Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ήδη ανατρέψει αμέτρητες ζωές. Τώρα, ανατρέπει και τα επιχειρηματικά μοντέλα.
Με την έξοδο των δυτικών πολυεθνικών από τη Ρωσία και τις διαταράξεις στην ουκρανική εφοδιαστική αλυσίδα σε συνδυασμό με τις διαταράξεις στην Κίνα που σχετίζονται με την Covid-19, οι εταιρείες πρέπει να ξανασκεφτούν τα πάντα.
Οι προκλήσεις κυμαίνονται από το πώς να πληρώσουν το τοπικό ουκρανικό προσωπικό (σε ορισμένες περιπτώσεις με ρευστό που παραδίδεται στην Πολωνία) μέχρι πώς να πάρουν πίσω κομμάτια που είχαν κάνει sourcing από την περιοχή πριν τον πόλεμο (η απάντηση μέχρι στιγμής είναι: αργά και όχι σταθερά). Μεταξύ αυτών που επλήγησαν σκληρά, ήταν οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες που εξαρτώνται από εξαρτήματα που προέρχονται από την Ουκρανία. Τα εργοστάσιά τους βρίσκονται σε αργία καθώς προσπαθούν να βρουν κάποιο νέο σύστημα.
Αλλά ακόμα και οι εταιρείες που δεν έχουν προμηθευτές ή δραστηριότητες στο επίκεντρο της σύγκρουσης, αναγνωρίζουν πως πρέπει να κινηθούν από την υπόθεση της απεριόριστης παγκοσμιοποίησης, προς πιο περιφερειακά -ή και τοπικά- hubs παραγωγής και κατανάλωσης. Βλέπουν επίσης τα οφέλη της μεγαλύτερης αποκέντρωσης και των πλεονασματικών συστημάτων (δηλαδή της ύπαρξης επιπλέον πηγών για την παροχή υποστήριξης) για την αποφυγή μελλοντικών σοκ.
«Οι συνεχιζόμενες διαταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα έχουν τώρα διαρκέσει περισσότερο απ’ ότι τα εμπάργκο του 1973-4 και 1979 μαζί», σχολιάζει ο Richard Bernstein, CEO της επενδυτικής εταιρείας RBA. Δεν πρόκειται απλά για μια παραφωνία, αλλά για τη νέα κανονικότητα.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν την οικονομική δυνατότητα να κατέχουν μεγαλύτερο μέρος ολόκληρης της εφοδιαστικής αλυσίδας τους, έχουν προχωρήσει προς την καθετοποίηση ως τρόπο εξομάλυνσης των διαταραχών και των πληθωριστικών πιέσεων που προκύπτουν. Εταιρείες όλων των μεγεθών αναζητούν τρόπους να εντοπίζουν περισσότερη παραγωγή όπου κι αν βρίσκονται οι καταναλωτές τους, ανεξάρτητα από τη χώρα ή την περιοχή στην οποία βρίσκονται.
Πολλές μικρότερες μεταποιητικές εταιρείες στη Νέα Υόρκη ωφελήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας λόγω της χρήσης τοπικών πηγών, όμως την τεχνική αυτή χρησιμοποιούν επίσης «μεγάλα ονόματα» που θέλουν απλώς περισσότερα «μαξιλάρια» από κραδασμούς, κάθε είδους, είτε είναι γεωπολιτικοί, είτε σχετίζονται με το κλίμα.
«Οι εφοδιαστικές αλυσίδες βρίσκονται υπό πίεση και ήταν εδώ και αρκετό καιρό», λέει ο Arama Kukutai, διευθύνων σύμβουλος μιας start-up κάθετης γεωργίας που ονομάζεται Plenty, η οποία συνεργάζεται με τη Walmart για την κάθετη καλλιέργεια φρέσκων προϊόντων στην Καλιφόρνια, και επίσης με εταιρείες όπως η Driscoll, που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός μούρων στον κόσμο.
Οι δυο εγκαινίασαν μια νέα κάθετη φάρμα φράουλας στην ανατολική ακτή, με στόχο να αποφύγουν τα μεταφορικά κόστη και τις καθυστερήσεις. «Εταιρείες σαν αυτή θέλουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από μεγάλες, πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού και εισαγωγές», προσθέτει ο Kukutai. «Βασικά, θες να χτίσεις εκεί που βρίσκονται οι πελάτες».
Αυτό είναι τάση στη μεταποίηση εδώ και αρκετό καιρό — ιδιαίτερα για τις ιδιωτικές εταιρείες που συχνότερα είναι οικογενειακές, με περισσότερες ρίζες στις τοπικές κοινωνίες και έχουν λιγότερη πίεση στα τριμηνιαία αποτελέσματα.
