Με σχέδιο νόμου το Υπουργείο Δικαιοσύνης επιχειρεί να φέρει ρευστότητα στα δημόσια ταμεία δίνοντας ως αντάλλαγμα ευνοϊκή ποινική μεταχείριση για τους κατηγορουμένους. Το νομοσχέδιο έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Δικαιοσύνης, Χαράλαμπος Αθανασίου, με το οποίο επέρχονται καινοτομίες στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Από τις πλέον καινοτόμες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, το οποίο θα κατατεθεί άμεσα στη Βουλή, είναι ότι καταργείται η προσωποκράτηση για αστικά και εμπορικά χρέη για όσους αποδεδειγμένα αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Από τις ρυθμίσεις εξαιρούνται τα πολιτικά πρόσωπα (Πρωθυπουργός, υπουργοί, βουλευτές, γενικοί και ειδικοί Γραμματείς καθώς και οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης περιφερειάρχες, δήμαρχοι κλπ.
Σε περίπτωση αμετάκλητης απαλλαγής ή αθώωσης, η έντοκη επιστροφή των χρηματικών ποσών εκτός εάν υφίσταται ήδη αξίωση τους η οποία εδράζεται στην ίδια ή άλλη αιτία, η οποία μπορεί να συμψηφιστεί
Ο κ. Αθανασίου επισήμανε ότι με τις αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας γίνεται μια προσπάθεια επιτάχυνσης και αποτελεσματικότερης εκδίκασης των πολιτικών υποθέσεων, που αποτελούν τροχοπέδη και στις επενδύσεις.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, καταργούνται οι δίκες στο ακροατήριο και όλη η διαδικασία θα γίνεται εγγράφως (εκτός κι αν κρίνει ο δικαστής πως απαιτείται εξέταση μαρτύρων ενός από κάθε πλευρά) και θα διαρκεί από την κατάθεση της αγωγής μέχρι την έκδοση της απόφασης περίπου 6- 8 μήνες, δηλαδή στο 1/3 του χρόνου, που απαιτείται σήμερα για την έκδοση πρωτόδικης απόφασης. Στο σημείο αυτό, ο υπουργός Δικαιοσύνης διευκρίνισε ότι δεν καταργείται η εμμάρτυρη απόδειξη.
Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας προβλέπει δύο μόνο στάδια για την εκδίκαση των αστικών διαφορών: Πρώτο είναι της κατάθεσης της αγωγής και το δεύτερο της έκδοσης της απόφασης.
Παράλληλα, η διαδικασία στο ακροατήριο, με την εξέταση των μαρτύρων, τις αντεγκλήσεις και τις πολλές αναβολές, καταργείται, καθώς πλέον προβλέπεται πως όλη η διαδικασία, ή το μεγαλύτερο μέρος της, θα διεξάγεται μόνον εγγράφως.
Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις:
α. Μόλις θα κατατίθεται η αγωγή για οποιαδήποτε αστική ή εμπορική διαφορά, οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν συνολικά χρονικό διάστημα περίπου 130 ημερών για να καταθέσουν όλα τους τα έγγραφα, να αντικρούσουν αυτά που υποστηρίζει ο αντίδικός τους και να προσκομίσουν ό,τι νομίζουν ότι θα συμβάλει στη διεκδίκησή τους για παροχή έννομης προστασίας.
β. Δίκη στο ακροατήριο δεν θα γίνεται. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και αν ο δικαστής, που θα χρεώνεται την υπόθεση, κρίνει ότι απαιτείται η εξέταση και κάποιου μάρτυρα, θα τον καλεί σε ορισμένη ημέρα και χώρο για να τον εξετάσει.
γ. Μόλις ο φάκελος της υπόθεσης συμπληρωθεί από τους διαδίκους, ο δικαστής θα μελετά το υλικό που έχουν προσκομίσει και σε συγκεκριμένο χρόνο θα εκδίδει την απόφαση.
