Γράφει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος
Η αλήθεια είναι προσωπική ή συλλογική υπόθεση που, ωστόσο, κτίζεται μέσα στη παράσταση και αναπαράσταση μιας πραγματικότητας κοινωνικά προσδιορισμένης.
Για τον ορισμό αυτής της πραγματικότητας γίνονται οι πιο σκληροί πόλεμοι. Για τον ορισμό της αναπτύσσεται ο πολιτικός ανταγωνισμός και εκτυλίσσεται η πολιτική διαπάλη… και αυτό είναι φυσιολογικό, τουλάχιστον κατά τη γενική δημοκρατική αντίληψη στον λεγόμενο δυτικό κόσμο. Εκεί όπου απαγορεύεται ή απλώς αποθαρρύνεται, ή υποβαθμίζεται η σημασία αυτού του ανταγωνισμού με την επίκληση θρησκευτικών ή ιδεολογικών δογμάτων, του ρεαλισμού, του εθνικισμού, του «οικονομικού ορθολογισμού» ή του «ηθικισμού», γεννιέται η ανωμαλία, ο ολοκληρωτισμός και η χυδαιότητα για την κατασκευή και πολιτική νομιμοποίηση του μεγάλου ψέματος των εξουσιαστών προς τους εξουσιαζόμενους, οι οποίοι για να λειτουργήσουν στη κοινωνία θα πρέπει να το εκλαμβάνουν ως μοναδική αλήθεια.
Το μεγάλο ψέμα για την Ελλάδα του 2017 είναι πως με τις δρομολογημένες μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο των μνημονίων με το κουαρτέτο (: τρόικα) η χώρα θα αναρρώσει οικονομικά και θα αποκτήσει ξανά την κυριαρχία της και την σχετική αυτονομία της εντός της ΕΕ. Αυτό είναι η ασήκωτη για την ελληνική κοινωνία (μοναδική) αλήθεια στην οποία θα πρέπει να προσαρμοστεί ο καθένας, σου λένε χωρίς δισταγμό κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί, καθώς πλέον και οι κυβερνώντες αριστεροί και δεξιοί, «την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιησάμενοι» – όπως διακηρύττουν.
Και είναι «ασήκωτη αλήθεια» για την ελληνική κοινωνία αυτό το μεγάλο πολιτικό ψέμα, επειδή εμφανίζεται χωρίς εναλλακτικό σχέδιο, χωρίς ουσιώδη (πραγματιστική) πολιτική αντιπαράθεση: Ή έτσι όπως ακριβώς ορίζει η τρόικα, ή έξοδος από το ευρώ με πιθανή «καραντίνα» εντός της ΕΕ. Εδώ τελειώνει η πολιτική και απορώ με το θράσος ή την ηλιθιότητα όσων ελλήνων ισχυρίζονται πως εντός αυτού του πλαισίου θα μπορούσαν να ασκήσουν διαφορετική πολιτική.
Το ψέμα είναι πως μετά την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης δεν θα υπάρξουν επιπρόσθετα μέτρα εσωτερικής υποτίμησης, ενώ η ίδια η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί και το κοινοβούλιο συμφωνήσει επί του μηχανισμού λήψης αυτών των μέτρων, που θα αποτελέσει ασφαλώς τη βάση του νέου μνημονίου και το πλαίσιο κριτηρίων της επόμενης αξιολόγησης. Η ασήκωτη αλήθεια είναι πως έτσι θα προκύψει η πλέον «ακριβή» κοινωνικώς ανάπτυξη που έχει γνωρίσει η Ευρώπη μετά τον πόλεμο. Το κοινωνικό κόστος θα είναι τεράστιο και δυσανάλογο του ρυθμού ανάπτυξης που θα μπορούσε να επιτευχθεί θεωρητικώς. Με το μοναδικό μάλιστα σοβαρό ερώτημα να είναι, μήπως η κοινωνική κρίση έχει φτάσει σε ένα τέτοιο σημείο όπου για την αντιμετώπισή της απαιτούνται πόροι, οι οποίοι θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη στρέβλωση την αγορά. Και άρα το συνολικό πρόγραμμα της τρόικας να καταλήξει στο αντίθετο από αυτό που δηλώνει: στην επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας και στην αυτονόητη πλέον από όλους τους παράγοντες της αγοράς εγκατάλειψη του ευρώ. Η ασήκωτη αλήθεια είναι πως η ίδια η εξέλιξη της παρέμβασης της τρόικας στα ελληνικά πολιτικά πράγματα και στην αναρρύθμιση του οικονομικού κύκλου και των οικονομικών σχέσεων στην χώρα και της χώρας, καθιστά το ευρώ κυριολεκτικώς ασήκωτο, τόσο για την κοινωνία, όσο και για την παραγωγή.
