Γράφει ο Ceteris Paribus
Το 2015 έκλεισε με μεγάλα γεγονότα – κυρίως τις εξελίξεις στη Μ. Ανατολή, το μεγάλο προσφυγικό ρεύμα και τον κοινωνικό και πολιτικό σεισμό που προκάλεσε στην Ευρώπη, την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι και τα «τρομαγμένα» Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά που πέρασαν μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Παρίσι, Βερολίνο, Βρυξέλλες) από το φόβο νέας τρομοκρατικής επίθεσης. Το 2016 ωστόσο ανατέλλει, ήδη από την πρώτη του βδομάδα, θυελλώδες, έχοντας να «επιδείξει» μείζονα γεγονότα σε πολλά «μέτωπα» ταυτόχρονα, τόσο της οικονομίας όσο και της γεωπολιτικής.
Το νέο έτος, λοιπόν, ανατέλλει πρώτα απ’ όλα με αξιοσημείωτες δόσεις πανικού στις αγορές. Τη Δευτέρα το χρηματιστήριο της Κίνας έκλεισε χωρίς να ολοκληρώσει τη συνεδρίασή του καθώς η «βουτιά» των μετοχών έτεινε να γίνει ανεξέλεγκτη. Τις επόμενες μέρες τα πράγματα καλυτέρευσαν, αλλά τα αρνητικά πρόσημα παραμένουν. Στη δίνη της πτώσης παρασύρθηκαν τα υπόλοιπα ασιατικά χρηματιστήρια αλλά και τα αμερικανικά και τα ευρωπαϊκά. Ο Dow Jones, ύστερα και από τη χθεσινή του μεγάλη πτώση, έπεσε κάτω από τις 17.000 μονάδες (για την ακρίβεια, 16.907 μονάδες) για πρώτη φορά ύστερα από τον περασμένο Οκτώβριο.
Όλα ξεκίνησαν από την ανακοίνωση των στοιχείων για τον δείκτη PMI που σχετίζεται με την ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας, από τα οποία επιβεβαιώνονται οι φόβοι ότι τα πράγματα με την επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας είναι τόσο άσχημα όσο πολλοί φοβούνταν μεν, απεύχονταν δε. Από τις στήλες αυτού του RP έχουμε υπογραμμίσει ξανά πόσο σημαντική είναι η πορεία της κινεζικής οικονομίας για τις παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις αλλά και πόσο σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε το 2015 η πανηγυρική είσοδος στον «κύκλο» της κρίσης των λεγόμενων Αναπτυσσόμενων οικονομιών με κορμό τους ισχυρούς των BRICKS (Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Βραζιλία). Το γεγονός ότι η ανακοίνωση ενός «προδρομικού» δείκτη για την ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας προκαλεί μεγάλη αναστάτωση στις παγκόσμιες αγορές, αποδεικνύει πόσο ευάλωτη είναι η παγκόσμια οικονομία στην επιβεβαίωση αρνητικών εκτιμήσεων.
Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι η «κινεζική ασθένεια» καθαυτή, αλλά ότι αυτή έρχεται να προστεθεί στο πρωτοφανές γεγονός ότι η κρίση που ξέσπασε το 2008 στις ΗΠΑ και στη συνέχεια επεκτάθηκε και στην Ευρώπη, δεν έχει ακόμη ξεπεραστεί, ύστερα από 8 ολόκληρα χρόνια. Το πρόβλημα είναι οι συνέπειες που επαπειλούνται από το γεγονός ότι στη χορεία των «ασθενούντων» προστίθενται τώρα και οι BRICKS, παγκοσμιοποιώντας την κρίση.
Έτσι, ο «ιός» που χτύπησε τα χρηματιστήρια δεν αφορά την Κίνα καθαυτή, αλλά τροφοδοτείται και από άλλες ανησυχίες: τη μείωση των αμερικανικών εισαγωγών και εξαγωγών, τη μείωση των τιμών του πετρελαίου (οι τιμές του brent έπεσαν σε χαμηλό 11 ετών) κ.λπ., που σηματοδοτούν τη μείωση του παγκόσμιου εμπορίου και την επιδεινούμενη καχεξία της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Με την παγκόσμια οικονομία ασθενούσα και την Κίνα να «τρομοκρατεί» τις αγορές, η νευρικότητα και η υπερευαισθησία κυριαρχούν, με αποτέλεσμα αρνητικές ειδήσεις από τα «μέτωπα» της γεωπολιτικής να τροφοδοτούν την κρίση στις αγορές. Και τέτοιες αρνητικές ειδήσεις είχαμε ήδη πολλές στη διάρκεια της πρώτης βδομάδας του νέου έτους.
Η πιο πρόσφατη είναι η επίσημη ανακοίνωση της Β. Κορέας ότι πραγματοποίησε για πρώτη φορά δοκιμή βόμβας υδρογόνου, που αν επιβεβαιωθεί, θα σηματοδοτεί μια σημαντική αναβάθμιση των πυρηνικών της δυνατοτήτων. Ενδεικτικό της νευρικότητας και της ανησυχίας που επικρατούν παγκόσμια, είναι το γεγονός ότι στην ανακοίνωση αντέδρασαν «πρώτες και καλύτερες και εν χορώ» η Κίνα και η Ρωσία, που έχουν ήδη αρκετά προβλήματα για να φορτωθούν τις συνέπειες και του αστάθμητου παράγοντα που λέγεται Β. Κορέα…
Οι μεγάλες αρνητικές ειδήσεις, ωστόσο, εξακολουθούν να έρχονται από τα «μέτωπα» της Μ. Ανατολής. Αυτή η γόνιμη μήτρα γεωπολιτικής αστάθειας, που γέννησε το ISIS και τα τρομοκρατικά χτυπήματα όπως στο Παρίσι, που γέννησε το μεγάλο προσφυγικό ρεύμα με όλες τις πολυσήμαντες επιπτώσεις του κυρίως στην Ευρώπη, που αύξησε την εμβέλεια της αστάθειας από τοπική σε περιφερειακή και διεθνή με την όξυνση των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, τώρα γεννάει μια νέα «εστία»: τον «ψυχρό πόλεμο» μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας (με αφορμή την εκτέλεση από τη Σ. Αραβία του σιίτη ιερωμένου Νιμρ αλ-Νιμρ), που απειλεί να καταστρέψει κάθε δυνατότητα σταθεροποίησης, να επεκτείνει τις συγκρούσεις και να γενικεύσει την αστάθεια.
Όσο για τις αγορές, ισχύει ότι «το πέταγμα μιας πεταλούδας στο Πεκίνο ή την Τεχεράνη μπορεί να προκαλέσει καταιγίδα στη Ν. Υόρκη, το Παρίσι και το Βερολίνο» – ήδη τις αγορές ανησυχεί μεταξύ άλλων το γεγονός ότι η Κίνα έχει σημαντικές επενδύσεις στην ιρανική πυρηνική βιομηχανία, και η ένταση μεταξύ Ιράν και Σ. Αραβίας μπορεί να επηρεάσει ακόμη αρνητικότερα τις προοπτικές της κινεζικής οικονομίας!
Συμπέρασμα: Οι «δονήσεις» γίνονται όλο και πιο συχνές και εντονότερες σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν το 2016 συνεχιστεί όπως άρχισε, θα είναι μια πολύ «ζόρικη», ενδεχομένως και σημαδιακή χρονιά!