δ. Η κατάργηση της συζήτησης στο ακροατήριο κρίθηκε αναγκαία από την αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή που ανέλαβε το τιτάνιο έργο βελτίωσης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, καθώς η μακρόχρονη εφαρμογή του ισχύοντος έως σήμερα συστήματος κατέδειξε πως μόνο καθυστερήσεις προκαλούσε και στην ουσία δεν διευκόλυνε τη γρήγορη και ουσιαστική επίλυση των χιλιάδων αστικών διαφορών που φθάνουν κάθε χρόνο στα ελληνικά δικαστήρια.
Εξάλλου, οι αλλαγές που επιφέρει ο νόμος στο στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης, ουσιαστικά καταργούν ή τουλάχιστον αφήνουν στη κρίση των δικαστηρίων την προσωποκράτηση για ιδιωτικές διαφορές. Δηλαδή, το δικαστήριο όπου θα οδηγηθεί ο οφειλέτης θα κρίνει αν είναι σε θέση να πληρώσει και θα προστατεύει τους οικονομικά αδύναμους από τη φυλάκιση.
Δηλαδή, η διάταξη καταργεί την προσωποκράτηση για αστικά και εμπορικά χρέη για όσους αποδεδειγμένα αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Το μέτρο παραμένει μόνο σε ισχύ για εκείνους που, ενώ διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα ικανοποίησης του αντιδίκου τους, δεν το κάνουν εσκεμμένα, αποκρύπτοντας τα οικονομικά μέσα τους ή αρνούνται να συμμορφωθούν προς δικαστικές αποφάσεις.
Επίσης, ο κ. Αθανασίου τόνισε ότι θα υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές και στους πλειστηριασμούς ακινήτων σε μια προσπάθεια, όπως χαρακτηριστικά είπε «να εξουδετερώσουμε τα κοράκια».
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το νομοσχέδιο όλες οι πράξεις κατά της αναγκαστικής εκτέλεσης θα συγκεντρώνονται σε μια πράξη (ανακοπή) για την άσκηση της οποίας προβλέπονται πλέον μόνο δύο στάδια, ένα πριν και ένα μετά τον πλειστηριασμό.
Παράλληλα, προβλέπεται συγκεκριμένος προσδιορισμός του πλειστηριασμού το αργότερο εντός 8 μηνών από την ημέρα της κατάσχεσης, ενώ απλοποιείται και το σύστημα υποβολής προσφορών στον πλειστηριασμό.
Αναφορικά με τις τιμές των ακινήτων κατά τον πλειστηριασμό, αυτές θα είναι στα 2/3 της αντικειμενικής αξίας, στο δεύτερο στάδιο θα είναι στο 1/2 και μετά στο 1/3.
Ακόμη, ο κ. Αθανασίου επισήμανε ότι οι πλειστηριασμοί συντόμως θα γίνονται ηλεκτρονικά και θα εξασφαλίζουν την πλήρη διαφάνεια και το αποκλεισμό της χειραγώγησης.
Τέλος, ο υπουργός Δικαιοσύνης διευκρίνισε ότι δεν θα ψηφιστεί το νομοσχέδιο με τη διαδικασία των κωδίκων, δηλαδή σε μία συνεδρίαση της Βουλής, αλλά θα συζητηθεί κατ’ άρθρον και αφού προηγουμένως ακούσει τις απόψεις των εμπλεκομένων φορέων (Δικηγορικοί Σύλλογοι, κλπ).
Από τη ρυθμίσεις εξαιρούνται
ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΕΙ Η ΡΥΘΜΙΣΗ
Δεν εφαρμόζονται, αν ο δράστης των πράξεων, κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης, είχε την ιδιότητα του Πρωθυπουργού, Υπουργού, Αναπληρωτή Υπουργού, Υφυπουργού, Βουλευτή, Ευρωβουλευτή, Γενικού και Ειδικού Γραμματέα, Περιφερειάρχη, Αντιπεριφερειάρχη, Δημάρχου, Αντιδημάρχου ή αν τα πρόσωπα αυτά συμμετείχαν στην διάπραξη των εγκλημάτων.
