Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Ποιος νουνεχής άνθρωπος θα μπορούσε να φανταστεί στην επίσημη θεσμοθέτηση της φρικτής γκιλοτίνας, ένα μέτρο ηθικής προαγωγής της ανθρωπότητας; Και όμως έτσι επέτασσαν οι ιστορικές νομοτέλειες. Πως έχουν όμως στην πραγματικότητα τα γεγονότα; Περί τον Οκτώβριο του 1789 η Γενική Συνέλευση της Γαλλίας που τελεί υπο το καθεστώς της επανάστασης, ξεκινάει τη συζήτηση για την αναθεώρηση του ποινικού κώδικα που θα ισχύσει εφεξής. Ένας διαπρεπής γάλλος καθηγητής της ιατρικής και βουλευτής συνάμα, προτείνει έξι άρθρα για τον νέο κώδικα, ένα εκ των οποίων αναφέρεται στην καθιέρωσης της καρατόμησης ως επίσημου μέτρου εκτέλεσης. Στόχος του είναι η εφαρμογή ενός μέτρου εκτέλεσης που αφενός μέν θα επιφέρει ακαριαίο θάνατο, άρα και την ελάχιστη οδύνη του εκτελούμενου, αφετέρου θα είναι αποδοτικό ως προς τον όγκο των εκτελέσεων!!!. Εξάλλου μέσα στο κλίμα της επαναστατημένης Γαλλίας, οι προς εκτέλεση εχθροί της επανάστασης, ευγενείς, φεουδάρχες,αντεξουσιαστές, αλλά και βαρυποινίτες του κοινού ποινικού δικαίου είναι τόσοι πολλοί, που πρέπει να βρεθεί λύση. Ο γιατρός Ιωσήφ Γκιγιοτέν λοιπόν προτείνει τον αποκεφαλισμό ως μέσο εκτέλεσης και η Συνέλευση των Γάλλων αποδεχόμενη την πρόταση στις 25 Σεπτεμβρίου, την περνάει στο νέο ποινικό κώδικα. Επιβάλλονταν όμως να εξευρεθεί και ένα λειτουργικό μέσο με το οποίο θα εκτελείτο ο αποκεφαλισμός. Την λύση θα δώσει ο περίφημος χειρουργός των Παρισίων Αντουάν Λουί, κατόπιν πρότασης που του υποβάλλει τον Μάρτιο του 1792 εθνοσυνέλευση. Ο Λουί μελετώντας και τη διεθνή βιβλιογραφία!!! εισηγείται την δημιουργία μιας κατασκευής που έχει δυο κάθετα μεγάλα ξύλα, μια κοφτερή μεγάλη λεπίδα που κινείται σαν οδηγός κατά μήκος τους, μια σανίδα επι της οποίας ο μελλοθάνατος θέτει το κεφάλι του και φυσικά και ένα καλάθι το οποίο συλλέγει το αποκοπτόμενο κεφάλι. Μακάβρια και ασύλληπτης ηθικής αγριότητας όλα αυτά, ας αναλογιστεί όμως εδώ ο αναγνώστης πόσο πιο ηθικά βάναυσοι και προσβλητικοί για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ήταν οι προηγούμενοι τρόποι εκτέλεσης και πόσο πιο επιμηκυμμένο χρονικά ήταν το μαρτύριο του εκτελούμενου, μέχρι να επέλθει το τέλος. Η εισήγηση του χειρουργού Λουί γίνεται αποδεκτή και ανατίθεται στον ξυλουργό Γκεντόν που έχει εργαστήριο κατασκευής μηχανημάτων βασανιστηρίων, να κατασκευάσει το «μηχάνημα» κατά την υποδειχθείσα μακέτα του Λουί. Ο Γκεντόν ζητά το υπέρογκο για την εποχή ποσό των 5.600 γαλλικών φράγκων και έτσι η μελέτη ανατίθεται στον γερμανό ξυλουργό Τομπίας Σμίτ, που την κατασκευάζει έναντι της κατά πολύ συμφέρουσας τιμής των 960 φράγκων.
«Πρόβα τζενεράλε» για την «μηχανή» τον Οκτώβριο του 1792, η εκτέλεση του ληστή Νικολά Ζάκ Πελετιέ στην πλατεία της Γρέβης. Το κατάμεστο πλήθος που μέσα στα δικά του ηθικά μαρτύρια της φτώχειας και της καταπίεσης διψούσε για αίμα, έμεινε ενθουσιασμένο από την πρώτη εκτέλεση με την καρμανιόλα. Αίφνης όλες οι πλατείες της Γαλλίας γεμίζουν με την συσκευή και ακλουθούν αμέτρητες εκτελέσεις με την παρουσία, του αιμοδιψούς πλήθους που βλέπει με χαρά τα κεφάλια των πρώην καταπιεστών του, ευγενών και άλλων εκπροσώπων της άρχουσας τάξης να γεμίζουν σωρηδόν τα καλάθια του μηχανήματος. Το τραγικό είναι ότι – κατά τις επιταγές των περίεργων κύκλων της ιστορίας – πολλοί από τους ηγέτες της επανάστασης που είχαν πρωτοστατήσει στην εφαρμογή του νέου πρωτοποριακού μέτρου εκτέλεσης, θα δοκιμάσουν οι ίδιοι την αποτελεσματικότητά του. Μηδέ εξαιρουμένου του αρχηγέτη της επανάστασης, Μαξιμιλιανού Ροβεσπιέρου. Είναι η περίφημη εποχή της «τρομοκρατίας», όπου όλοι στρέφονται εναντίον όλων. Στην πρώτη περίοδο της εφαρμογής της καρμανιόλας η συσκευή έφερε το όνομα «λουιζέτα» από το όνομα προφανώς του παρισινού χειρουργού Αντουάν Λουί. Αργότερα όμως και στα πλαίσια αποκατάστα-σης της τάξης, ο τύπος επέβαλε και στο λαό το όνομα του καθηγητή-βουλευτή Ιγνάτιου Γκιγιοτέν, που ενθέρμως είχε αγωνιστεί για την αλλαγή του ποινικού κώδικα και την εφαρμογή του αποκεφαλισμού στους εκτελεσθέντες. Έτσι η συσκευή εκτέλεσης πήρε το γνωστό σε όλους μας όνομα «γκιλοτίνα».Στις μέρες μας του πολιτισμού και της πνευματικής αλκής, όλα τούτα φαντάζουν τόσο βίαια και αποτρόπαια. Και όμως μέσω της γκιλοτίνας οι βαρυποινίτες είχαν κατακτήσει την ελαχιστοποίηση μόλις σε λίγα δευτερόλεπτα, του μαρτυρίου που τους επεφύλασσε η ζωή. Τι περίεργο πράγμα είναι αυτή η ιστορία με τους δαιδαλώδεις μηχανισμούς της; Το παρόν κείμενο έχει δημοσιευτεί σε εφημερίδες της Ηλείας και περιοδικά ιστορι-κού περιεχομένου.
*Ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π., Α΄Αναπληρωματικός Βουλευτής των «Ανεξάρτητων Ελλήνων» στην Α΄Αθηνών.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
