Γράφει η Σοφία Μπασούκου
Comic books, graphic novels, εικονογραφημένες ιστορίες, manga, bandes dessinées. Όποιον ορισμό και να αποδώσουμε, όλοι τα γνωρίζουμε με την ευρεία έννοια. Οι εικόνες, το πολλές φορές sci-fi περιεχόμενο, κάτι αδιευκρίνιστο μας ελκύει σε αυτά, και μας ξυπνά αναμνήσεις από τη δική μας παιδική ηλικία.
Κάθε φορά που πιάνω ένα στα χέρια μου, το υποσυνείδητό κάνει μια αυτόματη σύνδεση με το τότε τρίχρονο εαυτό μου που ξεφύλλιζε με έμφυτη περιέργεια όποιο Αλμανάκο βρισκόταν μπροστά του, πριν καν μάθει να διαβάζει. Παρ’ όλα αυτά, είναι λάθος να αντιμετωπίζουμε τα comics μονάχα ως παιδική ενασχόληση. Πιο εύστοχος είναι ο ορισμός του Will Eisner, του πιο επιδραστικού καλλιτέχνη κόμικ κατά το περιοδικό Wizard, που ορίζει τα comic books ως μορφή διαδοχικής τέχνης.
Από τον Ροντόλφ Τέπφερ, τον Ελβετό εικονογράφο του 19ου αιώνα, μέχρι τους νεώτερους εικονογράφους… από τον Ποπάυ, μέχρι τους πιο ονομαστούς υπερήρωες της Marvel… από την απαρχή της Βιομηχανίας των βιβλίων κόμικ στην Αμερική τη δεκαετία του 1930 μέχρι σήμερα, οι εικονογραφημένες ιστορίες αποτελούν ένα φαινόμενο κουλτούρας.
Η διαδοχική αφήγηση, η εικονογράφηση, είναι και τα χαρακτηριστικά που υπήρχαν αλλά και ανανεώνονται με αυξανόμενα πρωτότυπες ιδέες, από τη νέα γενιά εικονογράφων. Εάν πάρω στα χέρια μου ένα graphic novel, βλέπω μια συνολική δουλειά. Του εικονογράφου, του ιστοριογράφου, της παραγωγής… Το καλύτερο αισθητικό και αφηγηματικό αποτέλεσμα αποτελεί πόλο έλξης για το κοινό, που αυξάνεται.
Μπορείς να μάθεις για την αποκρουστική πραγματικότητα του ολοκαυτώματος διαβάζοντας το βραβευμένο Maus του Art Spiegelman, να αναρωτηθείς για τα ηθικά όρια σε μια κοινωνία όπως η Sin City, να νιώσεις την έλξη προς την γνώση με το Logicomix. Το σημαντικότερο, μπορείς να εμβαθύνεις στις λεπτομέρειες. Να γυρίσεις πίσω μερικές σελίδες, να δεις την ιστορία από διαφορετικές γωνίες. Από διαφορετικό χαρακτήρα τη φορά, γνωρίζοντάς τον, μαθαίνοντας τα κίνητρα του.
Χρειάζεται μαεστρία στην γραφή και στην προσέγγιση των χαρακτήρων για να γνωρίσει την αποδοχή του κοινού, ένας αντιήρωας. Δεν είναι τυχαίο που οι σύγχρονοι πρωταγωνιστές των κόμικ είναι όλο και πιο συχνά αμφιλεγόμενοι χαρακτήρες, και όχι μονόπλευρες προσωπικότητες που κατηγοριοποιούνται εύκολα στην “καλή” ή στην “κακή” πλευρά.
Πολύπλευρα, πολυθεματικά, δεν θα μπορούσαν λοιπόν να χαρακτηριστούν μονάχα μια παιδική ενασχόληση. Δεν μπορούμε να μην νιώσουμε παρά θαυμασμό, για την εξέλιξη της 9ης τέχνης και τη γοητεία που μας ασκεί.