Σε περίπτωση αμετάκλητης απαλλαγής ή αθώωσης, η έντοκη επιστροφή των χρηματικών ποσών εκτός εάν υφίσταται ήδη αξίωση τους η οποία εδράζεται στην ίδια ή άλλη αιτία, η οποία μπορεί να συμψηφιστεί
Αναλυτικά το σχέδιο νόμου:
ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ “ΡΥΘΜΙΣΗ ΔΕΣΜΕΥΜΕΝΩΝ Η΄ΚΑΤΑΣΧΕΜΕΝΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΤΩΝ”
ΣΤΟΧΟΣ :
Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιχειρείται :
1. να ρυθμιστεί η διαχείριση και η αξιοποίηση με τον προσφορότερο τρόπο από το Ελληνικό Δημόσιο, τα κρατικά νομικά πρόσωπα και αρχές και τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης εν γένει των δεσμευμένων ή κατασχεμένων χρηματικών απαιτήσεων και μετρητών ή υπολοίπων τραπεζικών λογαριασμών ή των μετρητών που περιέχονται σε θυρίδες, στη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας.
2. Ακόμα, για πρώτη φορά θεσπίζεται μία μορφή ποινικής συνδιαλλαγής για τον ύποπτο ή τον κατηγορούμενο που διευκολύνει το Ελληνικό Δημόσιο, τα κρατικά νομικά πρόσωπα και αρχές και τους φορείς Γενικής Κυβέρνησης να ικανοποιηθούν πλήρως για την αξίωση ή τη ζημία τους.
ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΤΗΡΗΘΗΚΑΝ
Οι ρυθμίσεις είναι σύμφωνες με τις βασικές συνταγματικές αρχές και υποστηρίζουν το τεκμήριο αθωότητας, χωρίς να κάμπτεται η ανάγκη της Πολιτείας και της Κοινωνίας να τιμωρούνται οι υπαίτιοι της τέλεσης των αδικημάτων που έχουν τελεσθεί.
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ (ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ)
Ποιά αδικήματα αφορά:
α) του ν. 2523/1997 (φορολογικά αδικήματα),
β) του ν. 2960/2001 (Τελωνιακός Κώδικας),
γ) του ν. 2803/2000 (Σύμβαση Προστασίας Συμφερόντων ΕΕ),
δ) του ν. 3691/2008 (Νομιμοποίηση εσόδων),
ε) του ν.3213/2003 (Πόθεν έσχες) ,
στ) του ν.4022/2011 (διαφθορά αξιωματούχων),
ζ)του Ποινικού Κώδικα που στρέφονται κατά της ιδιοκτησίας και των περιουσιακών δικαιωμάτων τα οποία πραγματώθηκαν χωρίς βία ή απειλή (αποκλείεται η ληστεία) και τελέστηκαν σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των ΟΤΑ και των κρατικών Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ. του άρθρου 9 του ν. 1232/1982 ή του άρθρου 1 του Κεφαλαίου Α΄του ν. 3429/2005 , ή οποιουδήποτε άλλου φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, ή οποιασδήποτε ανεξάρτητης διοικητικής αρχής ή άλλης κρατικής αρχής, καθώς και
η) από τις διατάξεις των άρθρων 256 και 258 του ΠΚ (απιστία και υπεξαίρεση σχετικά με την υπηρεσία)
ανεξαρτήτως της συνδρομής των προϋποθέσεων εφαρμογής του ν.1608/1950 (Α’ 301).
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Α’
• Τα δεσμευμένα χρηματικά ποσά παρακατίθενται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων
• Όταν η απαίτηση του Δημοσίου καθίσταται εισπρακτέα η αρχή ή το δικαιοδοτικό όργανο, που εξέδωσε την οικεία απόφαση δέσμευσης , διάταξη ή βούλευμα διατάσει την απόδοση στο Ελληνικό Δημόσιο των δεσμευμένων χρημάτων.
• Αναλογική ικανοποίηση των απαιτήσεων των θιγόμενων προσώπων
• Σε αυτή την περίπτωση ΔΕΝ επηρεάζεται η ποινική μεταχείριση του υπόπτου ή του κατηγορούμενου
• Προστασία των δικαιωμάτων τρίτων επί των δεσμευθέντων εφόσον αυτά, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις (αστικού, εμπορικού ή ειδικές), είναι επικρατέστερα της δέσμευσης ή κατάσχεσης καθώς και η έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών από τους αρμόδιους φορείς .
