Γράφει ο Γιάννης Νικήτας
Η ηγετική θέση που κατέχει η ελληνόκτητη ποντοπόρος ναυτιλία στην παγκόσμια αγορά και ο κατεξοχήν εξωστρεφής της χαρακτήρας συνιστούν ένα από τα κύρια συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας που μπορούν και πρέπει να αποκτήσουν κυρίαρχη θέση στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας. O ελληνόκτητος εμπορικός στόλος κατέχει κυρίαρχη θέση στην παγκόσμια αγορά, λέγοντας πως σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν πάνω από 3.900 ποντοπόρα πλοία. Αν τα δούμε σε όρους χωρητικότητας, ο στόλος ηγείται της παγκόσμιας ναυτικής αγοράς με 291 εκατ. τόνους, έχοντας ουσιαστικά διπλασιαστεί σε χωρητικότητα τα τελευταία 15 χρόνια. Η ναυτιλία προσεγγίζει το 7% του ΑΕΠ της Ελλάδος και απασχολεί άμεσα ή έμμεσα πάνω από 350.000 εργαζομένους, ενώ το ναυτιλιακό συνάλλαγμα καλύπτει το 50% του πλεονάσματος.
Τα χαρακτηριστικά που δίνουν σήμερα στον ελληνικό στόλο πλεονέκτημα ανταγωνιστικότητας είναι:
1. Πρώτα απ’ όλα η διαρκής μεγέθυνση του στόλου, όπως αυτή εκφράζεται με αύξηση της χωρητικότητάς του και μείωση του αριθμού των πλοίων, άρα της δυνατότητας εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας, και διαμόρφωση σχέσεων με ναυλωτές και κρατικές εταιρείες μεγάλου μεγέθους που απαιτούν ποιοτικές και ανταγωνιστικές υπηρεσίες θαλασσίων μεταφορών.
2. Δεύτερον, η ανανέωση του στόλου με μέσο όρο ηλικίας τα 10,5 έτη, πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο ηλικίας που προϋπήρχε κατά τις προηγούμενες δεκαετίες και ξεπερνούσε τον μέσο όρο των 20 ετών.
3. Τρίτον, η εξειδίκευση: τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά έδιναν έμφαση σε πλοία versatile, απασχολούμενα κυρίως στις αγορές υγρού και ξηρού φορτίου, ενώ αναμένοντας τις εξελίξεις η ελληνική ναυτιλία επένδυσε σε containerships, LPG, car carriers, chemicals, καθώς και – σε περιορισμένο βαθμό – σε drilling ships και support vessels. Επίσης η ελληνική ναυτιλία έχει επενδύσει σε 47 μονάδες LNG.
Οι θαλάσσιες μεταφορές, κυρίως η ποντοπόρος ναυτιλία, συνεισφέρουν στην προστιθέμενη αξία άμεσα περίπου το 4% του συνόλου του ΑΕΠ. Σε όρους απασχόλησης εκτιμάται ότι η άμεση και έμμεση απασχόληση που προσφέρει ο τομέας των θαλάσσιων μεταφορών ξεπερνά τα 192 χιλ. άτομα.
Επιπλέον παρουσιάζονται μια σειρά από προτάσεις πολιτικής για επέκταση των εργασιών της ναυτιλίας με την εφαρμογή των οποίων η δυνητική συνεισφορά της ποντοπόρου ναυτιλίας μπορεί να πλησιάσει το 10% του ΑΕΠ ετησίως ενώ η δυνητική απασχόληση μπορεί να υπερβεί τις 550 χιλ. θέσεις εργασίας. Μεταξύ άλλων κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά ως κέντρου ναυτιλίας, όπου θα συγκεντρώνεται το σύνολο του ναυτιλιακού πλέγματος με σκοπό τη μετατροπή του σε ανταγωνιστικό πόλο έλξης για την παγκόσμια ναυτιλία.
Η ενίσχυση της ναυτιλιακής επιχειρηματικότητας πρέπει, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, να συνοδεύεται και από επενδύσεις στη δημιουργία ευρείας «δεξαμενής» εκπαιδευμένων ελλήνων ναυτικών.
Τέλος σημειώνεται πως η ενίσχυση της υγιούς επιχειρηματικότητας στον κλάδο και η άρση εμποδίων στο σχετικό επιχειρείν, μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και επιχειρηματικών δομών και να δημιουργήσουν σημαντικές προοπτικές για την ανάπτυξη του συνολικού ναυτιλιακού πλέγματος
