Σε νέα του μελέτη ο οίκος αξιολόγησης Fitch προχωρά στην αναβάθμιση της Κυπριακής οικονομίας από Β- σε ΒΒ-. Ο οίκος τονίζει ότι η Κύπρος συνεχίζει να κάνει ισχυρή πρόοδο αναφορικά με την προσαρμογή της μετά την τραπεζική κρίση του 2013, ενώ η έξοδος από το μνημόνιο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της υπεραπόδοσης των δημοσιονομικών και οικονομικών στόχων του προγράμματος, της επιτυχίας στην άρση των ελέγχων κεφαλαίου, και της λήψης μέτρων για την αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα.
Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Ο οίκος αναβάθμισε επίσης τις αξιολογήσεις για τα εγχώρια ομόλογα στο BB- από B+. Η διαβάθμιση για τη χώρα (country ceiling) αναβαθμίστηκε σε BBB- από BB+ ενώ η βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση σε ξένο και εγχώριο νόμισμα επιβεβαιώθηκε στο Β.
Η αναβάθμιση των Fitch φέρνει την Κύπρο τρεις βαθμίδες κάτω από την επενδυτική κατηγορία, έναντι δύο βαθμίδων που είναι από τους Standard and Poor’s και τεσσάρων βαθμίδων από τους Moody’s. Οι Moody’s θα ολοκληρώσουν την αξιολόγηση τους το επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με τους Fitch, η οικονομική ανάκαμψη που καταγράφεται για δεύτερο έτος, στηρίζει την απασχόληση, την προσαρμογή της ποιότητας ενεργητικού των τραπεζών και τα δημόσια οικονομικά.
Ο οίκος αναμένει ανάπτυξη 2,9% για φέτος από 1,9% που ανέμενε ένα έτος πριν. Η ανεργία μειώθηκε στο 12,1% το δεύτερο τρίμηνο του 2016 από 14,9% το 2015. Για τα έτη 2017-2018, η αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 2,5% θα επωφεληθεί από την αναμενόμενη αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων. Οι καθοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές αναδύονται από την απομόχλευση του τραπεζικού τομέα και το αδύναμο εξωτερικό περιβάλλον.
Αναφέρεται ότι ο τραπεζικός τομέας σταδιακά ενισχύεται, όπως καταδεικνύει η αύξηση των καταθέσεων και η σταθερή κεφαλαιοποίηση. Η εξάρτηση της Τράπεζας Κύπρου από τον ELA μειώθηκε στο Euro1,5 δισ. τον Αύγουστο του 2016 από πέραν των Euro11 δισ. τον Απρίλιο του 2013.
Η ενισχυμένη εποπτεία, η διαχείριση, οι κανονισμοί βοηθούν να μειωθεί αργά το εξαιρετικά μεγάλο απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΝΡΕ) στο 48% των συνολικών δανείων. Το νέο πλαίσιο εκποιήσεων είναι στις αρχικές φάσεις της υλοποίησης. Το απόθεμα των ΝΡΕ έχει μειωθεί ελαφρά σε Euro25 δισ. τον Αύγουστο του 2016 από Euro28.4 δισ. ένα χρόνο νωρίτερα. Ο όγκος των νέων αναδιαρθρώσεων αυξάνεται επίσης, αν και από χαμηλό επίπεδο.
Το ισχυρό ιστορικό της διαχείρισης της δημοσιονομικής πολιτικής συνεπάγεται ότι οι αρχές θα παραμείνουν προσηλωμένες στην μείωση του δημόσιου χρέους, σύμφωνα με τους δημοσιονομικούς στόχους. Ο προϋπολογισμός είναι σχεδόν ισοσκελισμένος, ενώ ο προϋπολογισμός του 2017 περιλαμβάνει μέτρα φορολογικής ελάφρυνσης που θα διευρύνουν το έλλειμμα, με βάση τις προβλέψεις της κυβέρνησης, στο 0,6% του ΑΕΠ το 2017 από 0,3% το 2016 (έναντι μέτριων πλεονασμάτων που προβλεπόταν προηγουμένως). Ο οίκος εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος θα μειωθεί σε μόλις πάνω από 100% του ΑΕΠ μέχρι το 2018 από 108,9% το 2015.
