Στο θέρετρο της Γιάλτας, στην Κριμαία, τον χειμώνα του 1945, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ, συναντήθηκε με τον Σοβιετικό ηγέτη, Ιωσήφ Στάλιν, και τον Βρετανό πρωθυπουργό, Ουίνστον Τσώρτσιλ, για να σχεδιάσουν έναν «οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών».
Η υγεία του Ρούσβελτ βρισκόταν σε απότομη πτώση, και το εξαντλητικό ταξίδι στην Κριμαία ίσως κάλλιστα να επιτάχυνε τον θάνατό του εβδομάδες αργότερα. Το γεγονός ότι ανέλαβε το ταξίδι αυτό, έδειξε πόσο κεντρικό ρόλο πίστευε ότι η συνεργασία των μεγάλων δυνάμεων θα είχε στην επερχόμενη μεταπολεμική τάξη πραγμάτων. Τα Ηνωμένα Έθνη, όπως τα φανταζόταν ο Ρούσβελτ, θα ήταν οι «Τέσσερις Αστυνομικοί», μια κοινοπραξία των νικηφόρων δυνάμεων του πολέμου: των Ηνωμένων Πολιτειών, της Σοβιετικής Ένωσης, του Ηνωμένου Βασιλείου, και της Κίνας. Αυτή η ομάδα, με την προσθήκη της Γαλλίας, έγιναν τελικά τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το επίκεντρο της νέας τάξης πραγμάτων που ο Ρούσβελτ επεδίωκε να οικοδομήσει.
Μόλις τρία χρόνια αργότερα, ωστόσο, σε απάντηση στην αποκάλυψη των Δυτικών σχεδίων για την ενοποίηση των ζωνών της στην κατεχόμενη Γερμανία, οι σοβιετικές δυνάμεις απέκλεισαν τους δρόμους και τους σιδηροδρόμους προς το Βερολίνο. Η δραματική αυτή κίνηση σηματοδότησε ένα σημείο καμπής σε αυτό που όλο και περισσότερο αποκαλείτο «Ψυχρός Πόλεμος» μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και των πρώην συμμάχων της, κυρίως των Ηνωμένων Πολιτειών. Μέχρι την στιγμή της κρίσης του Βερολίνου, οι σχέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων στα εκκολαπτόμενα Ηνωμένα Έθνη ήταν ήδη παγερές. Το όραμα της Γιάλτας για μια συνεργατική μεταπολεμική τάξη φαινόταν να έχει ξεθωριάσει γρήγορα.
Πολλοί πιστεύουν ότι ο Ψυχρός Πόλεμος κατέστρεψε το όνειρο του Ρούσβελτ για έναν ΟΗΕ που θα συγκρατούσε τις συγκρούσεις και θα παρήγαγε εποικοδομητική συλλογική δράση. Όπως υποστήριξε ο μελετητής των διεθνών σχέσεων John Mearsheimer, ο ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων κατέστησε «σχεδόν αδύνατο» για τον ΟΗΕ να υιοθετήσει και να επιβάλει ουσιαστικά ψηφίσματα. Ο πολιτικός επιστήμονας Francis Fukuyama, επέμεινε ότι ο Ψυχρός Πόλεμος «ευνούχισε» το Συμβούλιο Ασφαλείας. Σύμφωνα με αυτή την γραμμή σκέψης, μόνο με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ο ΟΗΕ μπόρεσε επιτέλους να συμμετάσχει στην δυναμική κοινή δράση που ήταν το όραμα στην Γιάλτα. Η Madeleine Albright, πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, συνόψισε αυτή την άποψη χρόνια αργότερα, όταν δήλωσε ότι, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, «το εμπόδιο στην συντονισμένη δράση του Συμβουλίου Ασφαλείας είχε καταρρεύσει».
Σήμερα, η αντιπαλότητα των μεγάλων δυνάμεων εντείνεται και πάλι. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι ένας νέος ψυχρός πόλεμος ετοιμάζεται μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Οι παρατηρητές του ΟΗΕ φοβούνται ότι το παρελθόν του θα είναι ο πρόλογος. Ο ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων θα μπορούσε και πάλι να παραλύσει τον οργανισμό. Η ανικανότητα του ΟΗΕ, άλλωστε, να τερματίσει τον πόλεμο που μαίνεται στην Ουκρανία καθιστά εύκολο το συμπέρασμα ότι είναι ανίκανος να διαχειριστεί τα καθοριστικά γεγονότα της εποχής.
Ωστόσο, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας δεν χρειάζεται να καταδικάσει τον οργανισμό σε ασημαντότητα. Πράγματι, αυτός ο ανταγωνισμός μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη συνεργασία στον ΟΗΕ, όχι σε λιγότερη. Τόσο η Κίνα όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κοινό συμφέρον να διατηρήσουν -και ιδανικά να επεκτείνουν- τις εξουσίες του Συμβουλίου Ασφαλείας, του βασικού οργάνου του ΟΗΕ, στο οποίο κυριαρχούν. Για να γίνει αυτό, ωστόσο, πρέπει να περιορίσουν την σκέψη περί μηδενικού αθροίσματος και να βρουν τομείς κοινού εδάφους που εξυπηρετούν το κοινό τους συμφέρον: την διατήρηση της ισχύος έναντι άλλων. Όπως ίσχυε και κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ο ΟΗΕ παραμένει στον εικοστό πρώτο αιώνα ένας μοναδικός χώρος συντονισμού και συνεργασίας των μεγάλων δυνάμεων σε πολλά ζητήματα της παγκόσμιας τάξης. Ο ΟΗΕ μπορεί να μην εκπληρώσει ποτέ πλήρως το όραμα του Ρούσβελτ. Ωστόσο, η ιστορία υποδηλώνει ότι ο θεσμός, που πλησιάζει τώρα τα 80α γενέθλιά του, εξακολουθεί να έχει βάσεις.
TA ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ ΣΤΟΝ ΨΥΧΡΟ ΠΟΛΕΜΟ
Σε αντίθεση με την συμβατική άποψη ότι ο Ψυχρός Πόλεμος κατέστησε τον ΟΗΕ ανίκανο, το μεταπολεμικό Συμβούλιο Ασφαλείας ήταν στην πραγματικότητα εκπληκτικά ενεργό. Σίγουρα, τα σοβιετικά βέτο ξεχείλιζαν τα πρώτα χρόνια, εμποδίζοντας μια σειρά από μέτρα, από την εισδοχή της Ιρλανδίας το 1946 μέχρι την προσπάθεια του Συμβουλίου Ασφαλείας να παρέμβει στην σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν για το Τζαμού και το Κασμίρ το 1957. Τα πρώτα 50 βέτο που ασκήθηκαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας ήταν όλα σοβιετικά. (Μέχρι την δεκαετία του 1970, οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολούθησαν το παράδειγμα, ασκώντας βέτο σε ψηφίσματα που καυτηρίαζαν το Ισραήλ και τη Νότια Αφρική). Ο ΟΗΕ αποδείχθηκε ανίσχυρος σε μεγάλες κρίσεις που αφορούσαν σοβιετικές και αμερικανικές επεμβάσεις, όπως η σοβιετική εισβολή στην Ουγγαρία το 1956 και ο πόλεμος του Βιετνάμ. Το βέτο είχε σχεδιαστεί στην Γιάλτα για να διασφαλίσει ότι τα συμφέροντα των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας προστατεύονταν πάντα, και οι υπερδυνάμεις ήταν πολύ πρόθυμες να ασκήσουν αυτό το προνόμιο.
