Οι ισραηλινές και παλαιστινιακές γυναικείες οργανώσεις έχουν πλούσια ιστορία πολιτικής δέσμευσης.
Καθώς μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, είναι δύσκολο να οραματιστεί κανείς το τέλος της σύγκρουσης. Εδώ και δεκαετίες, όμως, ένα αυξανόμενο κίνημα Παλαιστινίων και Ισραηλινών γυναικών όχι μόνο οραματίζεται μια ειρηνική συνύπαρξη, αλλά και την απαιτεί.
Μόλις τρεις ημέρες πριν από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, χιλιάδες γυναίκες από δύο ειρηνευτικές ομάδες συγκεντρώθηκαν στο Μνημείο Ανοχής της Ιερουσαλήμ για μια συγκέντρωση και πορεία. Οι Ισραηλινές από την οργάνωση Women Wage Peace κρατούσαν μπλε σημαίες και οι Παλαιστίνιες από την οργάνωση Women of the Sun με κίτρινες. Τα μέλη των δύο ομάδων ταξίδεψαν στη Νεκρά Θάλασσα -που πιστεύεται από την αρχαιότητα ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες- και έστρωσαν ένα τραπέζι. Γυναίκες και από τις δύο πλευρές τράβηξαν καρέκλες ως σύμβολο της καλόπιστης επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για την επίτευξη πολιτικής λύσης.
Το Women Wage Peace δημιουργήθηκε ως απάντηση στην Επιχείρηση Protective Edge, η οποία ήταν η εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα το 2014 στον απόηχο της αποτυχημένης προσπάθειας του τότε υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Τζον Κέρι να επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για το τελικό καθεστώς. “Εμείς, οι Παλαιστίνιες και οι Ισραηλινές μητέρες, είμαστε αποφασισμένες να σταματήσουμε τον φαύλο κύκλο της αιματοχυσίας”, αναφέρεται στο προοίμιο της εκστρατείας τους, το “Κάλεσμα των Μητέρων”. Η εκστρατεία αυτή προετοιμαζόταν για εννέα μήνες και περιελάμβανε την ευθυγράμμιση γύρω από μια ενιαία ατζέντα που απαιτεί μια πολιτική λύση εντός περιορισμένου χρονικού πλαισίου. Έστρωσαν το τραπέζι για να δείξουν τη σημασία του διαλόγου και της συμμετοχής των γυναικών στη λήψη αποφάσεων. Αλλά στον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς που ξεκίνησε από τότε, οι φωνές των γυναικών λείπουν σε μεγάλο βαθμό από τις διαπραγματεύσεις και τις διαβουλεύσεις. Η διασφάλιση της συμμετοχής των γυναικών δεν αφορά την ισότητα ή τη δικαιοσύνη ή μια επίδειξη συμπερίληψης. Έχει να κάνει με την κατάκτηση της ειρήνης.
Το 2014, η Laurel Stone, τότε ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Seton Hall, διεξήγαγε ποσοτική ανάλυση 156 ειρηνευτικών συμφωνιών με την πάροδο του χρόνου. Διαπίστωσε ότι όταν οι γυναίκες είναι υπεύθυνες για τη λήψη αποφάσεων -υπηρετούν ως διαπραγματευτές και διαμεσολαβητές- η πιθανότητα μιας συμφωνίας που διαρκεί τουλάχιστον δύο χρόνια αυξάνεται κατά 20%. Η πιθανότητα η συμφωνία να κρατήσει για 15 χρόνια αυξήθηκε κατά 35%. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες τείνουν να είναι πιο συνεργάσιμες, να επικεντρώνονται περισσότερο σε κοινωνικά θέματα έναντι των στρατιωτικών και να επιτίθενται λιγότερο σε όσους έχουν διαφορετικές απόψεις. Με τις γυναίκες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η πιθανότητα για ριψοκίνδυνη συμπεριφορά και επιθέσεις σε θεωρούμενους εχθρούς μπορεί να είναι μικρότερη. Σε διαφορετικές ομάδες, οι αποφάσεις είναι πιο πιθανό να βασίζονται σε γεγονότα παρά σε υποθέσεις.
