Υπογράφουν οι*
2019… σε λίγο 2020! Δυστυχώς ακόμα και στις μέρες μας υπάρχουν πολλές γυναίκες που δέχονται μία ή και περισσότερες μορφές βίας απ´τον σύντροφο ή τον σύζυγό ή έναν… περαστικό στην βιβλιοθήκη, ακόμα και καθημερινά. Σε μερικές χώρες μάλιστα, το να χτυπάει ένας άντρας μια γυναίκα θεωρείται αποδεκτό ως και φυσιολογικό και το ”δικαίωμα” του άντρα να την κακοποιεί αποτελεί βαθιά πεποίθηση σε πολλές κοινωνίες. Η σεξουαλική κακοποίηση είναι συχνότερη σε γυναίκες ηλικίας 15 εώς 54 και παρατηρείται σε όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Στην Ελλάδα το ποσοστό φτάνει περίπου το 6% που ομολογούν πως έχουν υποστεί κάποιο είδος βίας, ενώ στο σύνολο των χωρών της Ε.Ε, 1 στις 5 γυναίκες υφίσταται έστω και μια φορά απ´τον σύντροφο ή τον σύζυγό της.
Η βία μπορεί να πάρει τις εξής μορφές
•Σωματική βία: σπρώξιμο, χαστούκια, απειλή με οποιοδήποτε αντικείμενο θεωρείται όπλο, ξυλοδαρμός,δαγκώματα, οποιαδήποτε σωματική επίθεση.
•Σεξουαλική βία: ο εξαναγκασμός στο σεξ με ή χωρίς γάμο θεωρείται βιασμός.
•Οικονομική βία: όταν ο άντρας απαιτεί τον πλήρη έλεγχο των εσόδων και εξόδων της γυναίκας και την διαχείριση του μισθού της.
•Ψυχολογική βία: η πιο δύσκολη μορφή βίας να αποδειχτεί. Ο έλεγχος, η κριτική, η απομόνωση, οι απειλές, ανήκουν σ´αυτή την μορφή βίας.
Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για τη σεξουαλική παραβίαση.
Μερικές φορές δεν είναι εύκολο ούτε να την αναγνωρίσει. Πολλοί έφηβοι καιπολλά παιδιά είναι μπερδεμένα και ανήμπορα να εκφράσουν αυτό που νιώθουν.
Παρακάτω θα διαβάσεις μερικές δηλώσεις, σχετικές με τη σεξουαλική κακοποίηση, που χρειάζεται να γνωρίζεις: Σεξουαλική κακοποίηση δεν είναι μόνο η καταπιεστική και βίαιη ερωτική πράξη, αλλά και η κοντινή σωματική επαφή, το άγγιγμα ή το χάδι που σε κάνεις να νιώθεις άβολα. Σεξουαλική κακοποίηση είναι η «αναγκαστική» σου έκθεση σε πορνογραφικό υλικό από ένα άτομο μεγαλύτερης ηλικίας. Σεξουαλική κακοποίηση είναι και όταν κάποιος εμπλέκεται σε ερωτική δραστηριότητα μπροστά σου, «αναγκάζοντάς» σε να τον παρακολουθήσεις, ότι και αν αυτό σημαίνει. Η σεξουαλική κακοποίηση δεν είναι πάντα μια βίαιη πράξη, δε σημαίνει, όμως, ότι δεν είναι και παραβιαστική. Η κακοποίηση δε συμβαίνει μόνο από άγνωστα άτομα. Μπορεί να συμβεί από ανθρώπους που γνωρίζεις καιρό, βρίσκονται στο περιβάλλον σου και τους θαυμάζεις πολύ (άρα πρόσεχε φίλη/φίλε μου τις παρέες σου!).
Η σεξουαλική παραβίαση δεν είναι κάτι για το οποίο έχεις ευθύνη. Μη νιώθεις ένοχος/η. Τόλμησε να μιλήσεις σε κάποιον που εμπιστεύεσαι, ακόμα και αν το άτομο που σε κακοποιεί, σε τρομοκρατεί ή σε απειλεί ότι θα έχεις συνέπειες. Η σεξουαλική παραβίαση μπορεί να συμβεί και στα κορίτσια, αλλά και στα αγόρια, κάθε ηλικιας. Μπορεί να γίνει και από άντρες, αλλά και από γυναίκες. Η σεξουαλική παραβίαση προκαλεί συναισθήματα ντροπής και φόβου και αυτό μπορεί να σε σταματήσει από το να μιλήσεις, ακόμα και αν δεν είναι κάτι που συμβαίνει σε σένα προσωπικά, αλλά υποψιάζεσαι ότι συμβαίνει σε κάποιον άλλον. Ωστόσο, αυτό που βοηθάει δεν είναι η απόκρυψη της αλήθειας αλλά η αποκάλυψή.