Και ξέρεις, αναγνώστη μου, ποια είναι η μοναδική αλήθεια που κτίζεται πάνω σε αυτήν την ηγεμονική στην ουσία πραγματικότητα και που αφορά στο πολιτικό μας σύστημα; Πως οι κυβερνήσεις εναλλάσσονται για να εφαρμόζει η μια αυτό που θα ήταν καταστροφικό μικροπολιτικώς / κομματικώς για την άλλη, αν δοκίμαζε να το νομοθετήσει και εφαρμόσει. Οι κυβερνήσεις της κρίσης οδηγούνται από την τρόικα στα όριά τους, τα οποία με αγωνία και ελεεινό καιροσκοπισμό, συνοδευόμενο από απίθανα success stories, προσπαθούν να διευρύνουν και να διασκεδάσουν. Έτσι έχουμε μεταρρυθμίσεις στα μέτρα και τα εκλογικά όρια των κυβερνώντων κομμάτων. Αυτό που δεν μπορεί ο ένας, θα το πράξει ο άλλος. Και ο κομματικός (όχι αυθεντικά πολιτικός) ανταγωνισμός λαμβάνει τη μορφή: Μπορώ να λάβω περισσότερα μέτρα λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης από όσα νομίζεις πως θα μπορούσα, επειδή είμαι καλύτερος από εσένα στο να επικοινωνώ (: πλασάρω) την ασήκωτη αλήθεια του μεγάλου ψέματος της τρόικας στο εκλογικό σώμα με το μικρότερο κόστος για εμένα.
Από εκεί και πέρα ξεκινά η απόλυτη διαστροφή εννοιών, στάσεων, συμπεριφορών, αξιών, κοσμοαντιλήψεων. Τα λόγια χάνουν κάθε αξία και η προπαγάνδα αφορά σε ένα πολιτικό μάρκετινγκ πάνω σε μία ολοένα και πιο ατροφική και απορρυθμισμένη αγορά (εκλογέων και εμπορίου). Αυτό υποβαθμίζει στη συνείδηση την πολιτική συμμετοχή για αλλαγή και μεγεθύνει το ποσοστό απογοητευμένων με το κομματικό φαινόμενο και τον κοινοβουλευτισμό πολιτών. Όταν η αλήθεια για την κοινωνία είναι ασήκωτη για τους περισσότερους, η προσωπική λύση σχηματίζεται στον χώρο της αντιδραστικότητας, της σπέκουλας, του κουτσομπολιού, της μικρότητας, της ζηλοφθονίας, του μηδενισμού, του μισανθρωπισμού και του αναθεματισμού. Στον χώρο, δηλαδή, της απελπισίας και ίσως της παράνοιας. Εκεί έρχεται να αλιεύσει οπαδούς ο υπόκοσμος.
Εδώ και καιρό στις μισές εφημερίδες που κρέμονται στο περίπτερο κυριαρχεί το αφήγημα του υποκόσμου, όπως και σε ένα δραματικά μεγάλο τμήμα του ελληνικού διαδικτύου που αφορά στην ενημέρωση. Και αυτός ο υπόκοσμος εμφανίζεται σαν την λαϊκή ελληνική ψυχή και φωνή, σαν ο καθημερινός μέσος άνθρωπος, ο οποίος έχει χάσει την πίστη του στους πολιτικούς όπως και στη διανόηση, ενώ αυξάνεται η πίστη του στον Θεό, στους προφήτες, στους μάγους, στις μάγισσες και ασφαλώς στον κάθε ένα που εμφανίζεται να έχει καταστρεπτική δύναμη, η οποία εντάσσεται σε έναν απελευθερωτικό μύθο. Ο λαός μετατρέπεται διαλογικώς σε λαουτζίκο μέσω του αφηγήματος του υποκόσμου, ο οποίος παρίσταται στον Τύπο ως αυθεντική έκφραση του εθνικού και κοινωνικού δίκιου/παράπονου.
Η ασήκωτη αλήθεια του 2017 μεταφέρει την παράνοια του υποκόσμου στην καθημερινότητα σαν λύτρωση από το μεγάλο συστημικό ψέμα. Στην πραγματικότητα είναι το παρασιτικό στο ελληνικό σύστημα, φασιστικό καθεστώς που διεκδικεί να εκτοπίσει – μέσω αυτής – από την κυρίαρχη πολιτική σκηνή το αντιφασιστικό, αντι-ολοκληρωτικό, πλουραλιστικό σύστημα. Η δημοκρατία αφού απέτυχε να συντηρήσει την οικονομία, είναι απάτη, σου λένε. Και βρίσκουν πολλούς να συμφωνούν, επειδή οι «δημοκράτες», αριστεροί, κεντρώοι και δεξιοί, φρόντισαν οι ίδιοι να συνδέσουν τη δημοκρατία με την οικονομία με έναν απολύτως διαστροφικό για την πρώτη τρόπο: Όλα είναι οικονομία, είπαν και κάπως έτσι φτάσαμε σοβαρά ζητήματα δημοκρατίας για την Ελλάδα να στέλνονται στοeurogroup για επίλυση!