Ενώ οι άνδρες είναι πιο πιθανό να είναι μαχητές στον πόλεμο, το έργο της διατήρησης της ενότητας των οικογενειών και των κοινοτήτων πέφτει συχνότερα στις γυναίκες, και σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, οι γυναίκες είναι αυτές που πιο συχνά υπερασπίζονται την επιστροφή στις διαπραγματεύσεις, την προστασία των πολιτών και τον τερματισμό της βίας. “Μάθαμε από τις περιπτώσεις της Βόρειας Ιρλανδίας και της Λιβερίας”, δήλωσε στο Foreign Policy η Yael Braudo-Bahat, συνδιευθύντρια του Women Wage Peace. Η ενεργός συμμετοχή των γυναικών ενίσχυσε σημαντικά αυτές τις διαδικασίες ειρήνης και ανάκαμψης. Πριν από τις επίσημες συνομιλίες που οδήγησαν στη Συμφωνία του Μπέλφαστ στη Βόρεια Ιρλανδία, ομάδες καθολικών και προτεσταντών γυναικών δημιούργησαν τον Συνασπισμό Γυναικών της Βόρειας Ιρλανδίας και κέρδισαν δύο θέσεις σε ένα τραπέζι των 20 ατόμων στις επίσημες διαπραγματεύσεις. Ως μία από τις λίγες ομάδες που κινήθηκαν πέρα από το θρησκευτικό χάσμα, τα μέλη της θεωρήθηκαν ως έντιμοι μεσίτες. Εκπροσώπησαν τις ανησυχίες της κοινωνίας των πολιτών και βοήθησαν να διασφαλιστεί ότι η συμφωνία περιελάμβανε δεσμεύσεις για κοινωνική επούλωση και ενσωμάτωση.
Επειδή η βιαιότητα του πολέμου πλήττει δυσανάλογα τις γυναίκες -συχνά είναι οι πρώτες που πεινάνε, λειτουργούν ως de facto φροντιστές και πέφτουν θύματα αυξημένης έμφυλης βίας-, συχνά δεσμεύονται να βρουν έναν δρόμο προς την ειρήνη ακόμη και όταν οι άνδρες ηγέτες δεν συμβιβάζονται. Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Εμφυλίου Πολέμου της Λιβερίας, οι γυναίκες διαδραμάτισαν ηρωικό ρόλο πιέζοντας επιτυχώς τους άνδρες ιθύνοντες να διαπραγματευτούν. Το ντοκιμαντέρ Pray the Devil Back to Hell, σε σκηνοθεσία της Gini Reticker και παραγωγή της Abigail Disney, έκανε γνωστή την απίστευτη ιστορία του πώς οι γυναίκες έπεισαν τα εμπόλεμα μέρη να συμμετάσχουν σε ειρηνευτικές συνομιλίες στην Άκρα της Γκάνας. “Ήμασταν αυτές που βλέπαμε τα παιδιά μας να πεθαίνουν από την πείνα .. ήμασταν οι πιο εύκολοι στόχοι βιασμών και σεξουαλικής κακοποίησης”, δήλωσε η βραβευμένη με Νόμπελ Leymah Gbowee, ιδρύτρια του κινήματος βάσης “Γυναίκες για τη Λιβερία – Μαζική Δράση για την Ειρήνη”, το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να πιεστεί ο τότε πρόεδρος Charles Taylor να υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία το 2003. Αυτός ο κοινός πόνος μεταξύ των γυναικών αποτέλεσε τη βάση για την ενότητα πέρα από πολιτικές και θρησκευτικές διαφορές.