Ως τρίτο άτομο τι μπορείς να κάνεις; Έτσι, τόλμα να μιλήσεις στον ίδιο ή σε κάποιον που εμπιστεύεσαι αν: Κάποιος ή κάποια γνωστή σου έχει πολλά και μελανά σημάδια στο σώμα. Έχει αλλάξει συμπεριφορά και δείχνει πιο απόμακρος/η, θλιμμένος/η, ή επιθετικός/η.
Λειτουργεί διαφορετικά στο σχολείο, σχολή, χώρο εργασίας, χώρο διασκέδασης κλπ έχει πέσει η απόδοσή του ή δημιουργεί προβλήματα. Παραπονιέται για συχνές σωματικές ενοχλήσεις.
Θα θέλαμε να αναφερθούμε σε ένα επίκαιρο θέμα όπου για μία ακόμη φορά μας έκανε να αναρωτιόμαστε σε ποιόν αιώνα ζούμε και να έρθουμε αντιμέτωποι με την ωμή πραγματικότητα που μας υπενθυμίζει πως δεν έχει αποδοθεί η πρέπουσα σημασία αντιμετώπισης των σεξουαλικών εγκλημάτων από την πλευρά του νόμου που υποτίθεται ότι μεριμνά για την κοινωνική συνοχή και ευμάρεια των πολιτών στα πλαίσια μάλιστα ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Συγκεκριμένα, το Ανώτατο Δικαστήριο της Βαρκελώνης την περασμένη εβδομάδα απάλλαξε πέντε άνδρες από την κατηγορία βιασμού ενός 14χρονού κοριτσιού, ενώ τους καταδίκασε για τη μικρότερη κατηγορία σεξουαλικής κακοποίησης, με ποινή κάθειρξης 10-12 ετών , γιατί όπως υποστήριξε το δικαστήριο το θύμα βρίσκονταν σε κατάσταση μέθης και είχε χάσει τις αισθήσεις του, οπότε δεν μπορούσε «ούτε να συμφωνήσει ούτε να αντιταχθεί στη σεξουαλική συνεύρεση».
Με αφορμή το περιστατικό αυτό πλήθος ανθρώπων συγκεντρώθηκε στους δρόμους της Μαδρίτης όπου διαμαρτυρήθηκε έντονα για το περιστατικό αυτό, τονίζοντας πως δεν είναι κακοποίηση αλλά βιασμός. Η πλειονότητα των διαδηλωτών ήταν γυναίκες με κοινό σύνθημα «Φθάνει με την πατριαρχική δικαιοσύνη» και φορούσαν μωβ μαντίλια ή κρατούσαν μωβ ομπρέλες ένα χρώμα που συνδέεται έντονα με τα φεμινιστικά κινήματα. Η οργή και η αγανάκτηση για την απόφαση αυτή είναι έκδηλη από κάθε νοήμων άνθρωπο που σέβεται τα ανθρωπινά δικαιώματα και αντιλαμβάνεται το μέγεθος ενός τέτοιου εγκλήματος, καθώς τον κάνει να νιώθει εκτεθειμένος μπροστά στο γράμμα του νόμου και ανήμπορος να υπερασπισθεί τα θεμελιώδη δικαιώματα του. Για μια ακόμη φορά η μεταρρύθμιση ενός απαρχαιωμένου ποινικού κώδικα άργησε και ένα ακόμη έγκλημα δεν χαρακτηρίσθηκε όπως θα έπρεπε να χαρακτηρισθεί αφήνοντας ερωτηματικά που προκαλούν ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στους πολίτες και το νομοθετικό πλαίσιο.
Αποφάσεις σαν αυτές μας κάνουν να αναρωτιόμαστε, αν πρέπει κάθε φορά οι εφαρμοστές του νόμου να ακολουθούν κατά γράμμα αυτό που ορίζει ο νόμος και να δημιουργούν με αυτό τον τρόπο ρωγμές στις σχέσεις των πολιτών με την δικαιοσύνη. Κατά την γνώμη μου, κύριο μέλημα των εκάστοτε κυβερνήσεων θα πρέπει να είναι η τροποποίηση και η μεταρρύθμιση του ποινικού κώδικά με γνώμονα την καλύτερη και δικαιότερη απόδοση της δικαιοσύνης , προκειμένου να μην υπάρξουν ξανά τέτοιες απαράδεκτες δικαστικές αποφάσεις που αφήνουν απροστάτευτους τους πολίτες, πόσο μάλλον τους ανήλικους πολίτες μιας κοινωνίας.
