Γράφει ο Ceteris Paribus
Αυτή τη φορά δεν ήταν «μπλόφα». H κυβέρνηση επέλεξε τη δόση της 5ης Ιουνίου προς το ΔΝΤ για να προχωρήσει στη μη έγκαιρη πληρωμή της. Πρόκειται σαφώς για μια πολιτική πράξη, καθώς η ελληνική κυβέρνηση είχε εξασφαλίσει το απαιτούμενο ποσό των 298 εκατ. ευρώ. Πολιτική πράξη που εισάγει ένα νέο στοιχείο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές: η κυβέρνηση διαμηνύει ότι χωρίς συμφωνία και εκταμίευση ποσών από την πλευρά των δανειστών δεν θα πληρωθούν οι επόμενες χρεολυτικές δόσεις.
Πρόκειται για πράξη «μη επιστροφής», την οποία η κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να πάρει πίσω – ακριβώς γι’ αυτό, οι αμφιταλαντεύσεις ήταν πολλές πριν ληφθεί η οριστική απόφαση. Ωστόσο, αυτές οι αμφιταλαντεύσεις δεν αφορούσαν την Πέμπτη 4 Ιουνίου, αλλά το προηγούμενο διάστημα. Ύστερα από την άκαρπη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ζαν – Κλοντ Γιουνκέρ ο κύβος είχε ριφθεί (το άρθρο μας με τίτλο «Παρασκευή 5 Ιουνίου 2015: η ημέρα της στάσης πληρωμών» επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά).
Όμως, το εντυπωσιακό στοιχείο στην όλη υπόθεση ήταν ότι το ΔΝΤ, παρότι ενοχλημένο (δεν συμβαίνει κάθε μέρα κάποιος οφειλέτης να αναβάλλει την καταβολή δόσης στο κραταιό Ταμείο…), διευκόλυνε την ελληνική κυβέρνηση, δηλώνοντας «ακαριαία» ότι αποδέχεται το ελληνικό αίτημα για αναβολή καταβολής της δόσης μέχρι τα τέλη του μήνα. Ακόμη πιο εντυπωσιακό ήταν το γεγονός ότι «δεν άνοιξε μύτη» στο χώρο των θεσμικών εκπροσώπων της αγοράς παγκοσμίως. Οι περιβόητοι οίκοι αξιολόγησης σιώπησαν, οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες το ίδιο. Η ηλεκτρονική έκδοση της γερμανικής Handelsplat κυκλοφόρησε για λίγο με έναν επιθετικό τίτλο περί «πιστωτικού γεγονότος», αλλά το άρθρο γρήγορα «μαζεύτηκε». Υπό άλλες συνθήκες, η τρομοϋστερία για την επικείμενη καταστροφή που περιμένει την Ελλάδα θα «χτυπούσε κόκκινο», όμως αυτή τη φορά ήταν σαν να επρόκειτο για ένα αμελητέας σημασίας γεγονός…
Πώς εξηγούνται όλα αυτά τα «περίεργα»; Η εξήγηση δεν είναι μία, αλλά πολλές:
1. Αν διαμορφωνόταν κλίμα περί πιστωτικού γεγονότος και δραματοποιούνταν η πράξη της ελληνικής κυβέρνησης, θα ετίθετο ζήτημα πληρωμής των CDS (Credit Default Swaps), δηλαδή των συμβολαίων ασφάλισης κινδύνου των ελληνικών ομολόγων. Σε αυτή την περίπτωση, οι αμερικανικές Goldman Sacks, JP Morgan κ.λπ. αλλά και η γερμανική Deutsche Bank θα έπρεπε να καταβάλλουν πολλά δισ. δολάρια στους κατόχους τέτοιων συμβολαίων…
2. Αν το ΔΝΤ αντιδρούσε «βίαια», τότε αφενός θα παραδεχόταν μια μείζονα αποτυχία για την οποία θα αναζητούνταν και οι δικές του ευθύνες, αφετέρου θα έδινε οριστικό τέλος στη διαπραγμάτευση των δανειστών με την ελληνική κυβέρνηση και ουσιαστικά θα αποχωρούσε αποτυχημένο από την ευρωπαϊκή του εμπλοκή.
3. Οι αγορές ομολόγων αλλά και τα χρηματιστήρια είναι σε πολύ ευαίσθητη φάση και τρομερά ευάλωτες στις «κακές ειδήσεις». Το τελευταίο διάστημα οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών ομολόγων έχουν πάρει την ανηφόρα, τη δε Τετάρτη, μία ημέρα πριν την ελληνική αναστολή πληρωμής της δόσης, σημειώθηκε πραγματικό shell off στα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα. Οι τιμές των ομολόγων πέφτουν και οι αποδόσεις ανεβαίνουν. Η απόδοση του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου έφτασε το 0,89% αυξημένη κατά 32 μονάδες βάσης σε ένα διήμερο – η υψηλότερη άνοδος από το 1998! Η χρηματιστηριακή άνοδος έχει επίσης ανακοπεί και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Σε ένα περιβάλλον έκτακτων μέτρων νομισματικής πολιτικής -στην πραγματικότητα έρποντος νομισματικού πολέμου- αρκούν ακόμη και μικρές υπό άλλες συνθήκες «κακές ειδήσεις» για να μπει φωτιά στον «ξερό κάμπο» των αγορών. Οι κίνδυνοι είναι τόσο μεγάλοι, ώστε το ΔΝΤ συνέστησε στην αμερικανική κυβέρνηση να αναβάλλει την αύξηση επιτοκίων του δολαρίου αναθεωρώντας προς τα κάτω τις εκτιμήσεις για το ρυθμό της αμερικανικής ανάπτυξης το 2015.
Αυτοί είναι οι λόγοι που εξηγούν γιατί η ελληνική «στάση πληρωμών» αντιμετωπίστηκε με τέτοιο «φλέγμα». Τώρα, όχι μόνο οι αγορές αλλά και οι δανειστές -καθένας μόνος του και όλοι μαζί- καλούνται να «τιμολογήσουν» το νέο δεδομένο της ελληνικής πολιτικής πράξης. Και να επανατοποθετηθούν…
Η ελληνική κυβέρνηση ανακαλύπτει τώρα ένα όπλο το οποίο είχε μάλλον υποτιμήσει: οι αντίπαλοί της στη διαπραγμάτευση (που συμπεριφέρονται σαν οτιδήποτε άλλο εκτός από εταίροι) όχι μόνο δεν είναι άτρωτοι και παντοδύναμοι αλλά αντίθετα είναι πολύ ευάλωτοι. Η «αποκάλυψη» αυτή, αν αξιοποιηθεί με σύνεση και μέτρο, μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο στη συνέχεια των διαπραγματεύσεων…
Υ.Γ. Η χθεσινή «περίεργη» δήλωση του Γιάνη Βαρουφάκη ότι δεν υπήρξε ελληνικό αίτημα για καταβολή όλων των δόσεων στο τέλος του μήνα παραπέμπει σε μια πληροφορία που πάντως δεν μπορέσαμε να διασταυρώσουμε: ότι η βιασύνη του ΔΝΤ να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από την ελληνική «στάση πληρωμών» ήταν τέτοια, ώστε δημοσιοποίησε πως αποδέχεται το «ελληνικό αίτημα» πριν αυτό υποβληθεί επισήμως, καθιστώντας έτσι άνευ πολιτικού νοήματος και την υποβολή του!