Στο Ισραήλ και τη Γάζα, οι γυναίκες θα πρέπει να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή οποιασδήποτε νέας συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης, δήλωσε η Braudo-Bahat. Η συνεργασία της οργάνωσής της με την αντίστοιχη παλαιστινιακή οργάνωση, Women of the Sun, παρέμεινε ακλόνητη, ακόμη και όταν έμαθε ότι η συνιδρύτριά της, η 74χρονη Βίβιαν Σίλβερ, δολοφονήθηκε από τη Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. “Συνεχίζουμε τα σχέδιά μας – δουλεύουμε μαζί και δεν το κρύβουμε”, είπε. “Μπορεί να είναι επικίνδυνο για τις Γυναίκες του Ήλιου, αλλά είναι τόσο θαρραλέες”. Αν και πολλοί Παλαιστίνιοι θέλουν την ειρήνη, για άλλους “η ειρήνη είναι εξομάλυνση”, έγραψε στο Foreign Policy μέσω WhatsApp ένα μέλος των Γυναικών του Ήλιου, επιλέγοντας να χρησιμοποιεί τα αρχικά Μ.Χ. για να διατηρήσει την ανωνυμία και την ασφάλειά της. Ορισμένοι Παλαιστίνιοι πιστεύουν ότι “είναι κάτι ντροπιαστικό να συναλλάσσονται με το Ισραήλ”, πρόσθεσε, επειδή αυτό θα μπορούσε να υπονοήσει ότι η μεταχείριση και η πολιτική των Ισραηλινών απέναντι στους Παλαιστίνιους είναι ανεκτή. “Πιστεύω ότι πρέπει να εμπλακούμε ενεργά και να συνεργαστούμε, ακόμη και αν κάποιοι το χαρακτηρίζουν ως εξομάλυνση”, δήλωσε η Μ.Χ.. “Έχω δεσμευτεί να εργαστώ για ένα καλύτερο μέλλον για εμάς”.
Το διεθνές δίκαιο είναι στο πλευρό αυτών των γυναικών. Το ψήφισμα 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο εγκρίθηκε ομόφωνα πριν από περισσότερα από 23 χρόνια, προτρέπει όλα τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη συμμετοχή των γυναικών στις προσπάθειες για την ειρήνη και την ασφάλεια και υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο των γυναικών στην πρόληψη του πολέμου, την προστασία των αμάχων και τη διαπραγμάτευση μιας διαρκούς ειρήνης.
Οι γυναίκες στο Ισραήλ συμμετέχουν στον πόλεμο ως πολιτικοί, στρατιωτικοί και πολίτες, αν και η κατάσταση έχει επιδεινωθεί όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών και τον ρόλο τους ως υπεύθυνων λήψης αποφάσεων. Οι γυναίκες στην πολιτική έχουν κάνει σημαντικές προόδους για την ισότητα των φύλων, παρόλο που μεταξύ των 32 υπουργών του υπουργικού συμβουλίου που ορκίστηκαν πριν από ένα χρόνο, μόνο πέντε ήταν γυναίκες. Μία από αυτές τις γυναίκες υπουργούς παύθηκε μετά το πρόσφατο κλείσιμο του Υπουργείου για την Προώθηση των Γυναικών. Η πραγματικότητα για τις γυναίκες στη Γάζα είναι πολύ πιο δύσκολη όταν πρόκειται να καταλάβουν ηγετικές θέσεις. Οι γυναίκες γενικά δεν συμμετέχουν σε δημόσιες πολιτικές δραστηριότητες ούτε κατέχουν δημόσια αξιώματα, αν και η Χαμάς διόρισε την 23χρονη Isra al-Modallal ως την πρώτη γυναίκα εκπρόσωπό της τον Νοέμβριο. Η ίδια δήλωσε στην εφημερίδα Guardian ότι δεν είναι μέλος της Χαμάς ή οποιουδήποτε πολιτικού κόμματος.
