Ορισμένοι πολιτικοί έχουν αποκαλέσει απειλή τους διαδηλωτές φοιτητές. Απεναντίας, παρέχουν σε όλους μας μια εκπαίδευση για τη δημοκρατία.
Του Howard W. French
Τις τελευταίες νύχτες, ο ύπνος μου διαταράσσεται σοβαρά από τους δυνατούς κοφτούς ήχους των ελικοπτέρων που κάνουν χαμηλά κύκλους πριν από την αυγή στον ουρανό του Upper West Side του Μανχάταν, της γειτονιάς μου στη Νέα Υόρκη. Κάθε μέρα που ακολούθησε, πήγαινα μερικά τετράγωνα βόρεια προς το σημείο όπου βρίσκεται το αντικείμενο αυτής της εξαιρετικής επίδειξης αστυνόμευσης, το campus του Πανεπιστημίου Columbia, όπου διδάσκω εδώ και καιρό και όπου πρόσφατα γεννήθηκε ένα σημαντικό φοιτητικό κίνημα διαμαρτυρίας.
Καθώς οι διαμαρτυρίες στο campus της σχολής μου εκτυλίσσονταν, προκάλεσαν ολοένα και πιο ευρεία μίμηση σε άλλα πανεπιστήμια της χώρας. Και αυτές, με τη σειρά τους, ενέπνευσαν μια αυξανόμενη αλυσίδα αντιδράσεων από τους διοικητικούς υπαλλήλους των πανεπιστημίων, τους πολιτικούς και τις αστυνομικές αρχές, αντίστοιχα, που προσπάθησαν να περιορίσουν, να αποτρέψουν, να αποκηρύξουν ή να πατάξουν τις φοιτητικές διαδηλώσεις – σε όλο και περισσότερες περιπτώσεις, βίαια.
Αυτό που μου αποκάλυψε με μεγαλύτερη σαφήνεια αυτή η στιγμή δεν είναι τόσο μια κρίση της φοιτητικής κουλτούρας ή της αμερικανικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι, αλλά μάλλον μια κρίση της πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες που επικεντρώνεται στην εξωτερική πολιτική της χώρας, και συγκεκριμένα στη στενή, μακροχρόνια σχέση της με το Ισραήλ.
Πριν εξηγήσουμε περαιτέρω, είναι σκόπιμο να διατυπώσουμε μερικές διευκρινίσεις. Αυτό που ακολουθεί δεν αποτελεί υπεράσπιση της ρητορικής μίσους. Ο αντισημιτισμός είναι βαθιά αποκρουστικός, όπως και όλες οι μορφές ρατσισμού, ανεξάρτητα από τη μορφή ή το χρώμα τους. Αυτό περιλαμβάνει τη βαθιά θεσμική ιστορία του αντισημιτισμού που κάποτε ασκούσε το δικό μου πανεπιστήμιο, το οποίο ιστορικά περιόριζε την είσοδο και την πρόσληψη Εβραίων σε μεγάλο βαθμό προκειμένου να προστατεύσει τους λευκούς προτεστάντες από τον ακαδημαϊκό ανταγωνισμό.
Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι περιπτώσεις επιθέσεων, παρενοχλήσεων και προσβολών εναντίον Εβραίων φοιτητών ή οποιουδήποτε υποστηρικτή του Ισραήλ έχουν σημειωθεί στα αμερικανικά πανεπιστήμια τις τελευταίες ημέρες, και είναι πραγματικά και ασυγχώρητα αξιοθρήνητες. Αλλά η περιορισμένη εμπειρία που έχω από το δικό μου πανεπιστήμιο μου λέει ότι τέτοια περιστατικά δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένα.