Μια από αυτές είναι η New Balance, η εταιρεία υποδημάτων που την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε τη δημιουργία εργοστασίου στη Μασαχουσέτη για την εξυπηρέτηση της αυξανόμενης ζήτησης για προϊόντα «made in America», με περισσότερους τοπικούς προμηθευτές ώστε να παρακαμφθούν τα σοκ όπου είναι δυνατόν. «Το να είσαι ιδιωτική εταιρεία καθιστά ευκολότερο να κάνεις περισσότερα σε τοπικό επίπεδο», λέει ο CEO Joe Preston, «αλλά νομίζω ότι οι επερχόμενες απαιτήσεις ESG θα ωθήσουν περισσότερες εταιρείες προς αυτή την κατεύθυνση, επειδή τα εργασιακά ζητήματα είναι μεγάλο μέρος αυτού».
Οπωσδήποτε γίνεται σαφές πως ο κόσμος δεν επανέρχεται στην παγκοσμιοποίηση, όπως συνέβη στη δεκαετία του 1990. Ορισμένοι κλάδοι, όπως ο τεχνολογικός, θα αισθανθούν την πίεση να αλλάξουν τα υπάρχοντα επιχειρηματικά μοντέλα περισσότερο από άλλους. Δείτε την Intel, που δημιουργεί ένα νέο μεγάλο χυτήριο τσιπ στο Οχάιο στο πλαίσιο της μεγαλύτερης τεχνολογικής αποσύνδεσης της Αμερικής από την Κίνα και τώρα τη Ρωσία, εν μέσω των κυρώσεων για τις εξαγωγές τσιπ. Η εταιρεία επενδύει επίσης στην ευρωπαϊκή περιφερειακή ικανότητα χυτηρίων.
Δεν θα εκπλαγώ αν ο πόλεμος στην Ουκρανία επιταχύνει τους περιορισμούς στις τεχνολογίες «διπλής χρήσης» που μπορούν να αναπτυχθούν είτε για εμπορικούς, είτε για στρατιωτικούς σκοπούς. Μια πρόσφατη έκθεση της TS Lombard ανέφερε διάφορους κλάδους, από τα τσιπ, τις τηλεπικοινωνίες και τον εξοπλισμό πληροφορικής, μέχρι την αεροδιαστημική, την αεροηλεκτρονική, τους υπολογιστές, τα ηλεκτρονικά, τους αισθητήρες, τα λέιζερ και τα εξαρτήματά τους, που μπορεί να χρειαστεί να μετατοπίσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και τη βάση πελατών, τους για να λάβουν υπόψη την αποσύνδεση.
«Σκεφτείτε τα έξυπνα οχήματα που συνδέονται με το cloud και ανεβάζουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο σε δορυφόρους (π.χ. Tesla/SρaceX) ως συσκευές επιτήρησης που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν για πόλεμο», σημειώνει η έκθεση.
Αυτή η αλλαγή θα μπορούσε σίγουρα να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην χρηματοπιστωτική αγορά, αφού μεγάλο μέρος της ανάπτυξης των μεγαλύτερων εταιρειών τεχνολογίας βασίζεται στην ικανότητά τους να διασχίζουν απρόσκοπτα τα σύνορα. Αλλά αυτός ο αντίκτυπος δεν είναι μονόπλευρος. Δείτε την αύξηση των αποθεμάτων 3D printing, για παράδειγμα, που έχουν εκτοξευθεί εν μέσω της πανδημίας. Ο κλάδος μπόρεσε να καλύψει το κενό στις αλυσίδες εφοδιασμού κατασκευάζοντας τοπικά τα πάντα, από είδη ατομικής προστασίας μέχρι ιατρικές συσκευές και συσκευές δοκιμών, προσωπικά αξεσουάρ, βοηθήματα απεικόνισης και ακόμη και κατοικίες έκτακτης ανάγκης.
Ολόκληρη η αγορά 3D εκτυπώσεων αυξήθηκε κατά 21% από το 2019 έως το 2020 και προβλέπεται να διπλασιαστεί έως το 2026. Τώρα υπάρχουν αρκετές εταιρείες, όπως η Icon με έδρα το Όστιν, που μετακινούνται από την εκτύπωση καταφυγίων στην εκτύπωση πολυτελών κατοικιών. Δεδομένης της πολυπλοκότητας και της έντασης άνθρακα της οικοδόμησης, με τις πολλαπλές αλυσίδες εφοδιασμού, είναι μια αλλαγή που θα μπορούσε να βοηθήσει στον περιορισμό του πληθωρισμού. Όπως το έθεσε ένα άρθρο του 2020 στο Nature, «η 3D εκτύπωση κτιρίων απαιτεί μικρότερους χρόνους κατασκευής και χαμηλότερο κόστος εργασίας και μπορεί να χρησιμοποιήσει πιο φιλικές προς το περιβάλλον πρώτες ύλες». Τα σπίτια που προκύπτουν μπορούν να «μεταφερθούν και να αναπτυχθούν εύκολα σε περιοχές όπου χρειάζονται περισσότερο».
Ακόμη και σε περιόδους πολέμου, αποσύνδεσης και γεωπολιτικού φόβου, αξίζει να θυμόμαστε ότι οι κρίσεις κρύβουν πάντα ευκαιρίες.