Στην αρχή της σύγκρουσης, η Χαμάς είχε μόνο μία γυναίκα, την Τζαμίλα αλ-Σάντι, 68 ετών, που υπηρετούσε ως μέλος του 15μελούς πολιτικού γραφείου της οργάνωσης. Η Αλ-Σάντι, η οποία ήταν επίσης ιδρύτρια του γυναικείου κινήματος της Χαμάς, σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στις 19 Οκτωβρίου. “Μπορείτε να ακούσετε εκπληκτική ρητορική και χειροκροτήματα, ακόμη και από την παλαιστινιακή ηγεσία, αλλά όταν πρόκειται για την πράξη, διαπιστώνω πάντα μια έλλειψη γυναικών στη λήψη αποφάσεων”, δήλωσε στο Foreign Policy ο Dr. Dalal Iriqat, επίκουρος καθηγητής στο Αραβοαμερικανικό Πανεπιστήμιο στη Δυτική Όχθη. Ωστόσο, οι γυναικείες οργανώσεις στα παλαιστινιακά εδάφη και στο Ισραήλ έχουν πλούσια ιστορία πολιτικής δραστηριοποίησης. Οι Παλαιστίνιες γυναίκες δημιούργησαν κοινωνικές δομές, όπως κλινικές υγείας και ορφανοτροφεία για εκτοπισμένους Παλαιστίνιους μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948, ενώ μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, με τις παραδοσιακές πολιτικές δομές διαλυμένες και με τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη υπό ισραηλινή κατοχή, οι γυναίκες κάθε κοινωνικής τάξης ανέλαβαν δράση.
Μέσα από τα δίκτυα που δημιούργησαν, ένα νέο επιτελείο γυναικών ακτιβιστριών αναδύθηκε ως δύναμη τον Δεκέμβριο του 1987, όταν η απογοήτευση των Παλαιστινίων για την ισραηλινή κυριαρχία ξέσπασε σε μια λαϊκή εξέγερση που έγινε γνωστή ως Πρώτη Ιντιφάντα ή “αποτίναξη”. Πίσω από αυτόν τον σε μεγάλο βαθμό μη βίαιο αγώνα των Παλαιστινίων βρισκόταν μια συλλογική κοινωνική, οικονομική και πολιτική κινητοποίηση υπό την καθοδήγηση των γυναικών. Η παλαιστινιακή πολιτική ηγεσία αναγνώρισε τον κεντρικό ρόλο των γυναικών στην Ιντιφάντα, η οποία άνοιξε το δρόμο για τις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, όταν συμπεριέλαβε τρεις γυναίκες – τη Σουάντ Αμίρι, τη Ζαχίρια Καμάλ και τη Χανάνα Ασράουι – στην αντιπροσωπεία που συμμετείχε στις ειρηνευτικές συνομιλίες για τη Μέση Ανατολή, οι οποίες κορυφώθηκαν με τη Διάσκεψη της Μαδρίτης τον Οκτώβριο του 1991. Τελικά, όμως, οι εξόριστοι ηγέτες της Παλαιστινιακής Απελευθερωτικής Οργάνωσης παρέκαμψαν το πλαίσιο της Μαδρίτης για να αρχίσουν μυστικές διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, οι οποίες κατέληξαν στις συμφωνίες του Όσλο που επικεντρώθηκαν στην ασφάλεια και στην ίδρυση της Παλαιστινιακής Αρχής. Υπό την ηγεσία τους, την ισραηλινή κατοχή και τις αποτυχίες των Συμφωνιών του Όσλο, τα δημοκρατικά ιδεώδη και τα δικαιώματα των γυναικών διαβρώθηκαν.