Η εντύπωσή μου ενισχύθηκε βλέποντας το ίδιο υλικό που προβλήθηκε στο Fox News για μια ολόκληρη εβδομάδα, με έναν απειλητικό διαδηλωτή να φωνάζει υπέρ της Χαμάς στο πρόσωπο ενός Εβραίου, καθώς αυτός έβγαινε από τη στάση του μετρό ακριβώς έξω από την κεντρική πύλη του Columbia. Είναι κάθε άλλο παρά σαφές ότι αυτό το άτομο που ασκούσε βία ήταν φοιτητής. Επιπλέον, το campus μου περιβάλλεται από τηλεοπτικά συνεργεία που εργάζονται καθημερινά σε μεγάλες βάρδιες, οπότε αν περιστατικά όπως αυτό ήταν διαδεδομένα, είναι πολύ πιθανό να βλέπαμε πολλά άλλα αντί για επαναλήψεις της ίδιας συνάντησης ξανά και ξανά.
Αυτό που έχω δει μέσα στις πύλες του πανεπιστημίου ήταν γενικά μια εικόνα υποδειγματικής ευγένειας. Εδώ και κάποιες ημέρες, υπάρχει μία οργανωμένη κατάληψη φοιτητών, οι περισσότεροι από αυτούς συζητούν χαλαρά, μερικοί από αυτούς με σκηνές, καταλαμβάνοντας μία έκταση γκαζόν μπροστά από τη Βιβλιοθήκη Butler, τη μεγαλύτερη από τις βιβλιοθήκες του Columbia. Οι διαδηλωτές φοιτητές έχουν μάλιστα αναρτήσει (και στη συντριπτική τους πλειοψηφία φαίνεται να τηρούν) έναν αξιοθαύμαστο κώδικα συμπεριφοράς. Αυτός αναφέρει εν μέρει: Μην πετάτε σκουπίδια- όχι χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ- σεβασμός των προσωπικών ορίων- μην εμπλέκεστε με αντιδιαδηλωτές. Θα επιστρέψω στο τελευταίο από αυτά αμέσως.
Πρόσφατα, όπως έχω κάνει πολλές φορές στο παρελθόν, διάβασα τα ιστορικά ονόματα που είναι χαραγμένα πάνω από τη νεοκλασική πρόσοψη της Βιβλιοθήκης Butler: Ηρόδοτος, Σοφοκλής, Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Κικέρωνας, Βιργίλιος και τα συναφή. Μετά αναρωτήθηκα: Ποια είναι η απειλή για τον δυτικό πολιτισμό, για τη δημοκρατία των Ηνωμένων Πολιτειών ή ακόμη και για την ανώτατη εκπαίδευση που υποτίθεται ότι αποτελούν οι διαμαρτυρίες στο Columbia και άλλες που τις ακολούθησαν;
Η απάντηση φαίνεται να βρίσκεται περισσότερο στον φόβο για τον λόγο των διαμαρτυρόμενων φοιτητών παρά στην κατάχρηση του λόγου τους. Και το κλειδί φαίνεται να βρίσκεται ακριβώς σε μια γραμμή από τον κώδικα συμπεριφοράς τους που μόλις παρέφρασα: Ορκίστηκαν να μην εμπλακούν με οποιονδήποτε αντιδιαδηλωτή, αλλά ειδικά με τους “σιωνιστές”.
Εδώ έρχεται μια άλλη αποποίηση ευθυνών. Δεν έχω κανένα πρόβλημα με την υποστήριξη που εκφράζουν πολλοί Εβραίοι στον Σιωνισμό. Η σεβάσμια πίστη τους, μια από τις παλαιότερες στον κόσμο, έχει στηρίξει μια από τις μεγαλύτερες ιστορίες ταυτότητας, επιμονής και επιβίωσης της ανθρωπότητας. Έχει τις ρίζες της στις ιστορίες της Παλαιάς Διαθήκης για την Έξοδο και τις διεκδικήσεις που πολλοί Εβραίοι θεωρούν νόμιμες για μια αρχαία πατρίδα που ονομάζεται Ισραήλ. Για μένα, η εξόντωση και ο διωγμός των Εβραίων σε μνημειώδη κλίμακα στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος είναι κατανοητό ότι βαθαίνει την προσκόλληση στον Σιωνισμό για πολλούς πιστούς Εβραίους, όπως και οι πιο πρόσφατες, και σε μεγάλο βαθμό μη αναγνωρισμένες, ιεραρχικές διακρίσεις που υπέστησαν οι Εβραίοι στις δυτικές κοινωνίες ακόμη και στα μεταπολεμικά χρόνια.
