Το 28ο Συνέδριο της Διεθνούς Αρχής των Θαλάσσιων Βυθών (International Seabed Authority, ISA) ξεκίνησε χθες, Πέμπτη, στο Κίνγκστον της Τζαμάικα. Έχουν περάσει λιγότερες από δύο εβδομάδες από τη μέρα που υπογράφηκε η Παγκόσμια Συνθήκη των Ωκεανών από τον ΟΗΕ, γι’ αυτό και το Συνέδριο στη Τζαμάικα είναι μία κρίσιμη στιγμή για το μέλλον των ωκεανών, καθώς οι εταιρείες εξόρυξης μετάλλων και ορυκτών σε μεγάλα βάθη πιέζουν για την άμεση ενεργοποίηση αυτής της καταστροφικής βιομηχανίας.
«Πριν ακόμα στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής της Παγκόσμιας Συνθήκης για τους Ωκεανούς στη Νέα Υόρκη, αυτοί αντιμετωπίζουν την πρώτη μεγάλη απειλή: τη βιομηχανική εξόρυξη σε μεγάλα βάθη. Ήρθαμε στο Κίνγκστον για να πούμε δυνατά και καθαρά ότι οι εξορύξεις σε μεγάλα βάθη δεν συμβαδίζουν με ένα βιώσιμο, δίκαιο μέλλον. Το ίδιο λέει η επιστήμη, οι επιχειρήσεις και οι κάτοικοι του Ειρηνικού. Τα ίδια κράτη λοιπόν που έκαναν διαπραγματεύσεις και συμφώνησαν να προστατεύσουν τους ωκεανούς πρέπει τώρα να βάλουν όρια και να διασφαλίσουν ότι τα βάθη των θαλασσών μας προστατεύονται από τέτοιες εξορύξεις. Δεν μπορούν να επιτρέψουν σε αυτήν την καταστροφική βιομηχανία να προχωρήσει τα σχέδιά της», είπε ο Sebastian Losada, εκ μέρους της Greenpeace.
Η εντολή της Διεθνούς Αρχής των Θαλάσσιων Βυθών είναι να προστατεύσει τον διεθνή θαλάσσιο βυθό και να ελέγχει όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ορυκτά μέταλλα. Όμως, η βιομηχανία εξορύξεων σε μεγάλα βάθη εκβιάζει τις κυβερνήσεις χρησιμοποιώντας ένα ασαφές και αμφιλεγόμενο νομικό κενό, δίνοντάς τους τελεσίγραφο. Το 2021, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας του Ναούρου μαζί με τη θυγατρική της The Metals Company, Nauru Ocean Resources, ενεργοποίησαν τον «κανόνα των δύο ετών», ο οποίος πιέζει τις κυβερνήσεις της Διεθνούς Αρχής των Θαλάσσιων Βυθών να επιτρέψουν την έναρξη των εξορύξεων σε μεγάλα βάθη ως τον Ιούλιο του 2023*.
«Το τελεσίγραφο των δύο ετών βάζει τα συμφέροντα των λίγων πάνω από αυτά της πλειοψηφίας και κάνει αδύνατο το έργο των κυβερνήσεων να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους για την προστασία των ωκεανών. Γι’ αυτό, η υιοθέτηση ενός μορατόριουμ για την απαγόρευση των εξορύξεων σε μεγάλα βάθη γίνεται ακόμα πιο επείγουσα. Πολλές κυβερνήσεις έχουν ήδη εκφράσει την ανησυχία τους για την πίεση που δέχονται ώστε να πάρουν βιαστικές πολιτικές αποφάσεις εις βάρος της υγείας των ωκεανών. Το μέλλον της θάλασσας, που καλύπτει περισσότερη από τη μισή επιφάνεια του πλανήτη, πρέπει να αποφασιστεί με βάση το συμφέρον της ανθρωπότητας, όχι το χρονικό πλαίσιο που επιβάλλουν οι εταιρείες επειδή ξεμένουν από μετρητά», συμπλήρωσε ο Losada.
Το πλοίο της Greenpeace, Arctic Sunrise, έφτασε στο Κίνγκστον την Πέμπτη. Μαζί με το πλήρωμα και την ομάδα της Greenpeace, βρίσκονται ακτιβιστές από χώρες του Ειρηνικού Ωκεανού που αντιτίθενται στις εξορύξεις σε μεγάλα βάθη και στους οποίους δεν δόθηκε μέχρι τώρα βήμα σε συνάντηση της Διεθνούς Αρχής των Θαλάσσιων Βυθών να εκφράσουν την άποψή τους, παρόλο που η απόφαση αυτή μπορεί να αλλάξει τη ζωή και το μέλλον τους. Οι ακτιβιστές θα συμμετάσχουν στο Συνέδριο της Διεθνούς Αρχής των Θαλάσσιων Βυθών ως παρατηρητές και θα απευθυνθούν στις κυβερνήσεις.
«Οι πρόγονοί μας μάς δίδαξαν την αξία του ‘Mana Tiaki’, δηλαδή να είμαστε οι φύλακες οι οποίοι θα προστατεύουμε τους φυσικούς πόρους για τις μελλοντικές γενιές. Στο σπίτι μας, στις Νήσους Κουκ, δουλεύουμε ενεργά με τις τοπικές κοινότητες ώστε να τις ευαισθητοποιήσουμε για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των εξορύξεων στα μεγάλα βάθη, ενώ ταυτόχρονα δουλεύουμε για ένα μορατόριουμ. Το γεγονός ότι είμαστε εδώ και μπορούμε να εκφράσουμε τις ανησυχίες μας είναι μία ευκαιρία που η Διεθνής Αρχή των Θαλάσσιων Βυθών δεν μας έχει δώσει στις προηγούμενες συναντήσεις της», είπε η Alanna Matamaru Smith από την Te Ipukarea Society, από το Arctic Sunrise.
Τις επόμενες δύο εβδομάδες, οι κυβερνήσεις οφείλουν να αντισταθούν στο τελεσίγραφο που έχει θέσει η βιομηχανία και να διασφαλίσουν ότι οι εξορύξεις δεν θα ξεκινήσουν τους επόμενους μήνες, υπογραμμίζει η Greenpeace. Ταυτόχρονα, οι χώρες πρέπει να δουλέψουν προς ένα μορατόριουμ για την απαγόρευση των εξορύξεων σε μεγάλα βάθη, το οποίο μπορεί να συμφωνηθεί στην επόμενη Γενική Συνέλευση της Διεθνούς Αρχής των Θαλάσσιων Βυθών, όπου θα βρίσκονται 167 χώρες, τον Ιούλιο του 2023 στο Κίνγκστον της Τζαμάικα.
*Το αίτημα έγινε με βάση την παράγραφο 15 του Τμήματος 1 του Παραρτήματος της Συμφωνίας που σχετίζεται με την εφαρμογή του Μέρους ΧΙ της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας 1, σύμφωνα με το οποίο αν κάποιο κράτος μέλος ειδοποιήσει την ISA ότι θέλει να ξεκινήσει εξορύξεις σε μεγάλα βάθη, ο οργανισμός έχει δύο χρόνια ώστε να υιοθετήσει πλήρες ρυθμιστικό πλαίσιο. Αν μετά τα δύο χρόνια δεν έχει ολοκληρωθεί το πλαίσιο, η Διεθνής Αρχή των Θαλάσσιων Βυθών θα πρέπει να συζητήσει το αίτημα. Η διορία για το πλαίσιο λήγει αυτόν τον Ιούλιο, και η νομική διαδικασία αφού τελειώσει η διορία υπόκειται σε πολιτική και νομική συζήτηση.
