Πέντε χρόνια μετά το δημοψήφισμα, τέσσερις στους πέντε Βρετανούς δήλωσαν στην έρευνα πως θα ψήφιζαν το ίδιο.
Άρθρο του Πίτερ Φόστερ για τους Financial Times
Οι Βρετανοί ψηφοφόροι δείχνουν συγκρατημένο ενθουσιασμό για τη μετά Brexit συμφωνία που διαπραγματεύτηκε πέρυσι η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον με την ΕΕ, με τα αποτελέσματα της έρευνας να δείχνουν ότι μόνο ένας στους πέντε την χαρακτηρίζει ως «καλή» συμφωνία. Ωστόσο, στην επέτειο των πέντε χρόνων από το δημοψήφισμα του 2016, η έρευνα δείχνει επίσης πως αυτά τα χρόνια, γεμάτα από διασπαστικές αντιπαραθέσεις, δεν έχουν αλλάξει και πολλά· τέσσερις στους πέντε ψηφοφόρους δηλώνουν πως θα ψήφιζαν και πάλι το ίδιο.
Ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Στραθκλάιντ και πολιτικός αναλυτής, σερ Τζον Κέρτις ηγήθηκε της έρευνας που διεξήγαγε ο ιστότοπος What UK Thinks και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (NatCen). Ο ίδιος δήλωσε πως τα ευρήματα απείχαν πολύ από το να είναι μια ηχηρή επιδοκιμασία της εμπορικής συμφωνίας του Brexit. «Πέντε χρόνια μετά, είναι δύσκολο να πει κανείς πως το δημοψήφισμα του Brexit ήταν μια καθαρή επιτυχία», έγραψε ο Κέρτις, σημειώνοντας τον συγκρατημένο ενθουσιασμό των αποχωρούντων για τη συμφωνία του Brexit. Την ίδια στιγμή, πρόσθεσε, το αποτέλεσμα είχε συμφιλιώσει τους λίγους που ήταν υπέρ της παραμονής της χώρας στην ΕΕ με την ιδέα του σχεδίου. Αυτή η γενική, χλιαρή, ανταπόκριση στην εμπορική συμφωνία που διαπραγματεύτηκε πέρυσι ο Ντέιβιντ Φροστ (μέλος της Βουλής των Λόρδων) έδειξε ότι ακόμα και μέσα σε αυτούς που ήταν υπέρ της αποχώρησης, μόνο ένας στους τρεις πίστευε πως είναι μια «καλή» συμφωνία, παρόλο που το ποσοστό αυτό αντικατόπτριζε το γεγονός ότι μερικοί από αυτούς τους ψηφοφόρους θα προτιμούσαν να έχουν φύγει από την ΕΕ με ακόμα σκληρότερους όρους, χωρίς καμία συμφωνία.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε λίγες μόνο εβδομάδες αφότου το Ηνωμένο Βασίλειο έφυγε από την ενιαία αγορά της ΕΕ, την 1η Ιανουαρίου και είναι η τελευταία μιας σειράς ερευνών που έχει διεξάγει ο ιστότοπος What UK Thinks και το NatCen από το 2016. Το εμπόριο μεταξύ ΕΕ και Ηνωμένου Βασιλείου και η Συμφωνία Συνεργασίας TCA δεν πυροδότησε την αναστάτωση στα λιμάνια τον Ιανουάριο (κάτι που το 2016 προέβλεπαν πως θα συμβεί), αλλά έπεσε απότομα ο αριθμός των εξαγωγών από το Ηνωμένο Βασίλειο, προς την ΕΕ, σε τομείς όπως η παραγωγή γεωργικών προϊόντων, όπου το πρώτο τετράμηνο του έτους σημειώθηκε πτώση σχεδόν 50%, συγκριτικά με τα έτη 2019 και 2020.