Β΄
Η παροχή δυνατότητας στον ύποπτο ή κατηγορούμενο και σε οποιονδήποτε τρίτο, που ενεργεί με εντολή και για λογαριασμό του:
• να καταβάλουν το συνολικό ποσό της ζημίας ή αξίωσης έως την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας στον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας και γίνεται
• με χρήματα τα οποία δεν είναι δεσμευμένα ή κατασχεμένα με οποιονδήποτε τρόπο, ή από οποιαδήποτε αιτία. Ή
• να συναινέσουν, με ανέκκλητη έγγραφη δήλωσή τους, στην απόδοση στο Ελληνικό Δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα ή τους φορείς των δεσμευμένων ή κατασχεμένων ή των μετρητών που αφορούν σε απαγόρευση κίνησης τραπεζικών λογαριασμών ή θυρίδων.
ΠΟΙΝΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ
Η ποινική μεταχείριση παραλλάσσει ανάλογα με το στάδιο της ποινικής διαδικασίας κατά το οποίο λαμβάνει χώρα η ικανοποίηση του παθόντος. Έτσι αυτή γίνεται αρκούντως επιεικής αν η ικανοποίηση λάβει χώρα μέχρι την απολογία του κατηγορουμένου στον ανακριτή, αυστηρότερη δε αν αυτή λάβει χώρα μετά την απολογία του κατηγορουμένου στον ανακριτή μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας της πρωτοβάθμιας δίκης, για να μην αποτελέσει η ευχέρεια που του δίνεται αντικείμενο καιροσκοπισμού.
• μέχρι ισόβια κάθειρξη, επιβάλλεται:
o αα) κάθειρξη μέχρι δέκα (10) έτη, αν η ικανοποίηση των ανωτέρω προσώπων λάβει χώρα μέχρι την απολογία του κατηγορουμένου στον ανακριτή
o ββ) κάθειρξη μέχρι δεκαπέντε (15) έτη , αν η ικανοποίηση τους λάβει χώρα μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας στην πρωτοβάθμια δίκη,
• κάθειρξη άνω των δέκα (10) ετών επιβάλλεται:
o αα) φυλάκιση, αν η ικανοποίηση των ανωτέρω προσώπων λάβει χώρα μέχρι την απολογία του κατηγορουμένου στον ανακριτή
o ββ) φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών, αν η ικανοποίηση τους λάβει χώρα μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας στην πρωτοβάθμια δίκη
• κάθειρξη μέχρι δέκα (10) έτη, επιβάλλεται:
o αα) φυλάκιση μέχρι δύο (2) έτη, αν η ικανοποίηση των ανωτέρω προσώπων λάβει χώρα μέχρι την απολογία του κατηγορουμένου στον ανακριτή
o ββ) φυλάκιση μέχρι τρία (3) έτη, αν η ικανοποίηση τους λάβει χώρα μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας στην πρωτοβάθμια δίκη.
• διατηρείται ο κακουργηματικός χαρακτήρας των πράξεων
• Στα πλημμελήματα εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 384 και 406 Α του Ποινικού Κώδικα.
ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΕΙ Η ΡΥΘΜΙΣΗ
Δεν εφαρμόζονται, αν ο δράστης των πράξεων, κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης, είχε την ιδιότητα του Πρωθυπουργού, Υπουργού, Αναπληρωτή Υπουργού, Υφυπουργού, Βουλευτή, Ευρωβουλευτή, Γενικού και Ειδικού Γραμματέα, Περιφερειάρχη, Αντιπεριφερειάρχη, Δημάρχου, Αντιδημάρχου ή αν τα πρόσωπα αυτά συμμετείχαν στην διάπραξη των εγκλημάτων.
Σε περίπτωση αμετάκλητης απαλλαγής ή αθώωσης, η έντοκη επιστροφή των χρηματικών ποσών εκτός εάν υφίσταται ήδη αξίωση τους η οποία εδράζεται στην ίδια ή άλλη αιτία, η οποία μπορεί να συμψηφιστεί