Η θέση χρηματοδότησης και οι προοπτικές είναι ευνοϊκές. Οι πράξεις χρηματοδότησης του χρέους συνέβαλαν στην ταμειακή θέση της κυβέρνησης και αναμένεται από τις αρχές στο τέλος του 2016 να υπερβεί τις χρηματοδοτικές ανάγκες. Η πρώτη έκδοση στην αγορά μετά το πρόγραμμα τον Ιούλιο (που αντιπροσωπεύει την τέταρτη έκδοση μετά την είσοδο στο πρόγραμμα διάσωσης το 2013) είχε τιμολογηθεί με το χαμηλότερο κουπόνι που πέτυχε η Κύπρος για ένα ομόλογο αναφοράς του ευρώ.
Το επταετές ομόλογο Euro1 δισ. με επιτόκιο 3,75% είχε πραγματοποιηθεί χωρίς την υποστήριξη από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο οίκος σημειώνει ότι οι τράπεζες παραμένουν ουσιαστικά αδύναμες και αποτελούν συνεχή κίνδυνο για την οικονομική σταθερότητα.
Παρά την πτώση των ΝΡΕ, η αναλογία των ΝΡΕ προς το σύνολο των δανείων ανήλθε σε 48% τον Αύγουστο του 2016 και είναι το ψηλότερο από όλες τις χώρες που αξιολογεί ο οίκος από 45% στο τέλος του 2015. Εξαιρουμένων των υποκαταστημάτων και θυγατρικών εξωτερικού, η αναλογία είναι ακόμη ψηλότερη, στο 57%.
Το καθαρό εξωτερικό χρέος είναι εξαιρετικά ψηλό στο 139% του ΑΕΠ στο τέλος του 2015. Ο αριθμός έχει αναθεωρηθεί μέχρι και πάνω από 70 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, μετά τη μετατόπιση της εξωτερικής συλλογής στατιστικών στοιχείων με το πλαίσιο BPM6 τον Ιούνιο του 2014, λόγω της ένταξης της έντασης κεφαλαίου πλοιοκτητών και των κυπριακών οικονομικών μονάδων, ανεξάρτητα από τον τόπο δραστηριότητας.
Για το κυπριακό, αναφέρεται ότι μια συμφωνία θα ωφελήσει και τις δύο πλευρές σε μακροπρόθεσμη βάση από την ενίσχυση της οικονομίας, αλλά συνεπάγεται βραχυπρόθεσμο κόστος και αβεβαιότητες.
Στο μεταξύ στο 107,5% του ΑΕΠ, ανήλθε το δημόσιο χρέος της Κύπρου το 2015, ενώ το έλλειμμα ήταν μόλις -1,1% του ΑΕΠ (ή Euro 196 εκατομμύρια), σύμφωνα με ανακοίνωση της Eurostat. Το ίδιο έτος το ΑΕΠ ήταν Euro 17.637.000.000 και το δημόσιο χρέος Euro 18.964.000.000. Τα έσοδα του δημοσίου ανέρχονται σε 39% του ΑΕΠ, ενώ οι δαπάνες έφτασαν το 40,1% του ΑΕΠ.
Σε αυτή την κοινοποίηση, η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρέχει στοιχεία για το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος με βάση τα δεδομένα που αναφέρονται στη 2η κοινοποίηση στοιχείων μέσα στο 2016, από τα κράτη μέλη της ΕΕ για τα έτη 2012-2015, για την εφαρμογή της διαδικασίας περί υπερβολικού ελλείμματος (EDP).
Τέλος, η κυπριακή οικονομία φαίνεται πως όχι μόνο κατάφερε να βγει από την μέγγενη του μνημονίου, αλλά και να παρουσιάζει σταδιακή ανάπτυξη. Ενδεικτικό χαρακτηριστικό της όλο και μεγαλύτερης ανάπτυξης είναι ότι κέρδισε ξανά την εμπιστοσύνη των αγορών με αποτέλεσμα να αναβαθμιστεί στις προβλέψεις των οίκων αξιολόγησης.