Ο κόσμος εξελίσσεται και πλέον τέτοιου είδους αποφάσεις μας κάνουν να νιώθουμε ντροπή καθώς μας θυμίζουν άλλες εποχές όπου η θέση της γυναίκας και η συμπεριφορά των ανθρώπων ήταν σε ένα στάδιο που μόνο δημοκρατικό και φιλελεύθερο δεν μπορούσες να το χαρακτηρίσεις. Αυτή η στασιμότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ευτυχώς με τον καιρό άλλαξε και απέκτησε φωνή και προσωπικότητα ισχυρή ενάντια σε κάθε προκατάληψη που θέλει να μειώσει και να υποβαθμίσει την θέση της γυναίκας για εντελώς κομπλεξικούς λόγους που δεν έχουν θέση σε μια υγιή κοινωνία. Για αυτό τον λόγο καταδικάζουμε κάθε μορφή που προσβάλει την γενετήσια αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Καμία ανοχή λοιπόν σε τέτοιου είδους εγκληματικές πράξεις που προσβάλουν την ανθρώπινη ύπαρξη!
Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να αναφερθούμε στο δελτίο τύπου που δόθηκε στην δημοσιότητα το σχέδιο του νέου ποινικού κώδικα από το Υπουργείο Δικαιοσύνης τον Ιούνιο του 2019, πριν τις επικείμενες εκλογές. Πιο συγκεκριμένα μιλάμε, για το άρθρο 336 που προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων, καθώς υιοθετείται ένας νομικός ορισμός βιασμού που μόνο απαράδεκτος μπορεί να θεωρηθεί, τόσο σύμφωνα με τις τυπικές δεσμεύσεις της χώρας και τις Συμβάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων, όσο και σύμφωνα με τις πολιτικές υποχρεώσεις της τότε κυβέρνησης. Η πολιτική αυτή επιλογή του τότε Υπουργείου να υιοθετήσει έναν τέτοιον ορισμό μπορεί να φέρει ιδιαιτέρως σοβαρές συνέπειες καθώς ,εμπεδώνει την ατιμωρησία του βιασμού, εμποδίζει περαιτέρω την πρόσβαση των θυμάτων του βιασμού στη δικαιοσύνη και αδυνατεί να περιορίσει την κουλτούρα του βιασμού στην ελληνική κοινωνία.
Σε μια περίοδο που η κοινωνία έχει υποφέρει από την επανειλημμένη δημοσιοποίηση περιστατικών βιασμών, είναι ανεπίτρεπτο το μήνυμα απουσίας οποιασδήποτε δικαίωσης, αλλά κινδύνου των μελλοντικών θυμάτων. Η επιμονή σε έναν ορισμό του βιασμού που επικεντρώνεται στην αντίσταση και τη βία παρά στην συναίνεση, θα έχει αντίκτυπο όχι μόνο στην καταγγελία βιασμών, που γενικά είναι πολύ χαμηλή, αλλά επίσης και στην κοινωνική αντίληψη περί σεξουαλικής βίας, όταν και τα δύο είναι κομβικές πλευρές της καταπολέμησης της ατιμωρησίας για αυτά τα εγκλήματα και της πρόληψής τους. Με λίγα λόγια, η απόφαση αυτή ήταν σαν «γροθιά» στο στομάχι καθώς αντί να βαδίζουμε προς τα εμπρός, ο ορισμός αυτός του βιασμού μας έφερε πίσω και μας έκανε να νιώσουμε για μια ακόμη φορά απροστάτευτες απέναντι στις μελλοντικές απειλές που μπορεί να αντιμετωπίσουμε.
Η αλήθεια είναι πως δεν είμαστε ίδιοι με το (εκάστοτε) αντίθετο φύλο και ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες υπάρχουν αρκετές θεμελειώδεις διαφορές, απ´την φύση μας. Είμαστε όμως ίσοι και έχουμε τα ίδια δικαιώματα, γιατί είμαστε άνθρωποι και έχουμε τις ίδιες ανάγκες συναισθηματικές, πνευματικές, σωματικές, σεξουαλικές και οι δυο. Διεκδικήστε αυτά που σας ανήκουν και μη φοβάστε να ζητήσετε βοήθεια. Περιστατικά σαν και αυτό στην βιβλιοθήκη του ΑΠΘ έχουν πολύ βαθύτερες -σάπιες, σκοτεινές, ακραίες- ρίζες από όσο νομίζετε φίλες/φίλοι. Beware! “Ο σεβασμός είναι η αγάπη στην απλή της μορφή!“ Φράνκι Μπερν
**Υπογράφουν οι: Βόσσου Μαγδαληνή (Μάγδα), Φοιτήτρια Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Ντάμπου Μαρία, Πτυχιούχος Τμήματος Πολιτικών Επιστημών Δ.Π.Θ. και Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Πα.Πει. και Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς, Επικοινωνιολόγος, Μεταπτυχιακός Φοιτητής Διεθνών, Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
