Γράφει ο Γεράσιμος Ταυρωπός
Μέσα στον ορυμαγδό της στροφής του ΣΥΡΙΖΑ, της ψήφισης του μνημονίου, της προκήρυξης των εκλογών και της διάσπασης του κυβερνώντος κόμματος, έχει περάσει σχεδόν απαρατήρητο ένα γεγονός που μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα σημαντικό: η διακριτική αποστασιοποίηση του Γιάννη Δραγασάκη από τη διαχείριση αυτών των κορυφαίων ζητημάτων, παρά την προφανή συμφωνία του με τη στροφή στο μνημόνιο και το ρεαλισμό. Η αποστασιοποίηση αυτή δεν είναι κάτι τυχαίο, έχει μακρά προϊστορία και πιθανότατα… εκρηκτικό μέλλον.
Η πρώτη φορά που ο Γιάννης Δραγασάκης «συγκρούστηκε» με τον Αλέξη Τσίπρα, ήταν στην τελική ευθεία πριν τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, όταν συζητήθηκε για πρώτη κυβερνητικό πρόγραμμα για τον ΣΥΡΙΖΑ, γνωστό και ως «πρόγραμμα της Αθηναΐδας». Τότε, ο Γιάννης Δραγασάκης εισηγήθηκε και επέμενε για τη στροφή στο ρεαλισμό και την απάλειψη από το πρόγραμμα ριζοσπαστικών αιχμών που πίστευε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε να υλοποιήσει από κυβερνητικές θέσεις. Στον αντίποδα, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης πρότεινε από τότε την επεξεργασία plan B για έξοδο από την Ευρωζώνη. Ο Αλέξης Τσίπρας συγκρούστηκε και με τους δύο, ευρισκόμενος στο μέσο του διανύσματος. Η στάση του αυτή ήταν αποτέλεσμα του ειδικού του ρόλου: ως πρόεδρος του κόμματος, όφειλε να κινηθεί στη μέση οδό που εξισορροπούσε τις «ακραίες» απόψεις.
Η αμφιταλάντευση και η κίνηση στη μέση οδό δεν κράτησε πολύ. Η στροφή στο ρεαλισμό ξεκίνησε ήδη από την επομένη των εκλογών του 2012 και κλιμακώθηκε ύστερα από το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούλιο του 2013. Ο Γιάννης Δραγασάκης ήταν αναφανδόν υπέρ της στροφής στο «ρεαλισμό», και πάντα «επισπεύδων», αγνοώντας το πολιτικό κόστος της διαχείρισης αυτής της στροφής μέσα στο κόμμα ΣΥΡΙΖΑ. Επέλεξε να χτίσει το προφίλ του ανθρώπου της «δεύτερης γραμμής», που ενώ ενορχηστρώνει με όλες του τις δυνάμεις τη στροφή στο «ρεαλισμό», δεν κινείται ποτέ στη front line και αποφεύγει επιμελώς να αναλαμβάνει ευθύνες βάσει των οποίων θα μπορούσε να κριθεί.
Τηρώντας απαρέγκλιτα αυτή του την επιλογή, ανέλαβε στην κυβέρνηση το ρόλο του αντιπροέδρου, αρνούμενος πιο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο. Έτσι, είχε τη διακριτική ευχέρεια να παρεμβαίνει όπου χρειάζεται χωρίς ταυτόχρονα να χρεώνεται οποιαδήποτε επιλογή.
Με τον ίδιο τρόπο συμμετείχε και στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές. Είναι γνωστό ότι είχε σχεδόν υπογράψει συμφωνία με τους δανειστές ήδη πριν την 20ή Φεβρουαρίου, αλλά η «υπογραφή» του αποσύρθηκε την τελευταία στιγμή ύστερα από αγωνιώδες τηλεφώνημα του Γιάννη Βαρουφάκη στον Αλέξη Τσίπρα. Η γνώμη του ήταν ότι το Φεβρουάριο θα μπορούσε να υπογραφεί μια συμφωνία που ήταν ένα «λάιτ μνημόνιο» – η καλύτερη δυνατή λύση. Ωστόσο, το Φεβρουάριο ήταν πολύ νωρίς για να «χωνέψει» ο ΣΥΡΙΖΑ έναν τέτοιο συμβιβασμό.