Ωστόσο, το συνεχιζόμενο πανεπιστημιακό κίνημα που ξεπήδησε από το Columbia δεν προέκυψε από αντιεβραϊσμό, όπως κάποιοι θα ήθελαν. Προέκυψε από βαθύτατο σοκ για την αποτρόπαια και αδιάκριτη βία που έχει ασκήσει το Ισραήλ στους Παλαιστίνιους μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, η οποία σκότωσε περίπου 1.200 Ισραηλινούς. Οι διαμαρτυρόμενοι φοιτητές έχουν περιφρονηθεί και γελοιοποιηθεί ως επικίνδυνα και αφελή υποχείρια των εχθρών των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κίνα ή τη Ρωσία ή, το πιο άγριο απ’ όλα, του Τζορτζ Σόρος, ο οποίος είναι ο ίδιος Εβραίος. Ακόμα χειρότερα, έχουν χαρακτηριστεί εσφαλμένα από επικριτές, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων Αμερικανών πολιτικών, ως αντιεβραίοι μισαλλόδοξοι.
Τις πρώτες ημέρες των διαμαρτυριών τους, περισσότεροι από 100 φοιτητές απομακρύνθηκαν από την αστυνομία με χειροπέδες, αφού ο πρόεδρος του Columbia, Nemat Shafik, χαρακτήρισε την κατάληψή τους ως “σαφή και παρόντα κίνδυνο” και κάλεσε την αστυνομία να αναλάβει δράση. Σε άλλα πανεπιστήμια έκτοτε, καθώς αυτό το κίνημα ειρήνης έχει εξαπλωθεί, φοιτητές έχουν ξυλοκοπηθεί και έχουν δεχτεί δακρυγόνα- φοιτητές στο Πανεπιστήμια της Indiana και το Ohio State ισχυρίστηκαν ότι είδαν ελεύθερους σκοπευτές τοποθετημένους στο campus, αν και ένας εκπρόσωπος του Ohio State δήλωσε ότι επρόκειτο για “πολιτειακούς αστυνομικούς σε θέση παρακολούθησης, παρόμοια με την ημέρα διεξαγωγής ποδοσφαιρικών αγώνων”. Μέρα με τη μέρα, υπήρχαν σκηνές με μέλη ΔΕΠ που υποστήριζαν το πανεπιστήμιο, τα οποία ξυλοκοπούνταν, έπεφταν στο έδαφος, τους περνούσαν χειροπέδες και μεταφέρονταν από την αστυνομία.
Είναι καιρός οι Αμερικανοί να αναρωτηθούν, αλλάζοντας το θέμα Ισραήλ-Παλαιστίνης με ένα άλλο, αν ένα τέτοιο κίνημα διαμαρτυρίας φοιτητών συνέβαινε σε τέτοια κλίμακα σε άλλες χώρες, ποια θα ήταν η αντίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών; Αυτό που εύκολα φαντάζομαι είναι υψηλών τόνων καταδίκες από τους εκπροσώπους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και γκρινιάρικα κύρια άρθρα στον κορυφαίο αμερικανικό Τύπο σχετικά με την αυταρχική μισαλλοδοξία ή την παρακμή της Δημοκρατίας.
Υπάρχουν πολλά άλλα πιεστικά ερωτήματα. Για παράδειγμα, ποια είναι η κατάλληλη αντίδραση των πολιτών στην κλίμακα της φρίκης που βλέπουμε στη Γάζα; Όταν η Ουάσινγκτον δεν υποστήριξε ευθέως την ισραηλινή επίθεση εκεί, παρέχοντας τεράστιες ποσότητες νέων όπλων στο Ισραήλ με ελάχιστους πραγματικούς περιορισμούς στη χρήση τους, ήταν απλώς απαθής. Παρόλα αυτά, ορισμένοι Αμερικανοί πολιτικοί αντιμετωπίζουν τους διαδηλωτές ως απειλή. Άλλοι προειδοποιούν ότι οι διαδηλωτές παρεμβαίνουν στην εκπαίδευση των μη διαδηλωτών φοιτητών, ένα είδος σιωπηλής πλειοψηφίας, για να επικαλεστούμε μια φράση γνωστή από τις φοιτητικές διαμαρτυρίες κατά του πολέμου του Βιετνάμ.
