άνοδο των παγκόσμιων τιμών ενέργειας να έχει ως αποτέλεσμα τα έσοδά της να εκτοξεύονται στα ύψη.
Στουρνάρας: «Ο Μυτιληναίος εμπνέει, δίνει προσοχή στους εργαζόμενους»
Ο Γιάννης Στουρνάρας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, έχει πολλά κοινά με τον Μυτιληναίο: Είναι περίπου στην ίδια ηλικία και έχουν σπουδάσει και οι δύο στο Ηνωμένο Βασίλειο. “Είναι πολύ απλός – είναι άνθρωπος της δουλειάς. Παρά το γεγονός ότι έχει δημιουργήσει αυτόν τον γίγαντα, συμμετέχει καθημερινά στις καθημερινές επιχειρήσεις”, λέει ο Γιάννης Στουρνάρας για τον ισχυρό άνδρα της Metlen, προσθέτοντας: “Εμπνέει, δίνει μεγάλη προσοχή στην ανάπτυξη δεξιοτήτων των εργαζομένων του”.
Ανησυχεί καθόλου ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος ότι η μεγαλύτερη εγχώρια επιχείρηση της χώρας του ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το Ηνωμένο Βασίλειο; “Είναι πλέον μια διεθνής εταιρεία, ούτως ή άλλως, οπότε νομίζω ότι πρέπει να φύγει από τα ελληνικά σύνορα και να εισαχθεί σε μια πολύ μεγαλύτερη αγορά, δεν νομίζω ότι θα εγκαταλείψει την Ελλάδα”, λέει ο Στουρνάρας.
Το πιο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο του Μυτιληναίου είναι η Αλουμίνιον της Ελλάδος. Πρόκειται για το εργοστάσιο επεξεργασίας μετάλλων της Metlen, μερικά χιλιόμετρα από τα κεντρικά γραφεία της Αθήνας, το οποίο εξάγει αλουμίνιο από βωξίτη, ένα κοκκινωπό-καφέ πέτρωμα που σκάβεται από τα ορυχεία της εταιρείας. Μέσα σε μια κοιλάδα με θέα τη Μεσόγειο, το εργοστάσιο έχει το μέγεθος μιας μικρής πόλης – ένας λαβύρινθος από σωλήνες, καμινάδες που βγάζουν καπνό και πύργους ψύξης. Δίπλα της υπάρχει ένα λιμάνι όπου δένουν τεράστια πλοία για να φορτώσουν τόνους αλουμινίου για εξαγωγή σε όλο τον κόσμο.
Μάλιστα, τα κτήρια, τα πρόσωπα των εργαζομένων και η βλάστηση που περιβάλλει την κοιλάδα είναι όλα καλυμμένα με μια παχιά κόκκινη απόχρωση από τον βωξίτη. Για να περιηγηθούν στο τεράστιο συγκρότημα με ασφάλεια και ταχύτητα, οι εργαζόμενοι κάνουν πετάλι με μεγάλα τρίκυκλα που έχουν καλάθια στο πίσω μέρος.
Η Ε.Ε. επιστράτευσε τη Metlen για να ξεκινήσει την παραγωγή γαλλίου
Ο Μυτιληναίος έχει μια εκδοχή του εργοταξίου σε μορφή μοντέλου, τοποθετημένη στη δεξιά πλευρά του γραφείου του. “Είμαι πολύ συναισθηματικά δεμένος με τον τόπο. Υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που εργάζονται εκεί και είμαι πολύ κοντά τους, σαν πρώτος μεταξύ ίσων”, λέει ο δισεκατομμυριούχος. Το συγκρότημα είναι ένα από τα αγαπημένα του μέρη στον κόσμο και έχει αγοράσει ένα σπίτι γεμάτο μπουκαμβίλιες εκεί κοντά, το οποίο επισκέπτεται κάθε μήνα.
Έχει επίσης μεγάλες ελπίδες για το μέλλον της. Η Metlen βρίσκεται στη διαδικασία χρήσης των εγκαταστάσεών της για την παραγωγή γαλλίου, ενός υποπροϊόντος του βωξίτη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή ημιαγωγών και ηλιακών κυψελών. Η Ε.Ε. επιστράτευσε τη Metlen για να ξεκινήσει την παραγωγή γαλλίου, αφού η Κίνα, η οποία κυριαρχεί στο εμπόριο πολλών σπάνιων μετάλλων, διέκοψε τις εξαγωγές της πέρυσι. Η συζήτηση αυτή κάνει τον επιχειρηματία να δηλώσει: “Όταν η Κίνα σταμάτησε τις εξαγωγές, χρησιμοποιούσε το γάλλιο και άλλα μέταλλα όπως το γερμάνιο ως εργαλείο – ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής. Ως όπλο. Είναι σαν το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο, αλλά είναι πιο σημαντικό, εξίσου σημαντικό”.
Μυτιληναίος: «Το πιο δύσκολο κομμάτι η αλλαγή του ονόματος»
Η εισαγωγή στο χρηματιστήριο του Λονδίνου μπορεί να είναι μια μεγάλη πρόκληση, αλλά η Metlen και το αφεντικό της έχουν περάσει δοκιμαστικές στιγμές στο παρελθόν. Η τιμή της μετοχής της εταιρείας κατέρρευσε στον απόηχο της κρίσης δημόσιου χρέους στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, όταν οι διεθνείς επενδυτές απέσυραν τα χρήματά τους από τις ελληνικές μετοχές. “Το περίμενα”, λέει ο Μυτιληναίος και προσθέτει: “Μέχρι τότε, ήμουν έμπειρος στις επιχειρήσεις και τα οικονομικά για να καταλάβω ότι [οι πολιτικοί] έλεγαν ανοησίες”.
Βέβαια, η εταιρεία αποφάσισε να κάνει στροφή επεκτεινόμενη διεθνώς. “Αρχίσαμε να εξάγουμε το μεγαλύτερο μέρος των προϊόντων μας, επειδή στην Ελλάδα οι άνθρωποι δεν είχαν χρήματα για να πληρώσουν. Ήταν εξαιρετικά δύσκολο. Και κάθε μέρα, δεν ήξερες τι θα έφερνε η επόμενη μέρα. Αυτή ήταν ίσως μια από τις πιο δύσκολες επιχειρηματικές περιόδους της ζωής μου”, τόνισε ο ίδιος.
Πάντως, δοκιμασία αυτή κάνει την προοπτική της επανεγγραφής στο χρηματιστήριο να φαίνεται απλή σε σύγκριση, και ο διευθύνων σύμβουλος της Metlen είναι αδιάφορος για το όλο θέμα. “Βρίσκομαι στο Λονδίνο δέκα φορές το χρόνο. Τώρα θα είμαι 15 ή θα μείνω περισσότερο. Έτσι και αλλιώς είμαι στο σπίτι μου στο Λονδίνο”, λέει χαρακτηριστικά. Αλλά το πιο δύσκολο μέρος της όλης διαδικασίας ήταν να ξηλωθεί το όνομα της οικογένειας από το κατάστημα. Για πρώτη φορά, ο Μυτιληναίος συγκινείται και δακρυσμένος αναφέρει: “Μιλώντας συναισθηματικά, το πιο σημαντικό θέμα στην άσκηση επαναφοράς στο χρηματιστήριο, με μεγάλη διαφορά, ήταν η αλλαγή του ονόματος. Αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι, επειδή πρόκειται για ένα παλιό όνομα. Φρόντισα να διατηρήσω το όνομα ανέπαφο όπως το βρήκα, ώστε να μπορώ να το δώσω στα παιδιά μου”».
