Γράφει ο Κριτσίκης Αλέξανδρος, Δικηγόρος, Πτυχ. Κοινωνικών Σπουδών
Σήμερα περισσότερο από ποτέ γίνεται όλο και πιο έντονη αναζήτηση ενός ιδεολογικού ρεύματος και οικονομικού συστήματος, που θα μας δώσει τη λύση στο αδιέξοδο, που δημιούργησε η παγκοσμιοποίηση των αγορών. Σίγουρα ο σοσιαλισμός, τόσο ο υπαρκτός όσο και η σοσιαλδημοκρατία δοκιμάστηκαν στην πράξη και απέτυχαν.
Από την άλλη ο νεοφιλελευθερισμός, που βιώνουμε σήμερα έχει οδηγήσει στη φτωχοποίηση αν όχι εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων των κοινωνιών. Όλο και περισσότερο αναζητείται σήμερα φως στο τούνελ, που δημιούργησε η χίμαιρα της παγκοσμιοποίησης. Υπάρχει εντέλει λύση; Η λύση ενδεχομένως να κρύβεται στον κοινωνικό φιλελευθερισμό. Αλλά γιατί;
Γιατί ο κοινωνικός φιλελευθερισμός πιστεύει στην ελεύθερη αγορά, αλλά είναι κατά των μονοπωλίων. Πιστεύει στον ανταγωνιστικό χαρακτήρα της οικονομίας, αλλά κατακρίνει τη συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στα χέρια των ολίγων και τις δυσάρεστες συνέπειες που αυτή επιφέρει. Απελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις του ατόμου, τον χειραφετεί από δεσμεύσεις, ενισχύει την ανθρώπινη αυτονομία, και πιστεύει στην αξία του ανθρώπου, της ανθρώπινης ελευθερίας και πρωτοβουλίας.
Γιατί ο κοινωνικός φιλελευθερισμός συνδέει τους μηχανισμούς προσφοράς και ζήτησης στην αγορά με την υποχρέωση σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Συνδυάζει την ελεύθερη λειτουργία της αγοράς αφενός και την οριοθετημένη κρατική παρέμβαση στην οικονομία αφετέρου. Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός θεωρεί αναγκαίο το κράτος να παρεμβαίνει και να ρυθμίζει την αγορά. Το κράτος σύμφωνα με αυτόν θα πρέπει να εγγυάται τους κανόνες της οικονομικής δραστηριότητας, ώστε να εξαλείφει τις όποιες ατέλειες και κοινωνικές ανισότητες, που παρουσιάζονται κατά τη λειτουργία των αγορών.
Γιατί ο κοινωνικός φιλελευθερισμός στοχεύει στην επίτευξη της κοινωνικής δικαιοσύνης. Αυτή δεν θα επιτευχτεί αποκλειστικά μόνο μέσα από την κρατική παρέμβαση. Αντίθετα, το κράτος θα πρέπει να εξασφαλίσει ένα «minimum» κοινωνικής ασφάλειας και πρόνοιας στους πολίτες με την συγκρότηση ενός κοινωνικού κράτους, που θα παρέχει κοινωνική προστασία στους πολίτες. Το κράτος στον κοινωνικό φιλελευθερισμό λειτουργεί σαν «δίχτυ» προστασίας.
Γιατί ο κοινωνικός φιλελευθερισμός θεωρεί, ότι η συμμετοχή του καθενός στο δημόσιο βίο και στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων εμβαθύνει και ουσιαστικοποιεί τη δημοκρατία. Αποδίδει τεράστια σημασία στον ρόλο του πολίτη, ενώ θεωρεί απαραίτητο το δικαίωμα των πολιτών στην πληροφόρηση, διότι μέσω αυτής οι πολίτες μπορούν να διαμορφώσουν την βούληση τους, πριν καταλήξουν στις τελικές τους αποφάσεις.
Γιατί ο κοινωνικός φιλελευθερισμός έχει τη δυνατότητα να συνενώσει ανθρώπους, που ξεκινούν από διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες και ιδεολογικές προελεύσεις. Μπορεί να αποτελέσει το βάθρο για τη δημιουργία μιας νέας «κοινωνικής συμμαχίας» με στόχο την κοινωνική δικαιοσύνη, την εμβάθυνση της δημοκρατίας, την ανοιχτή κοινωνία και την έλευση της οικονομικής ανάπτυξης.
Γιατί ο κοινωνικός φιλελευθερισμός αποτελεί μια σοβαρή πρόταση για την έξοδο από την παρούσα κρίση της ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας. Παρέχει τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων, που θα εξασφαλίσουν την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, ώστε οι πολίτες να ελπίζουν στο αύριο και πάλι!
Γιατί ο σοσιαλισμός θέλει τα άτομα ως αγέλες χωρίς προσωπικότητα και αυτονομία. Ο νεοφιλελευθερισμός πάλι θέλει άτομα μη διαφοροποιημένα μη πολιτικοποιημένα, μακριά από κοινωνικούς κανόνες και νόμους. Αντίθετα, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός θέλει άτομα αυτόνομα και ανεξάρτητα, που λειτουργούν ως πολίτες σε μία δημοκρατία με νόμους και παράγουν σε μία οικονομία που καθορίζεται από κανόνες.