Αυτό είναι ακριβώς ανάποδο. Διαμαρτυρόμενοι ειρηνικά, οι φοιτητές στο Columbia και σε έναν αυξανόμενο αριθμό άλλων πανεπιστημίων παρέχουν στην αμερικανική κοινωνία και μάλιστα στον κόσμο μια εκπαίδευση σε θέματα δημοκρατίας και ιτης διότητας του πολίτη. Αυτό μου έχει γίνει αντιληπτό σε συζητήσεις που είχα δίπλα στην κατάληψη με φοιτητές από την Κίνα και άλλες χώρες, οι οποίοι θαύμαζαν την ικανότητα των φοιτητών του Columbia να αντιστέκονται μέσω της διαμαρτυρίας. Εν μέσω φρικαλεότητας, λένε ότι αρκεί, και σχεδόν πάντα το κάνουν ειρηνικά. Λένε ότι το να αντισταθείς στη φρίκη είναι πιο επείγον από το να γράφεις επιστολές σε μέλη του Κογκρέσου ή να περιμένεις υπομονετικά να ψηφίσεις στις επόμενες εκλογές.
Η Γάζα δεν είναι η μόνη φρίκη στον κόσμο, και όλοι μας θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε περισσότερο την ηθική προτροπή και την ευαισθησία αυτών των φοιτητών. Πιέζουν εκεί που μπορούν πιο εύκολα, στα ιδρύματα για τα οποία, ως φοιτητές, αποτελούν το θεμέλιο της κοινότητας. Αν δεν μπορούν να κάνουν την αμερικανική κυβέρνηση να κάνει κάτι για να σταματήσει η βία στη Γάζα και όλο και περισσότερο στη Δυτική Όχθη, η οποία αγνοείται σε μεγάλο βαθμό, μπορούν τουλάχιστον να κάνουν τα πανεπιστήμιά τους να σταματήσουν να την υποστηρίζουν. Αυτό είναι που σημαίνει το αίτημα για αποεπένδυση: άρνηση της θεσμικής υποστήριξης μέσω επενδύσεων στις πολεμικές προσπάθειες του Ισραήλ μέχρι να υπάρξει ειρήνη. Πολλοί επικριτές αντιτείνουν ότι αυτό είναι μη ρεαλιστικό και δεν μπορεί ποτέ να λειτουργήσει. Ποια είναι όμως η σωστή αντίδραση των πολιτών; Να καθόμαστε με τα χέρια σταυρωμένα σε παραίτηση;
Θα ήθελα να κλείσω με το ζήτημα του Σιωνισμού. Για δεκαετίες, η κοινή γνώμη στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε μεγάλο μέρος του κόσμου έχει υποστηρίξει αυτή την έννοια, την έννοια του ιδιαίτερου δικαιώματος του Ισραήλ να υπάρχει ως εθνοθρησκευτική πατρίδα του εβραϊκού λαού. Προσωπικά, θυμάμαι τον ενθουσιασμό που ένιωθα γι’ αυτούς, βλέποντας Εβραίους φίλους μου στο γυμνάσιο να πηγαίνουν με προθυμία στα κιμπούτς και σε άλλες θέσεις για να βοηθήσουν στην οικοδόμηση του Ισραήλ σε αυτή τη βάση σε μια πιο αθώα εποχή πριν από δεκαετίες. Αλλά η απειλή για τον Σιωνισμό στον σημερινό κόσμο δεν προέρχεται από τους φοιτητές που διαδηλώνουν στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη απειλή για τον Σιωνισμό δεν προέρχεται καν από τη Χαμάς, οι επιθέσεις της οποίας εναντίον Ισραηλινών είναι αποτρόπαιες. Όχι, η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται από τη θόλωση κάθε γραμμής μεταξύ του Σιωνισμού και της συντριβής της ζωής και της ελπίδας των Παλαιστινίων για το μέλλον. Στο βαθμό που οι διαδηλωτές φοιτητές στέλνουν αυτό το μήνυμα, είναι φίλοι του Ισραήλ.
