Εδώ και μήνες οι Σέρβοι διαδηλώνουν κατά του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Το Σάββατο διαδηλωτές εισέβαλαν στην κρατική τηλεόραση και περικύκλωσαν το προεδρικό μέγαρο. Τι συμβαίνει στα Βαλκάνια;
«Θέλουμε να βοηθήσουμε την κρατική τηλεόραση να καταλάβει το μότο της: Δικαίωμά σας, να γνωρίζετε να πάντα». Αυτό φώναζε το Σάββατο με μεγάφωνο ο διαδηλωτής Μπόσκο Ομπράντοβιτς. Ο ίδιος μαζί με πολιτικούς της σερβικής αντιπολίτευσης και περίπου πενήντα διαδηλωτές εισέβαλαν στο κτίριο της σερβικής κρατικής τηλεόρασης στο κέντρο του Βελιγραδίου, ενώ έξω ήταν ήδη συγκεντρωμένοι εκατοντάδες πολίτες. Η αστυνομία έσπευσε στο σημείο λίγο αργότερα, εξαναγκάζοντας τους διαδηλωτές να βγουν από το κτίριο. Αν και υπήρξαν τραυματισμοί η κατάσταση δεν κλιμακώθηκε.
Σε κάθε περίπτωση αυτή η κίνηση των διαδηλωτών ήταν κυρίως συμβολική. Το καθιερωμένο βραδινό δελτίο ειδήσεων στις 19.30 με τις παραδοσιακά υψηλά νούμερα τηλεθέασης εδώ και μήνες δεν αναφέρει τίποτα για μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις σε σχεδόν 90 πόλεις. Από τον Δεκέμβριο οι πολίτες βγαίνουν στους δρόμους ζητώντας ελεύθερες εκλογές, κράτος δικαίου και ελευθερία της έκφρασης.
Κι όλα αυτά ενώ παράλληλα προχωρούν οι διαπραγματεύσεις καθώς θέλει να δώσει λύση στη μακροχρόνια διένεξη Σέρβων και Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο. Το έχει υποσχεθεί μάλιστα στο παρελθόν και στην καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Σε αντάλλαγμα το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες κάνουν τα στραβά μάτια για την κατάσταση στη σερβική δικαιοσύνη και τα ΜΜΕ της χώρας.
Όμως κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλει ότι ένας από τους λόγους που ασκείται τόσο μεγάλη πίεση στον πρόεδρο της Σερβίας όχι μόνο από την αντιπολίτευση, που είναι αυτονόητο, αλλά από την ισχυρή Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας καθώς και από μια σιωπηρή πλειοψηφία εντός του κυβερνώντος κόμματος.
Ο Βούτσιτς σε θέση άμυνας
«Δεν φοβάμαι. Μπορεί μόνο να χάσω τη ζωή μου. Θα συνεχίσω να αγωνίζομαι για τη Σερβία, αυτό είναι το πιο σημαντικό» δήλωσε από την πλευρά του σε μελοδραματικό τόνο ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ο ισχυρότερος άνδρας της Σερβίας. Ο ίδιος αποκαλεί τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης «κακοποιούς» και «φασίστες», που θέλουν να πάρουν την εξουσία με τη βία. Πάντως την Κυριακή οι διαδηλώσεις μεταφέρθηκαν από το μέγαρο της ραδιοτηλεόρασης στο προεδρικό μέγαρο με μουσική, φωνές, σφυρίχτρες και συνθήματα κατά του Βούτσιτς. Οι αρχικά φιλειρηνικές διαμαρτυρίες εξελίχθηκαν σύντομα σε βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία.
«Όπως βλέπει κανείς η κατάσταση συνεχώς μεταβάλλεται» ανέφερε στη DW o Mπόρκο Στεφανόβιτς, πολιτικός από την αριστερή αντιπολίτευση, συμπληρώνοντας: «Ας ελπίσουμε ότι στην κυβέρνηση έχει απομείνει λίγη λογική ώστε να εκπληρώσει τα αιτήματά μας». Αν και πολλοί διαδηλωτές αρνούνται να υποστηρίξουν συγκεκριμένο τμήμα της αντιπολίτευσης, εντούτοις ήδη έχει αρχίσει να αναδεικνύεται μια ομάδα πολιτών και πολιτικών ως ηγέτιδα των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων. Το όνομα αυτής: «Ένωση για τη Σερβία». Πρόκειται για ένα κράμα διαδηλωτών αστικών καταβολών, εθνικιστών μέχρι και αριστερών πολιτικών.
Σε κάθε περίπτωση για τον Βούτσιτς πρόκειται για τη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων επτά χρόνων που βρίσκεται στην εξουσία. Οι κατηγορίες εναντίον του είναι πολλές: νεποτισμός, διασυνδέσεις με εγκληματικούς κύκλους, πελατειακές σχέσεις. Ένας στους δέκα Σέρβους είναι μέλος του κόμματός του σε μία χώρα επτά εκατομμυρίων πολιτών. Η εγγραφή μελών στο Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα θεωρείται εισιτήριο για την εύρεση μιας θέσης εργασίας. Στα χρόνια της διακυβέρνησης Βούτσιτς ο πολιτικός ανταγωνισμός εκμηδενίστηκε, ενώ ως βασικό εργαλείο χρησιμοποίησε τη χειραγώγηση των ΜΜΕ. Με εξαίρεση κάποια ιδιωτικά κανάλια τα κρατικά μέσα δεν κάνουν τίποτα άλλο από τα εξωραΐζουν την κατάσταση, να επαινούν τον Βούτσιτς και να ασκούν κριτική στην αντιπολίτευση.
«Είναι πλέον φανερό ότι ο Βούτσιτς είναι αναστατωμένος, επειδή οι διαδηλώσεις διαρκούν τόσο πολύ» ανέφερε στη DW ο πολιτικός επιστήμονας Μπόμπαν Στογιάνοβιτς, υπογραμμίζοντας ότι ο Σέρβος πρόεδρος προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφύγει την προβολή εικόνων αστυνομικής βίας. Κάτι τέτοιο θα έφερνε τους διαδηλωτές σε θέση θύματος και η κατάσταση θα εκτραχυνόταν. Ωστόσο ο ίδιος εκτιμά ότι εάν η αντιπολίτευση συνεχίσει να ασκεί πίεση, τα πρόσφατα γεγονότα μπορεί να οδηγήσουν σε εκλογές και ίσως σε ανεξάρτητα ΜΜΕ.
Στο μεταξύ διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς τους Σέρβους διαδηλωτές διοργανώθηκαν και στο Βερολίνο, ενώ την ίδια ώρα παρόμοια είναι η εικόνα που μεταδίδεται και από άλλες χώρες των Βαλκανίων: τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, την Αλβανία. Αναλυτές κάνουν ήδη λόγο για την απαρχή μίας βαλκανικής άνοιξης.
