Τα επόμενα βήματα για να παραμείνει ζωντανό το σχέδιο του Κάθετου Διαδρόμου επεξεργάζονται ήδη οι εμπλεκόμενες πλευρές μετά το προαναγγελθέν ναυάγιο του δεσμευτικού market test του ΔΕΣΦΑ, που επισφραγίζεται και τυπικά σήμερα.
Στη διάρκεια της διαδικασίας επαύξησης της δυναμικότητας του συστήματος στα σημεία εισόδου και εξόδου του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου, από τις 2 έως και τις 12 Ιουλίου, την οποία «έτρεξε» ο ΔΕΣΦΑ, το ενδιαφέρον ήταν μηδαμινό, όπως ακριβώς συνέβη και στις υπόλοιπες χώρες του Vertical Corridor.
Αν δει κανείς τα capacity bookings, όσα υποβλήθηκαν κατά το market test, όπως λένε άνθρωποι με άμεση εικόνα των προσφορών, αυτές δεν αφορούσαν παρά βραχεία διαστήματα, της τάξης του ενός 1 έτους. Απέτυχε παταγωδώς δηλαδή το μοντέλο της 15ετούς δέσμευσης ποσοτήτων, που προέβλεπε η διαδικασία και το οποίο απαιτείται για να καταστεί βιώσιμη μια τέτοια επένδυση.
Κανείς χρήστης δεν δέχθηκε να δεσμεύσει χωρητικότητα για 15 χρόνια, εικόνα παρόμοια σε όλες τις χώρες διέλευσης του Vertical Corridor, όπου οι Διαχειριστές ακολούθησαν την ίδια διαδικασία. Από τα σημεία εξόδου της Βουλγαρίας προς τη Ρουμανία υπήρξε μόνο μια προσφορά. Από τη Ρουμανία προς την Ουγγαρία, οι απαιτούμενες μεγάλες επενδύσεις στο δίκτυο αποθάρυνναν τους χρήστες να υποβάλουν προσφορές, ενώ από την Ελλάδα προς την Βουλγαρία, το ενδιαφέρον ήταν ανύπαρκτο.
Απόλυτα αναμενόμενες εξελίξεις σε μια συγκυρία, όπου το ρωσικό αέριο αγωγού πλημμυρίζει τη ΝΑ Ευρώπη και σαμποτάρει κάθε επένδυση που κινείται στη κατεύθυνση ενεργειακής απεξάρτησης από τη Μόσχα.
Διότι οι προμηθευτές βλέπουν ότι είναι φθηνότερο, αφού η Gazprom ρίχνει τις τιμές, ότι τους συμφέρουν οι βραχυπρόθεσμες συμφωνίες μέσω Turkstream, αντί τα μακροχρόνια συμβόλαια μέσω LNG, και φυσικά ότι κυρώσεις από πλευράς Βρυξελλών στη Μόσχα δεν αναμένονται, παρά τους κατά καιρούς λεονταρισμούς από την ΕΕ και μεμονωμένες κυβερνήσεις της Αν.Ευρώπης.
Συνάντηση των 7 Διαχειριστών από εβδομάδα
«Συνεχίζουμε να πιστεύουμε στο έργο και θα πιέσουμε για να γίνει», απαντούν πηγές του ΥΠΕΝ για τον Διάδρομο μετά το ναυάγιο του market test, ωστόσο το θέμα πλέον είναι να στηριχθεί οικονομικά σε επίπεδο ΕΕ. Το βέβαιο είναι ότι η αποτυχία του binding market test δρομολογεί αναπόφευκτα εξελίξεις και αναγκάζει τις κυβερνήσεις και τους Διαχειριστές των επτά χωρών να αλλάξουν στρατηγική.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε συνάντηση που θα έχουν οι επτά Διαχειριστές την επόμενη εβδομάδα για να αναλύσουν τα επόμενα βήματα θα αξιολογηθούν μια σειρά από σενάρια. Ενα από αυτά, λέγεται ότι είναι να υποβληθεί αίτημα προς την ΕΕ ότι στο πλαίσιο της ασφάλειας εφοδιασμού και της απεξάρτησης από ένα και μόνο βασικό προμηθευτή, θα πρέπει ο Κάθετος Διάδρομος να χρηματοδοτηθεί, αν όχι στο σύνολό του, έστω σε ένα τμήμα του από κοινοτικά κονδύλια. Το υπόλοιπο τμήμα του κόστους θα μπορούσε να συνδυαστεί με δέσμευση capacity από τους χρήστες μέσω ενός νέου market test με διαφορετικό ενδεχομένως μοντέλο.
Ενα ζήτημα προφανώς αμιγώς πολιτικό, για το οποίο η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει σχετική πρωτοβουλία, από κοινού με τις άλλες χώρες, κάτι ωστόσο που προς ώρας δεν έχει γίνει, παρ’ ότι ήταν εδώ και καιρό σαφές ότι το market test θα ναυαγήσει.
