Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Κλείνουμε μια εβδομάδα σχεδόν από την νέα πειρατική ενέργεια της Τουρκίας να στοιβάξει πράκτορες και εγκληματίες μαζί με χιλιάδες ταλαίπωρους μετανάστες κατά μήκος των ελληνοτουρκικών συνόρων στον Έβρο, σε μια νέα προσπάθεια ασύμμετρου πολέμου προς τη χώρα μας και εκβιασμού του ταμείου των Βρυξελλών.
Θα έλεγα ότι τα αντανακλαστικά μας τούτη τη φορά ήταν γρήγορα και δεν μας έπιασαν στον ύπνο. Πήραμε γρήγορα τις σωστές αποφάσεις και ο μηχανισμός ανταποκρίθηκε ικανοποιητικά. Όμως το κόστος – οικονομικό και σε ανθρώπινο κεφάλαιο – είναι μεγάλο, και από την δεύτερη κιόλας ημέρα ξεκίνησε ένας αγώνας αντοχών για εμάς.
Η τουρκική ηγεσία γνωρίζει τις αντοχές μας ή τουλάχιστο μπορεί να τις εκτιμήσει μαθηματικά. Και κάθε μέρα που περνά, μας μετρά!
Οι άνθρωποι που βρίσκονται επάνω – αστυνομικοί, εθνοφύλακες, στρατιώτες, αγρότες και ψαράδες – ακροβολισμένοι κατά μήκος των συνόρων, χαίρονται που ο κόσμος τους αγκάλιασε και τους συνέδραμε με ότι είχε, αλλά φωνάζουν ότι για να κρατήσουν δεν τους λείπει το φαγητό και το νερό, αλλά χρειάζονται σύγχρονα συστήματα ελέγχου και επικοινωνιών, θερμικές κάμερες, και κυρίως μια πιο στιβαρή κατασκευή διαχωρισμού των συνόρων, στα σημεία που το έδαφος και οι συνθήκες το επιτρέπουν, ώστε να εξοικονομηθεί πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Και εδώ ερχόμαστε στο κρίσιμο σημείο του πολιτικού σχεδιασμού! Οι ροές μεταναστών από τον Έβρο δεν είναι φαινόμενο που παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα. Είναι μια υπόθεση που ανατροφοδοτείται συνεχώς από το 2010 τουλάχιστο…
Ακόμη και αν η χώρα μας δεν είχε τους ίδιους πόρους να κατασκευάσει, να εξοπλίσει και να θωρακίσει κατάλληλα την ελληνοτουρκική συνοριογραμμή στον Έβρο, υποτίθεται ότι είμαστε τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και οι Βρυξέλλες έχουν την υποχρέωση σαν κυρίαρχη θεσμική οντότητα να προστατέψουν τα σύνορα του χώρου τους καθώς και να προφυλάξουν τις κοινωνίες τους από τα απότοκα των αθρόων μεταναστευτικών ροών. Κάτι που δεν έκαναν!
Και δεν το έκαναν γιατί στις Βρυξέλλες περισσεύουν οι τεχνοκράτες και συνήθως παρκάρονται βολικοί ή απόμαχοι πολιτικοί. Η λογική με την οποία λειτουργούν είναι η λογική του μηχανικού. Σχεδιάζουν στο χαρτί, φτιάχνουν ένα μοντέλο, το βάζουν στο θάλαμο δοκιμών (αν εκραγεί το μοντέλο ή ο θάλαμος από λάθος σχεδιασμό θεωρείτε αποδεκτό…) και μετράνε αποτελέσματα, προκειμένου πολύ αργότερα να προβούν σε διορθώσεις και ανασχεδιασμούς. Είναι η λογική της λεγόμενης fact-based προσέγγισης.
Οι κοινωνίες, όμως, δεν λειτουργούν έτσι! Ο ικανός πολιτικός βλέπει μακριά, μυρίζεται τις εξελίξεις, προλαβαίνει και προλαμβάνει καταστάσεις πριν τον βρουν τα χειρότερα.
Αν θέλουμε, λοιπόν, να γίνουμε επίκαιροι, και στα μείζονα θέματα ασφάλειας της χώρας μας και της Ένωσης να έχουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων, πρέπει το γρηγορότερο να εγκαταλείψουμε τη βολική λογική του μηχανικού και να πάμε στην δύσκολη αλλά αποτελεσματική λογική του πολιτικού. Καθώς επίσης, να συζητήσουμε και να αποφασίσουμε σοβαρά με ποια θέματα θα παίζουμε πολιτικά παιχνίδια και με ποια θέματα θα είμαστε σοβαροί και μια γροθιά ως Ένωση.
Στην πολιτική, το να περιμένεις να δεις πρώτα το πρόβλημα και να μετρήσεις το μέγεθος της ζημιάς, συνήθως κάνει την ζημιά μη αναστρέψιμη και αυτόν που στην προκάλεσε τον καθιστά νικητή και έτοιμο για το επόμενο βήμα…
*Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος
