Μεταλλάξεις όπως η Δέλτα ανεβάζουν τις απαιτήσεις σε ό,τι αφορά τα ποσοστά ανοσίας σε επίπεδα που δεν… πιάνονται. Γιατί η φύση δεν βοηθά. Οι ελπίδες από τα νέα σκευάσματα που, όμως, ακόμα δεν μπήκαν σε δοκιμές σε ανθρώπους.
Καθώς η πανδημία κάλπαζε την περασμένη χρονιά κυβερνήσεις ανά τον κόσμο «πλάσαραν» την ελπίδα της «ανοσίας της αγέλης», μια κατάσταση στην οποία ο ιός θα σταματούσε να διασπείρεται καθώς πολλοί άνθρωποι θα ήταν προστατευμένοι από αυτόν, θυμίζει το Bloomberg. Τώρα, όμως αυτό μοιάζει με «φαντασίωση».
Η λογική ήταν ότι η πανδημία θα μπορούσε να σταματήσει και μετά να σβήσει όταν ένα ποσοστό του πληθυσμού, πιθανά 60-70%, εμβολιάζονταν ή αποκτούσε ανοσία από μόλυνση. Νέες μεταλλάξεις όμως, όπως η Δέλτα, που είναι πιο μεταδοτικές και φαίνεται να ξεφεύγουν από αυτή την προστασία σε κάποιες περιπτώσεις, ανεβάζουν τα ποσοστά για την ανοσία της αγέλης τόσο υψηλά επίπεδα που μοιάζει αδύνατο να επιτευχθούν.
Η μετάλλαξη Δέλτα οδηγεί σε εξάρσεις της πανδημίας σε χώρες όπως η ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία που έχουν πετύχει εμβολιασμό άνω του 50% του πληθυσμού. Χτυπά επίσης κράτη που έως τώρα κατάφεραν να κρατήσουν τον κορωνοϊό σχεδόν σε απόλυτο έλεγχο, όπως η Αυστραλία και η Κίνα.
Νωρίτερα αυτόν το μήνα η Infectious Diseases Society of America υπολόγισε ότι η μετάλλαξη Δέλτα έχει ανεβάσει το ποσοστό για την ανοσία της αγέλης πολύ πάνω από το 80% και πιθανά κοντά στο 90%.
Ειδικοί, όπως ο Anthony Fauci προκάλεσαν συζητήσεις μετακινώντας τα «γκολπόστ» την περασμένη χρονιά αναφορικά με το απαιτούμενο ποσοστό. Εν τω μεταξύ η διστακτικότητα πολλών έναντι των εμβολίων και προβλήματα στην παραγωγή σημαίνουν ότι οι περισσότερες χώρες δεν θα πλησιάσουν καν ούτε στους αρχικούς στόχους.
«Θα φτάσουμε σε ανοσία αγέλης; Όχι, πολύ απίθανο εξ ορισμού, δήλωσε στο Bloomberg ο Greg Poland, διευθυντής του κέντρου ερευνών εμβολίων στην κλινική Mayo της Μινεσότα. Ακόμα και αν φτάσουμε σε ποσοστά εμβολιασμού 95%, δεν θα το πετύχουμε, υποστηρίζει. Είναι αγώνας στήθος με στήθος μεταξύ της εμφάνισης ακόμα πιο μεταδοτικών μεταλλάξεων που αναπτύσσουν την ικανότητα να ξεφεύγουν της ανοσίας και των ποσοστών ανοσοποίησης.
Ούτε η φύση πρόκειται να λύσει το πρόβλημα. Δεν είναι ξεκάθαρο πόσο κρατά η ανοσία σε όσους έχουν περάσει Covid-19 και το εάν αυτή είναι αποτελεσματική στο να αποτρέψει τη νόσηση από κάποια μετάλλαξη. Ο φόβος μελλοντικών μεταλλάξεων που θα ξεφεύγουν ακόμα πιο αποτελεσματικά από τη Δέλτα δημιουργεί ερωτήματα για το πώς και πότε θα τελειώσει η πανδημία. «Θα ήταν εξαιρετικό το να είχες ανοσία για μια ζωή αν είχες κολλήσει μια φορά, αλλά δεν νομίζω ότι είναι έτσι τα πράγματα», δήλωσε ο S.V. Mahadevan του Stanford University Medical Center. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, προσέθεσε.
Υπάρχουν ήδη σημάδια ότι σε κάποιες χώρες, όπως η Βραζιλία, ορισμένοι έχουν μολυνθεί ξανά από νέες μεταλλάξεις.
Χωρίς ανοσία αγέλης ο ιός μπορεί να αντέξει σε κάποια μορφή για δεκαετίες, πιθανώς αναγκάζοντας τα πιο πλούσια κράτη του πλανήτη να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους σε ότι αφορά το άνοιγμα των συνόρων της οικονομίας τους. Χώρες όπως η Κίνα που επέλεξαν πολιτικές που έχουν στόχο να εξαφανίσουν τον κορωνοϊό από το έδαφός τους, τις λεγόμενες Covid-Zero, ίσως εν τέλει πρέπει να εξετάσουν μια πιο χαλαρή προσέγγιση. Αλλες, όπως οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία, που άνοιξαν παρά την αύξηση των κρουσμάτων, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αλλεπάλληλων κυμάτων.
Τα εμβόλια δεν υπήρξαν έως τώρα η γρήγορη λύση στην οποία ήλπιζαν κάποιοι. Το Ισραήλ, μεταξύ των πιο προχωρημένων χωρών στον τομέα αυτό, έχει ξεκινήσει ήδη να χορηγεί τρίτη δόση εν μέσω στοιχείων ότι η υφιστάμενη ανοσοποίηση δεν προσφέρει την προστασία που ήλπιζε. Και οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι όσοι έχουν αδύναμο ανοσοποιητικό θα πάρουν τρίτη δόση.
Τα πιο ισχυρά εμβόλια, περιλαμβανομένων αυτών της Pfizer και της Moderna, τεχνολογίας mRNA, καθιστούν ευκολότερο το να πιαστούν υψηλά ποσοστά ανοσίας. Κι’ όμως μολύνσεις μεταξύ πλήρως εμβολιασμένων είναι πιθανές και για αυτά. Αλλά εμβόλια, περιλαμβανομένων κινέζικων, της AstraZeneca και της Johnson & Johnson ίσως προσφέρουν μικρότερη προστασία.
Η ανοσία της αγέλης είναι κάτι πραγματικό, σημειώνει το Bloomberg. Προστατεύει τον κόσμο από απειλές όπως η ιλαρά και η πολιομυελίτιδα. Εχοντας την ως στόχο ο κόσμος πιθανότατα βοηθήθηκε να ενστερνιστεί μέτρα όπως η χρήση μάσκας και η κοινωνική αποστασιοποίηση. Ισως όμως δημιούργησε και ένα λάθος αφήγημα.
«Η εστίαση στην ανοσία της αγέλης, κατά τη γνώμη μου, υπήρξε αρκετά επιβλαβής», δηλώνει ο William Hanage επιδημιολόγος και ειδικός στις μεταδιδόμενες ασθένειες στο Harvard T.H. Chan School of Public Health. «Δίνει στους ανθρώπους ένα μη ρεαλιστικό όραμα ως προς το πώς θα τελειώσει η πανδημία και δεν υπολογίζει την εξέλιξη ούτε του ιού, ούτε φύσης της ασθένειας στις επαναμολύνσεις».
Παρά τα στοιχεία ότι θα είναι δύσκολο ή αδύνατο να επιτευχθεί ανοσία της αγέλης, πολλοί κρατικοί αξιωματούχοι αρνούνται να το βάλουν κάτω. Οι κυβέρνησεις προσπαθούν να διευρύνουν τις εμβολιαστικές καμπάνιες. Οι ελλείψεις σε εμβόλια, όμως, και οι διαφορετικές προσεγγίσεις δεν βοηθούν. Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός για όλους ακόμα και αν ένα μόνο έθνος αντιμετωπίσει μεγάλη έξαρση.
Είναι απίθανο, γράφει το πρακτορείο επικαλούμενο ειδικούς, να αφήσουμε πίσω μας την πανδημία το 2022. Και ο στόχος μπορεί να πάει ακόμα πιο πίσω αν υπάρξει μια μεταμόρφωση του ιού ή γίνει πιο μεταδοτικός ή καταφέρει να ξεφεύγει πιο εύκολα.
Υπάρχουν ελπίδες για νέα εμβόλια και άλλες προσεγγίσεις που θα σταματήσουν πιο δραστικά τη μετάδοση, καμία όμως δεν έχει μπει ακόμα σε φάση δοκιμών σε ανθρώπους. Θα χρειαστούν κάποια χρόνια πριν γίνουν πραγματική επιλογή.
Αντίθετα, υπάρχει υψηλή πιθανότητα ο ιος να παραμείνει εδραιωμένος σε παγκόσμια κλίμακα προκαλώντας εξάρσεις η οποία ελπίζεται ότι θα μετριάζονται από τους εμβολιασμούς, τα μέσα προσωπικής προστασίας και άλλες παρεμβάσεις των αρχών.
