Ηταν μια προεκλογική εκστρατεία που ολοκληρώθηκε στη σκιά της ρωσικής εισβολής και του πολέμου στην Ουκρανία. Το ενδιαφέρον για τον α’ γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία -που συνήθως αποτελούν κυρίαρχο ζήτημα στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή- υποσκελίστηκε από αυτόν τον καταστροφικό πόλεμο.
Αναζωπυρώθηκε όμως με μεγάλη δόση αγωνίας για τις πραγματικές δημοκρατικές δυνάμεις του σύγχρονου κόσμου, όταν μία από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις έδειξε πως η Μαρίν Λεπέν, η «αιώνια» αντίπαλος του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, τον ακολουθεί σε απόσταση αναπνοής!
Οι Ευρωπαίοι αναλυτές άφησαν τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις του και άρχισαν να ασχολούνται εμβριθώς με την ξαφνική άνοδο της Λεπέν, που σημειώθηκε στην τελική ευθεία της εκλογικής κούρσας, όταν μάλιστα συγκέντρωνε πολύ χαμηλά ποσοστά σε σχέση με τον πρόεδρο Μακρόν όλο το προηγούμενο διάστημα.
Κρίσιμο ερώτημα
Τι συμβαίνει -αναρωτήθηκαν πολλοί- και παρουσιάζουν σημαντική άνοδο οι ρωσόφιλοι πολιτικοί ηγέτες; Το ερώτημα εύλογο, αφού είχε προηγηθεί η «ψυχρολουσία» της θριαμβευτικής νίκης δύο ρωσόφιλων ηγετών, του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπαν, και του προέδρου της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Εκεί, λοιπόν, που ήταν όλοι βέβαιοι πως ο πρόεδρος Μακρόν δεν χρειαζόταν να σηκώσει το δαχτυλάκι του για να επιτύχει μια μεγάλη νίκη (και ξεπερνούσε το 30% στις δημοσκοπήσεις για τον πρώτο γύρο των εκλογών) ξαφνικά επανέρχονται οι αμφιβολίες και το… φίδι ξαναβγαίνει από το αβγό του! Δημοσκόπηση της Opinion Way δίνει 26% στον Μακρόν και 22% στη Μαρίν Λεπέν (από το 16% που συγκέντρωνε όλους τους προηγούμενους μήνες) για τον σημερινό πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών. Η δημοσκόπηση για τον δεύτερο γύρο μετατρέπει τη μονομαχία Μακρόν – Λεπέν σε πραγματικό θρίλερ. Η πρόβλεψη του Ινστιτούτου Harris Interactive δίνει οριακή νίκη στον πρόεδρο Μακρόν – στα όρια του λάθους: 51,5% φέρεται να συγκεντρώνει ο Μακρόν και 48,5% η Λεπέν.
Οταν έγινε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν κινητοποιήθηκε αμέσως -καθώς η Γαλλία έχει την προεδρία της Ε.Ε. αυτό το εξάμηνο- προτείνοντας κυρώσεις και λαμβάνοντας πρωτοβουλίες κατά της Ρωσίας, η δημοφιλία του εκτινάχθηκε κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες. Αντίθετα, η προοπτική για τη ρωσόφιλη Λεπέν διαγραφόταν ζοφερή. Από την περασμένη εβδομάδα, όμως, οι συσχετισμοί και πάλι άλλαξαν. Αλλες εταιρίες δημοσκοπήσεων, ωστόσο, συνιστούν ψυχραιμία στους υποστηρικτές του Μακρόν, επιμένοντας ότι ο νυν πρόεδρος παραμένει το φαβορί για τη νίκη στις προεδρικές εκλογές, έστω και με μικρή υποχώρηση στα ποσοστά του. Τόσο η εταιρία Elabe όσο και το ινστιτούτο Ιfop δίνουν την πρωτιά στον Μακρόν και τη δεύτερη θέση στη Λεπέν με 53%-47% ή 54%-46%.