Το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες συζήτησαν έναν πιθανό ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα μετά τη στρατιωτική επιχείρηση. Η Παλαιστινιακή Αρχή έχει τρεις γυναίκες υπουργούς, συμπεριλαμβανομένης της υπουργού για τις υποθέσεις των γυναικών, αν και οι γυναίκες εξακολουθούν να αγωνίζονται για ίσες ευκαιρίες και ελευθερία από τη βία. Σύμφωνα με ακτιβίστρια στη Δυτική Όχθη, η οποία απέκρυψε το όνομά της για λόγους ασφαλείας, “Οι γυναίκες συνήθως απέχουν από το να είναι [ακτιβίστριες] στην πολιτική. Φοβούνται να εμπλακούν σε πολιτικές δραστηριότητες, επειδή θα μπουν στη φυλακή ή θα υποστούν κάθε είδους βία. Και οι συνθήκες είναι πολύ χειρότερες για τις γυναίκες όταν η χρηματοδότηση είναι περιορισμένη, καθώς και υπό τη Χαμάς”. Η Serena Awad, εργαζόμενη σε μη κερδοσκοπικές δραστηριότητες στη Γάζα που ζει τώρα στη Ράφα, δήλωσε στο Foreign Policy ότι οι γυναίκες της Γάζας κατευθύνουν και διαχειρίζονται πολλές πτυχές της ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι γυναίκες αυτές εργάζονται για τα Ηνωμένα Έθνη καθώς και σε οργανώσεις υγείας, πολιτισμού, παιδικής προστασίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αθλητισμού και νομικών. “Έχω ζήσει έξι επιθέσεις και κάθε φορά περιμένω τη σειρά μου να πεθάνω”, δήλωσε η 24χρονη Awad. “Αυτό που θέλω να μάθει ο κόσμος είναι ότι οι γυναίκες στη Γάζα είναι σαν όλες τις άλλες γυναίκες – σπουδάζουμε, πηγαίνουμε στη δουλειά, έχουμε τη δική μας οικογένεια, αλλά υποφέρουμε”.
Οι Ισραηλινές και οι Παλαιστίνιες γυναίκες που δραστηριοποιούνται σε ειρηνευτικές δράσεις λένε ότι χρειάζονται περισσότερη διεθνή υποστήριξη. Οι γυναικείες οργανώσεις είναι γνωστό ότι υποχρηματοδοτούνται και στις καλύτερες εποχές, με μόνο το 0,4% της παγκόσμιας χρηματοδότησης που σχετίζεται με το φύλο να πηγαίνει απευθείας σε οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών, σύμφωνα με υπολογισμούς της Ένωσης για τα Δικαιώματα των Γυναικών στην Ανάπτυξη. Κατά τη διάρκεια κρίσεων, τα δικαιώματα των γυναικών συχνά μένουν σε δεύτερη μοίρα. Ο προϋπολογισμός της οργάνωσης Women of the Sun 2024 είναι περίπου 100.000 δολάρια και ο προϋπολογισμός της οργάνωσης Women Wage Peace είναι περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των οργανώσεων. Οι γυναικείες ομάδες είναι πιο πιθανό να είναι αποτελεσματικές κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και κατά την εφαρμογή των προγραμμάτων ανάκαμψης όταν έχουν πρόσβαση σε εξωτερική χρηματοδότηση. Κατά τη διάρκεια της ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ του Σουδάν και του Νότιου Σουδάν, για παράδειγμα, οι γυναίκες του Νότιου Σουδάν κινητοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό ως αντιπρόσωποι, αλλά ορισμένες αναγκάστηκαν να διακόψουν τη συμμετοχή τους για να μπορέσουν να επιστρέψουν στο κέρδος.
Εκτός από τη χρηματοδότηση, οι δημοκρατικές χώρες πρέπει να διαδραματίσουν ρόλο επιμένοντας στη συμμετοχή των γυναικών στις διαπραγματεύσεις, δήλωσε η Μ.Χ. από τις Γυναίκες του Ήλιου. Η ίδια και άλλοι φιλειρηνιστές λένε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και τα Ηνωμένα Έθνη θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν περισσότερο στην προώθηση των γυναικών ως συνομιλητές, διαπραγματευτές και εμπειρογνώμονες. “Με τη θέληση, τα πράγματα μπορούν να συμβούν. Και αν οι ΗΠΑ το λένε [ότι οι γυναίκες πρέπει να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις], μπορεί να συμβεί” δήλωσε η M.H. στο Foreign Policy. Οι συνομιλίες που συγκάλεσαν το Κατάρ, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Αίγυπτος για τον τερματισμό της σύγκρουσης μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ βρίσκονται σε εξέλιξη. Οι χώρες αυτές και άλλοι περιφερειακοί παράγοντες -συμπεριλαμβανομένων της Ιορδανίας, του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής- έχουν προηγουμένως δημιουργήσει εθνικά σχέδια δράσης που αναγνωρίζουν τις μοναδικές επιπτώσεις του πολέμου στις γυναίκες και τον κρίσιμο ρόλο τους στην προώθηση της ειρήνης, με αποτέλεσμα 107 χώρες παγκοσμίως να έχουν διαμορφώσει εθνικά σχέδια δράσης για την ενδυνάμωση των γυναικών. Παρόλα αυτά, η ειδησεογραφική κάλυψη αποκαλύπτει, ελάχιστα ή καθόλου, στοιχεία για τις προσπάθειες των χωρών αυτών να προωθήσουν τη συμμετοχή των γυναικών στη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ “εργάζεται για να διασφαλίσει ότι η εμπειρογνωμοσύνη των γυναικών από την κοινωνία των πολιτών και την κυβέρνηση ενσωματώνεται σε οποιαδήποτε διαδικασία που σχετίζεται με την τρέχουσα σύγκρουση στη Γάζα”, έγραψε εκπρόσωπος σε ηλεκτρονικό μήνυμα. Εάν υπάρχει η πολιτική βούληση για συμμετοχή, τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Παλαιστίνιοι έχουν έναν αξιόλογο κατάλογο γυναικών δικηγόρων από τον οποίο μπορούν να αντλήσουν για επίσημες και ανεπίσημες διαπραγματεύσεις και συζητήσεις. Ένας ευρύς κατάλογος με 12 Ισραηλινές και Παλαιστίνιες γυναίκες οι οποίες έχουν τα προσόντα να συμμετάσχουν σε διαπραγματεύσεις, δόθηκε από το Πρόγραμμα 1325 που διευθύνεται από μέλη της οργάνωσης Γυναίκες Δικηγόροι για την Κοινωνική Δικαιοσύνη -γνωστή στο Ισραήλ ως Itach Ma’aki- στην πρεσβεία των ΗΠΑ και σε άλλες πρεσβείες και διεθνείς φορείς. “Τουλάχιστον ένα άτομο θα συμμετάσχει στις προσπάθειες των Track 2 και 3, και την προσέγγισε μέσω εμάς ένας διεθνής οργανισμός”, δήλωσε η συνδιευθύντρια του έργου 1325 Netta Loevy, αναφερόμενη στις μη επίσημες διαπραγματεύσεις και διαβουλεύσεις.
Η Braudo-Bahat, εν τω μεταξύ, προέτρεψε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να εμπλέξουν τις γυναίκες στις συζητήσεις τώρα -όχι μετά το τέλος της βίας. “Η ημέρα μετά τον πόλεμο είναι χθες .. πρέπει να ξεκινήσουμε τώρα”, είπε. Επιστρέφοντας στη Γάζα, το νερό έχει γεύση δηλητηρίου, κάνει παγωνιά και η Awad, η 24χρονη εργαζόμενη σε μη κερδοσκοπικές δραστηριότητες, χάνει συνεχώς βάρος. Ρώτησε σχεδόν δώδεκα γυναίκες ηγέτες της Γάζας τι πιστεύουν ότι πρέπει να συμβεί για να λυθεί ο πόλεμος και να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των γυναικών στις διαπραγματεύσεις. Κανείς δεν μπορούσε να της απαντήσει. Ήταν απασχολημένες με την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών αναγκών και οι τηλεπικοινωνίες και οι υπηρεσίες διαδικτύου είχαν διακοπεί. “Τίποτα δεν έχει αλλάξει, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό; Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε και να προσευχόμαστε να τελειώσει αυτό”, έγραψε η Awad στο Foreign Policy μέσω του WhatsApp, το οποίο λειτουργεί για εκείνη μόνο περίπου μία φορά κάθε τέσσερις ημέρες.
Η Iriqat, η καθηγήτρια του Αραβοαμερικανικού Πανεπιστημίου, έχει μια ευχή: “Να σκεφτεί κάποιος ότι αν οι γυναίκες έχουν την ευθύνη και συμμετέχουν, θα μπορούσε να ισχύσει μια πιο στρατηγική συμφωνία”.
Πηγή : Foreign Policy