Σε κάθε πάντως περίπτωση, στη συνάντηση που θα γίνει την επόμενη εβδομάδα ανάμεσα στους ΔΕΣΦΑ, Bulgartransgaz (Βουλγαρία), Transgaz (Ρουμανία), FGSZ (Ουγγαρία), Eustream (Σλοβακία), VMTG (Μολδαβία) και GTSOU (Ουκρανία), θα τεθεί σύμφωνα με τις ίδιες πηγές το θέμα κατά πόσο μπορεί να αυξηθεί το πολιτικό βάρος του project στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ετσι, ώστε να λάβει προτεραιότητα μέσω κάποιου ειδικού σχήματος, διότι με το υφιστάμενο πλαίσιο δεν μπορεί να λάβει χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά ταμεία.
Οι επενδύσεις
Σε αυτή τη φάση βρίσκεται ο Κάθετος Διάδρομος. Το έργο προϋποθέτει αύξηση της χωρητικότητας των αγωγών που τον απαρτίζουν, οι επενδύσεις που απαιτούνται για την αύξηση της δυναμικότητας των υποδομών είναι σημαντικές και υπολογίζονται αθροιστικά σε όλες τις χώρες κοντά στα 3 δισ ευρώ, ενώ μόνο στη Ρουμάνια, εκτιμάται ότι απαιτούνται έργα κοντά στο 1 δισ.
Το κλίμα ωστόσο στην αγορά δεν δείχνει να ευνοεί το εγχείρημα. Στη Βουλγαρία, όπου πέρυσι, η τότε κυβέρνηση δήλωνε ότι θα επιβάλει φόρο στο ρωσικό αέριο που διέρχεται bypass από τη χώρα, η Gazprom καλύπτει σήμερα πάνω από το 80% των αναγκών της χώρας. Ακριβώς αυτός είναι ο λόγος που τα χθεσινά στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το πρώτο εξάμηνο, μιλούν για μείωση κατά 95,6% των εξαγωγών της Ελλάδας (αφορούν κυρίως τη Βουλγαρία), έναντι του ίδιου διαστήματος πέρυσι, για να περιοριστούν σε μόλις 0,44 TWh.
Εξάρτηση και έλλειψη ορατότητας
Στην Ελλάδα, το ρωσικό αέριο έχει πλέον μερίδιο άνω του 60%, ενώ στη περίπτωση της Ουγγαρίας- επίσης χώρα – μέλος του Κάθετου Διαδρόμου – η τροφοδοσία από τη Gazprom πρόκειται να ενισχυθεί, όπως έγινε σαφές κατά τη προ ημερών συνάντηση στη Μόσχα μεταξύ Πούτιν και Ορμπαν. Ενα από τα πρώτα ταξίδια του τελευταίου πριν καλά – καλά αναλάβει η Ουγγαρία την εξάμηνη προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Και ίσως ακόμη πιο ενδεικτικό του κλίματος, είναι αυτό που συμβαίνει στην καρδιά της Κ.Ευρώπης με την Αυστρία, που ναι μεν δεν ανήκει στην «οικογένεια» των επτά χωρών που προωθούν τον Vertical Corridor, ωστόσο βλέπει να εξαρτάται ξανά κατά 95% από το ρωσικό αέριο και πασχίζει να βρει τρόπο να σπάσει το συμβόλαιο που δένει την OMV με την Gazprom.
Σε αυτό το τοπίο, πέρα από τις ρωσικές «νάρκες», τη σύγχυση ενισχύει η έλλειψη ορατότητας ως προς τη γραμμή που πρόκειται να ακολουθήσει η νέα Κομισιόν, όχι μόνο απέναντι στη Μόσχα, αλλά και απέναντι στα ίδια τα ορυκτά καύσιμα. Η αμφιλεγόμενη στάση των Βρυξελλών, που από τη μια μιλάει για phase out της παραγωγής των μονάδων φυσικού αερίου έως το 2040 και από την άλλη προωθεί έργα μακράς πνοής, όπως ο Κάθετος Διάδρομος, δεν στέλνει ξεκάθαρα σήματα στην αγορά. Και φυσικά το μεγαλύτερο ερώτημα όλων αφορά τις ΗΠΑ, τη στάση που θα κρατήσουν έναντι της Ρωσίας και τι θα κάνει το ΝΑΤΟ, αν επικρατήσει στις εκλογές του Νοεμβρίου ο Ντόναλντ Τράμπ.
Στα λόγια μπορεί ο Vertical Corridor να στηρίζεται και από τις επτά κυβερνήσεις, ωστόσο οι πράξεις πολλών εξ αυτών, και κυρίως η ίδια η αγορά δεν στέλνουν ενθαρρυντικά σινιάλα. Μπορεί χώρες όπως η Μολδαβία να μην κουράζονται να αναδεικνύουν την υψηλή σημασία του project, όπως επανέλαβε ο υπ. Ενέργειας της χώρας, Βίκτορ Πάρλικοφ μιλώντας στο 28ο Economist Government Roundtable, το θέμα ωστόσο είναι τι λέει αυτός που θα βάλει τα χρήματα, δηλαδή η ίδια η αγορά.
Πηγή energypress.gr