Συσχετισμοί
Ο Εμανουέλ Μακρόν, πάντως, δεν μπορεί να υπολογίζει στο ευρύ «ρεπουμπλικανικό μέτωπο» που συσπειρώνεται εναντίον της εθνικίστριας -αντιευρωπαΐστριας και ακροδεξιάς Λεπέν, όπως συνέβαινε στο παρελθόν με τον πατέρα της (τον κατατρόπωσε ο Ζακ Σιράκ το 2002) ή ακόμη και με την ίδια (το 2017 ο Μακρόν τη νίκησε άνετα). Τώρα, η Λεπέν εμφανίζεται με πιο ήπιες απόψεις για την ακραία αντιευρωπαϊκή και ξενόφοβη ρητορική που αντιπαθούν οι δημοκράτες Γάλλοι. Εξάλλου, υπάρχει ο ακροδεξιός υποψήφιος Ερίκ Ζεμούρ, για να υποστηρίξει όλα αυτά που «λείανε» η Λεπέν, αλλάζοντας ακόμη και το όνομα του κόμματος που ίδρυσε ο πατέρας της – από Εθνικό Μέτωπο σε «Εθνικό Συναγερμό» (Rassemblement National). Σε κάθε περίπτωση, ο Μακρόν δεν θα έχει την τύχη να συσπειρώσει γύρω του όλο το δημοκρατικό τόξο από τη Δεξιά έως την Αριστερά εναντίον της Μαρίν Λεπέν, όπως είχε επιτύχει ο Σιράκ. Ηδη, οι ψηφοφόροι του αριστερού Ζαν-Λικ Μελανσόν δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να ψηφίσουν στον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 24 Απριλίου (ημέρα του ορθόδοξου Πάσχα).
Τι (δεν) έκανε ο Εμανουέλ…
Σύμφωνα με την «Ντόιτσε Βέλε», η πτώση του Μακρόν οφείλεται στη δημοσιοποίηση του προγράμματός του που εμπεριείχε αρκετά αντιδημοφιλή μέτρα -όπως η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 (από τα 62 έτη που είναι σήμερα), πιο αυστηροί όροι για την έγκριση του εργατικού εισοδήματος αλληλεγγύης, καθώς και νέα μέτρα για τους εκπαιδευτικούς- τα οποία «πάγωσαν» αρκετούς ψηφοφόρους. Επίσης, η άρνησή του να παραστεί σε ντιμπέιτ με τους αντιπάλους του και τα συνεχόμενα «όχι» στις προσκλήσεις που του απηύθυναν πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν άρεσαν στην κοινή γνώμη. Ορισμένοι, μάλιστα, σημειώνουν πως οι άκαρπες παρεμβάσεις του προέδρου Μακρόν στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου αποθάρρυναν τους ενθουσιώδεις ψηφοφόρους του, που εστιάζουν τώρα το ενδιαφέρον τους στα οικονομικά προβλήματα και την ενεργειακή κρίση που θα προκαλέσει αυτός ο πόλεμος.
…και τι έκανε η Μαρίν
Ενώ ο πρόεδρος Μακρόν ήταν πολύ απασχολημένος με τον πόλεμο στην Ουκρανία, απορρίπτοντας προτάσεις από τηλεοράσεις και ραδιοφωνικούς σταθμούς για συνεντεύξεις, η Μαρίν Λεπέν έκανε το αυτονόητο: πραγματική προεκλογική εκστρατεία (με την κλασική έννοια). Μιλούσε πολύ, όργωσε την επαρχία, εμφανίστηκε σε συγκεντρώσεις, ενώ απέφευγε συστηματικά να αναφερθεί στο φλέγον ζήτημα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αφού δεν τη συνέφερε να ξύσει παλιές πληγές και να υπενθυμίσει τις φιλορωσικές της θέσεις (η Λεπέν έλαβε δάνειο από ρωσική τράπεζα το 2014 για να χρηματοδοτήσει την προεκλογική εκστρατεία της το 2017, κατά τη διάρκεια της οποίας επισκέφθηκε τον Πούτιν). Μιλούσε με κατοίκους της γαλλικής επαρχίας, για τα καθημερινά τους προβλήματα, προσεγγίζοντας τη βασική δεξαμενή των ψηφοφόρων της: τους νέους, τους λιγότερο μορφωμένους και τους χαμηλόμισθους ή ανέργους. «Οι εμφανίσεις της στα χωριά και στη “βαθιά” Γαλλία δεν καλύπτονται πολύ από τα μεγάλα εθνικά δίκτυα και τον Τύπο, αλλά βρίσκουν ανταπόκριση στα τοπικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και αυτό μετράει», τονίζει ο Ματιέ Γκαγιάρ, υπεύθυνος του ινστιτούτου Ipsos.