Ο επόμενος μεγάλος σταθμός της διαφωνίας του με τον Αλέξη Τσίπρα ήταν το δημοψήφισμα. Ο Γιάννης Δραγασάκης θεώρησε το δημοψήφισμα τυχοδιωκτισμό που θα κατέληγε σε χειρότερα αποτελέσματα, αλλά ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε τρόπο να λύσει το γόρδιο δεσμό του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς να καταφύγει σε «ακραία» πολιτικά μέσα. Η σύγκρουση κορυφώθηκε την Τρίτη πριν το δημοψήφισμα, όταν ο Γιάννης Δραγασάκης εμφανίστηκε στην ΕΡΤ με προσεκτική μεν αλλά σαφή δημόσια διαφοροποίηση πάνω στο ζήτημα. Στο παρασκήνιο όμως, οργανώθηκε ένα «σχεδόν πραξικόπημα» με στόχο την απόσυρση του δημοψηφίσματος!
Η αποφασιστική στροφή, παρά το εμφατικό 61,5% ΟΧΙ, προς το ΝΑΙ από την επομένη κιόλας του δημοψηφίσματος, εξομάλυνε τις σχέσεις, αλλά οι πληροφορίες μας λένε ότι το γυαλί έχει ραγίσει. Ο Γιάννης Δραγασάκης καταλογίζει στον Αλέξη Τσίπρα ότι έκανε κατάχρηση των πολιτικών τακτικισμών και αμφιταλαντευόταν επηρεαζόμενος από τις εσωκομματικές ισορροπίες. Από το περιβάλλον του Αλέξη Τσίπρα καταλογίζεται στον Γιάννη Δραγασάκη ότι δεν αντιλαμβάνεται ή υποτιμά τις ανάγκες πολιτικής διαχείρισης του όλου «πρότζεκτ» της στροφής του ΣΥΡΙΖΑ στο «ρεαλισμό» και ότι αποφεύγει επιμελώς να αναλάβει ευθύνες αφήνοντας τις «καυτές πατάτες» για τους άλλους και κρατώντας το δικαίωμα της εύκολης κριτικής και αποστασιοποίησης από τα δύσκολα.
Ποιο είναι το μέλλον αυτής της «δύσκολης σχέσης»; Η αναφορά του Βαγγέλη Μεϊμαράκη στο ενδεχόμενο κυβέρνησης ευρείας συνεργασίας που θα υλοποιήσει τη συμφωνία με πρωθυπουργό τον Γιάννη Δραγασάκη, διαψεύστηκε -εντελώς αναμενόμενα- από τον ίδιο. Ωστόσο, το ερώτημα θα τεθεί αμείλικτο αν, όπως είναι το πιθανότερο, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα αλλά όχι αυτοδύναμος και δεν υπάρχει δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης με τα «ψιλά» (ΑΝΕΛΛ που μπορεί να μη μπουν καν στη Βουλή, ΠΟΤΑΜΙ που μπορεί να αποδυναμωθεί, ΠΑΣΟΚ που κινδυνεύει επίσης να μη μπει στη Βουλή). Είναι επίσης βέβαιο ότι οι δανειστές θα πιέσουν στην κατεύθυνση σχηματισμού σταθερής κυβέρνησης με κορμό το «μεγάλο συνασπισμό» ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ. Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης όπως προανήγγειλε ήδη, πιθανότατα όμως και τα άλλα μικρότερα κόμματα, θα θέσουν ζήτημα ότι δεν μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να είναι πρωθυπουργός – ιδιαίτερα αν η διαφορά από το δεύτερο κόμμα δεν είναι μεγάλη. Σε αυτή την περίπτωση, ο Γιάννης Δραγασάκης είναι το μόνο στέλεχος εμβέλειας τέτοιας που μετά τη διάσπαση ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσε να είναι κοινής αποδοχής για τη θέση του πρωθυπουργού, όχι μόνο από τα άλλα κόμματα αλλά και από τον επιχειρηματικό κόσμο και τους δανειστές…
Τρία χρόνια ύστερα από την πρώτη σύγκρουση παραμονές των εκλογών του 2012, η «τριάδα» που συγκρούστηκε τότε για τις πολιτικές και προγραμματικές κατευθύνσεις του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή ο Αλέξης Τσίπρας, ο Γιάννης Δραγασάκης και ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, βρίσκεται τώρα σε αποκλίνουσες πορείες. Για τον Παναγιώτη Λαφαζάνη ο κύβος ερρίφθη, για τον Γιάννη Δραγασάκη θα αποφασίσουν οι εξελίξεις…