Άλλες επιπτώσεις, ειδικά σε επαγγελματικές υπηρεσίες και ταξίδια, έχουν ως ένα βαθμό μπει κάτω από τη μάσκα της νόσου Covid-19, η οποία φέτος έχει επιφέρει δραματική μείωση στα επαγγελματικά ταξίδια και τον τουρισμό στην Ευρώπη. Παρά τους δισταγμούς για τη μετά Brexit συμφωνία, η έρευνα συνέχισε να δικαιώνει την απόφαση του Τζόνσον να πραγματοποιήσει την εκλογική του υπόσχεση το 2019 για την υλοποίηση του Brexit, καθώς το ποσοστό δυσαρέσκειας για τους χειρισμούς της εξόδου έπεσε από το υψηλό 88% το φθινόπωρο του 2019 (μια παρατεταμένη περίοδο πολιτικών αδιεξόδων), σε περίπου 50% σήμερα.
«Η εμπιστοσύνη αυτών που ψήφισαν την έξοδο προς την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου κλονίστηκε άσχημα όταν φαινόταν πως ίσως το Brexit δεν γίνει, αλλά τώρα έχει αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό», έγραψε ο Κέρτις. Την ίδια ώρα, η έρευνα έδειξε πως από αυτούς τους ψηφοφόρους, τρεις στους τέσσερις περιμένουν τώρα πως θα μειωθεί ο αριθμός των μεταναστών ή ότι θα υπάρξει άνοδος στην οικονομία (δύο τιμές κλειδιά για την υπόθεση του Brexit). Αυτό υποδεικνύει πως για πολλούς ψηφοφόρους «οι λεπτομέρειες του Brexit έχουν λιγότερη σημασία από τις αρχές που το διέπουν».
Για το αν το δημοψήφισμα του 2016 θα κατέληγε ίσως σε ένα διαφορετικό αποτέλεσμα σήμερα, η έρευνα αποφάνθηκε πως όχι. Παρόλο που η μεγάλη πλειοψηφία αυτών που απείχαν από την ψηφοφορία το 2016 δήλωσε πως τώρα θα ψήφιζε υπέρ της επανένωσης με την ΕΕ, το πιο πιθανό είναι ότι θα υπερτερούσαν αυτοί που τότε ψήφισαν για την παραμονή και που, ενώ θα ήθελαν να είναι η χώρα μέλος της ΕΕ, τώρα δε θα ψήφιζαν, για να αποφύγουν την εκ νέου αναστάτωση μιας επανένωσης. «Εκτιμούμε πως ένα δημοψήφισμα τώρα με επιλογές την ‘επανένωση’ και την ‘παραμονή εκτός’ θα έφερνε μια οριακή πλειοψηφία υπέρ της παραμονής εκτός», είπε ο Κέρτις.
Με το βλέμμα στο μέλλον, ο Κέρτις είπε ότι δεν ήταν ξεκάθαρο αν η κοινή γνώμη θα άλλαζε, εν όψει μελλοντικών δυσκολιών, με την TCA μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και ΕΕ να εμφανίζεται τους ακόλουθους μήνες, καθώς οι αίρονταν οι περιορισμοί της Covid-19. Αυτό θα εξαρτιόταν από το αν το Εργατικό Κόμμα, το οποίο ήταν διστακτικό στο να ακολουθήσει μια εκστρατεία για τα ζητήματα του Brexit, φοβούμενο ότι θα απομακρύνει τους ψηφοφόρους υπέρ της εξόδου στην εκλογική του περιφέρεια και ετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει το ζήτημα στο μέλλον. «Το ζήτημα του Brexit θα κρινόταν εκ του αποτελέσματος και το αποτέλεσμα αυτό καθυστέρησε λόγω της πανδημίας», είπε ο Κέρτις στους Financial Times. «Για να υπάρξει διαφορά, θα πρέπει να ασκηθεί κριτική στο αρχείο της κυβέρνησης και αυτό θα εξαρτηθεί από τον βαθμό στον οποίο η αντιπολίτευση είναι πρόθυμη να αντιμετωπίσει, αυτό το οποίο περιγράφουν ως διαχειριστικές αποτυχίες του Brexit».