Οι περισσότερες από τις μεταρρυθμίσεις που δοκιμάζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις της κρίσης ήταν αναγκαίες συνθήκες για την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Εάν οι πολιτικές δυνάμεις εξηγούσαν αυτό στον ελληνικό λαό και απέφευγαν το μεγάλο ψέμα «χώρες της ευρωζώνης δεν πτωχεύουν», δεν νομίζω πως ο ελληνικός λαός θα επιθυμούσε την ένταξη. Το εναλλακτικό σχέδιο θα μπορούσε να είναι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις να απλώνονταν σε βάθος τουλάχιστον 20ετίας – όπως έγινε σε άλλες χώρες της ευρωζώνης αλλά και σε κάποιες άλλες που δεν ρίσκαραν σε αυτήν, όπως η Σουηδία. Και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι θα συντηρείτο ένας χαμηλός έστω ρυθμός ανάπτυξης με παράλληλη παραγωγική αναδιάρθρωση, ρευστότητα και τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, που θα έδιναν έμφαση στις εξαγωγές και την τεχνογνωσία. Έτσι ούτε καταστροφή της εργασίας θα υπήρχε, ούτε καταστροφή κεφαλαίου. Και η κρίση που κάποια στιγμή θα ακολουθούσε (στο πλαίσιο του καπιταλιστικού κύκλου – «φούσκα») θα ήταν ασφαλώς ηπιότερη και πολιτικά διαχειρίσιμη, χωρίς καταφυγή στον ολοκληρωτισμό με την μορφή του «ατομικού προγράμματος σωτηρίας» ή κάποια άλλη. Ωστόσο, ούτε αυτό έγινε…
Και τώρα επιχειρείται να γίνει αυτό που δεν έχει ξαναγίνει στην ιστορία της ανθρωπότητας, ενώ είναι παράλογο μετά από επτά χρόνια ύφεσης και συντεταγμένης χρεοκοπίας. Πλέον, κάθε διαρθρωτική μεταρρύθμιση θα επιφέρει αναγκαστικά και μεγαλύτερη φτωχοποίηση, ενώ κάθε έμμεση ή άμεση αύξηση στην εσωτερική υποτίμηση θα απαιτεί νέες διαρθρωτικές και φορολογικές παρεμβάσεις, που θα καταλήγουν στη διεύρυνση της φτωχοποίησης και στην απόλυτη απορρύθμιση της σχέσης κεφαλαίου – εργασίας. Πρόκειται για μια θηλιά που σφίγγει το λαιμό ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας για να καταλήξουμε σε λίγο σε ένα άλλο μεγάλο ψέμα, που θα προσφερθεί από τις δυνάμεις του σημερινού μεγάλου ψέματος ως λύση στο πρόβλημα της ασήκωτης αλήθειας για την ελληνική κοινωνία.
Γιατί; Επειδή κυριάρχησε ένα ιστορικών διαστάσεων ψέμα. Πως θα μπορούσες να έχεις μία νομισματική ένωση, χωρίς ενιαία οικονομική διακυβέρνηση στη βάση μίας πολιτικής ασφαλώς ένωσης. Αν δεν συμβαίνει αυτό, τότε η πολιτική και οι εξουσιαστικές σχέσεις δομούνται λάθρα. Σχηματίζονται σε ένα κλειστό σύστημα γραφειοκρατίας και ολοκληρωτισμού, όπου η διήγηση μιας πραγματικότητας κατασκευασμένης με λογιστικά και στατιστικά στοιχεία, έρχεται να καταλάβει τη θέση της διήγησης της ζωής, της ευημερίας και του κράτους δικαίου. Αυτό είναι το μεγάλο ψέμα που διαμορφώνει την ασήκωτη αλήθεια για κοινωνίες όπου οι πολιτικοί ηγέτες δεν ήρθαν για να αγωνιστούν για την οποιαδήποτε αλήθεια, αλλά αποκλειστικά για την δική τους προσαρμογή, έστω κι ως αντιφρονούντες στο μεγάλο ψέμα, ασκούμενοι τελικώς στις δημόσιες σχέσεις και στην πατρωνία!
