Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Πριν λίγες μέρες εκδόθηκε απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία θεωρεί ότι το πακέτο που παραχωρήθηκε στους αγρότες κατά την περίοδο του κ. Χατζηγάκη πρέπει να επιστραφεί, καθώς θεωρείται πως οι καιρικές συνθήκες εκείνης της εποχής δεν ήταν τέτοιες ώστε να δικαιολογούν αυτές τις ενισχύσεις.
Αναλυτικότερα, επικυρώθηκε οριστικά η υποχρέωση του ελληνικού Δημοσίου να ανακτήσει από τους αγρότες την παράνομη κρατική ενίσχυση ύψους 425 εκατ. ευρώ (πακέτο Χατζηγάκη), η οποία είχε χορηγηθεί εξαιτίας δυσμενών καιρικών συνθηκών σε αγρότες που είχαν πληγεί από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες.
Το τελικό ποσό ανάκτησης ανέρχεται σε περίπου 240 εκατ. ευρώ, τα οποία θα κληθούν να επιστρέψουν περί τους 95.000 αγρότες, μετά την αποδοχή από την Κομισιόν της ελληνικής πρότασης να συμψηφιστούν τα ποσά με τις ενισχύσεις de minimis και να απαλλαγούν έτσι όσοι αγρότες είχαν λάβει έως 1.000 ευρώ. Συνολικά, 725.000 αγρότες είχαν λάβει αντισταθμιστικές εισφορές από τον ΕΛΓΑ το 2008 και 2009 που κρίθηκαν από την Κομισιόν παράνομες κρατικές ενισχύσεις, αλλά εξ αυτών οι 95.000 που είχαν λάβει από 1.000 έως και πάνω από 100.000 ευρώ θα κληθούν να τα επιστρέψουν, με παρακρατήσεις μελλοντικών επιδοτήσεων.
Με την απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν θεωρεί ότι το 2008 υπήρξαν στην Ελλάδα δυσμενείς καιρικές συνθήκες ικανές να δικαιολογήσουν τα μέτρα, ενώ δεν έγινε αποδεκτό το επιχείρημα ότι λόγω της κρίσης που αντιμετώπιζε η ελληνική οικονομία το 2009 δεν επικρατούσαν κανονικές συνθήκες αγοράς.
Οι διαπραγματεύσεις εδώ και μήνες της ελληνικής πλευράς με την Κομισιόν απέδωσαν σε μεγάλο βαθμό, καθώς τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ δέχθηκαν ότι από το συνολικό ποσό των ενισχύσεων που κρίθηκαν ως παράνομες μπορεί να εξαιρεθεί η ανάκτηση των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας, ενώ προβλέφθηκε και ο συμψηφισμός με μελλοντικές ενισχύσεις «de minimis». Συγκεκριμένα, προβλέφθηκε η δυνατότητα χρήσης του ποσού που ορίζεται στον Κανονισμό 1408/2013 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χρήση «de minimis», που για τη χώρα μας έχει ορισθεί στο ποσό των 109.260.000 ευρώ για τριετή περίοδο αναφοράς. Ουσιαστικά, με τη χρήση του «de minimis» και την εξαίρεση της ανάκτησης ενισχύσεων ήσσονος σημασίας, από τους 725.000 συνολικά αγρότες, η λυπητερή θα φθάσει σε 95.000 αγρότες.
Κατόπιν διαμαρτυριών, τον Ιανουάριο του 2009, μεγάλου αριθμού Ελλήνων παραγωγών γεωργικών προϊόντων, λόγω των ζημιών που είχαν υποστεί κατά το έτος 2008 εξαιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών, η ελληνική κυβέρνηση προέβλεψε, με την κοινή υπουργική απόφαση 262037 του υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών Γιώργου Αλογοσκούφη και του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σωτήρη Χατζηγάκη, της 30ής Ιανουαρίου 2009, περί κατ’ εξαίρεση παροχής ασφαλιστικής καλύψεως, λόγω των ζημιών που προκλήθηκαν στη γεωργική παραγωγή, την κατ’ εξαίρεση καταβολή από τον ΕΛΓΑ αντισταθμιστικών ενισχύσεων ύψους 425 εκατομμυρίων ευρώ στους παραγωγούς. Από την απόφαση αυτή προέκυπτε ότι η αναγκαία για την εφαρμογή της δαπάνη, η οποία θα επιβάρυνε Χατζηγάκητον προϋπολογισμό του ΕΛΓΑ, θα καλυπτόταν από δάνειο που επρόκειτο να συνάψει ο οργανισμός αυτός με τράπεζες, με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
Με επιστολή της 20ής Μαρτίου 2009, σε απάντηση αιτήματος της Επιτροπής για την παροχή στοιχείων, η Ελληνική Δημοκρατία ενημέρωσε το θεσμικό αυτό όργανο ότι ο ΕΛΓΑ είχε καταβάλει στους γεωργούς, κατά το έτος 2008, αποζημιώσεις ύψους 386.986.648 ευρώ, για ζημίες καλυπτόμενες από την ασφάλιση. Το ποσό αυτό προερχόταν εν μέρει από ασφαλιστικές εισφορές που είχαν καταβάλει οι παραγωγοί, συνολικού ύψους 88.353.000 ευρώ, και εν μέρει από τα έσοδα από δάνειο ύψους 444 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο είχε συνάψει ο ΕΛΓΑ με τράπεζα, με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, και το οποίο πρέπει να αποπληρωθεί εντός δεκαετίας.
Με απόφαση της 27ης Ιανουαρίου 2010 η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία ελέγχου σχετικά με αντισταθμιστικές πληρωμές που κατέβαλε ο ΕΛΓΑ κατά τα έτη 2008 και 2009. Στις 7 Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, βάσει της οποίας οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν από τον ΕΛΓΑ στους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων στη διάρκεια των ετών 2008 και 2009 συνιστούν κρατικές ενισχύσεις.
Βέβαια, πέρα από την υπόθεση του πακέτου Χατζηγάκη υπάρχει ένας φάκελος με βεβαιωμένα πρόστιμα και καταλογισμούς που υπερβαίνουν τα 2 δισεκατομμύρια. Για υποθέσεις παράνομων κρατικών ενισχύσεων η Ελλάδα υποχρεούται να ανακτήσει ποσά ύψους 1,2 δισ. ευρώ από αγρότες και αγροτικούς συνεταιρισμούς.
Σε αντίθετη περίπτωση, θα βρεθεί να αντιμετωπίζει την επιβολή προστίμων από την Κομισιόν. Πέραν του πακέτου Χατζηγάκη, υπάρχει το πακέτο Κοντού για ανάκτηση 150 εκατ. ευρώ αλλά και υποθέσεις για παράνομες κρατικές ενισχύσεις σε αγροτικούς συνεταιρισμούς, ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ.
Εν κατακλείδι, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επέβαλλε άλλη μία ποινή σε μία δύσκολη περίοδο για την χώρα και τους πολίτες της σε 95000 αγρότες επιβάλλοντας πρόστιμα που η Κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να τηρήσει, λόγω του πακέτου Χατζηγάκη, το οποίο είχε παραχωρηθεί σε μία εποχή με περίεργες καιρικές συνθήκες, άλλωστε και αυτός ήταν ο λόγος που εγκρίθηκε από την ΕΕ εκείνη την εποχή.
