Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης
Αυτές τις μέρες, μια ματιά μόνο στα δελτία ειδήσεων, θα σας πείσει πως ζούμε την μεγάλη δικαίωση του Γκράμσι, ο οποίος μιλούσε για την εποχή των τεράτων, ως ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ του παλιού που πεθαίνει και του νέου που γεννιέται.
Έτσι και στο προσφυγικό: το όραμα της ενωμένης Ευρώπης του ανθρωπισμού θολώνει κάθε μέρα όλο και περισσότερο, η Ένωση απομακρύνεται από τις ιδρυτικές της αξίες, συμπεριφορές κρατών-μελών τροφοδοτούν την ανασφάλεια, την ώρα που ένας μεγάλος πόλεμος (Συρία) και επιμέρους μέτωπα σε Ιράκ και Αφγανιστάν γεννούν πρόσφυγες, απελπισμένους ανθρώπους που παίρνουν την απόφαση να εγκαταλείψουν τις χώρες τους, να διασχίσουν τεράστιες αποστάσεις, να θαλασσοπνιγούν και να κυνηγήσουν ένα καλύτερο μέλλον γι’ αυτούς και τα παιδιά τους.
Όλα αυτά που ζούμε αυτές τις ημέρες είναι συμπυκνωμένη ιστορία. Ποιος το σκεφτόταν πως θα φτάναμε στο σημείο ο αρμόδιος υπουργός για τη Μετανάστευση να λέει πως μπορεί να κηρυχθεί μια περιοχή της Αττικής σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αυτό να μας ακούγεται ως κάτι…αναμενόμενο; Ποιος το σκεφτόταν πως χιλιάδες άνθρωποι θα συνωστίζονταν σε πλατείες, αλλά και σε πρόχειρους καταυλισμούς στα σύνορα και αλλού, ελλείψει οργανωμένων υποδομών; Ποιος σκεφτόταν πως μια χώρα θα στεκόταν όρθια μόνο και μόνο εξαιτίας των εθελοντών που δίνουν ό,τι μπορούν;
Ποιος θα μπορούσε να σκεφτεί πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εκπονούσε επείγον σχέδιο εκτάκτου ανάγκης για να αντιμετωπιστεί η (πραγματική) ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα, με σχεδιασμό να συνδεθεί άμεσα με την Σύνοδο Κορυφής στις 7/3; Θα είναι η πρώτη φορά που η Ένωση θα κάνει κάτι τέτοιο, κανένα κράτος-μέλος της δεν έχει δεχθεί ποτέ ενίσχυση λόγω ανθρωπιστικής κρίσης; Θα πρόκειται για ακόμα μια θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας και όχι με αποκλειστική υπαιτιότητά της;
Ποιος θα σκεφτόταν πως, την ώρα της κρίσης, θα υπήρχαν τόσο «λίγες» κυβερνήσεις; Από αυτό τον χαρακτηρισμό δεν εξαιρείται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, η οποία επαίρεται για τον ανθρωπισμό που έχει επιδείξει. Χωρίς κανένα σχέδιο, καμία ιδέα για τη μεταναστευτική πολιτική, πορεύτηκαν και σε αυτό το πεδίο ως ερασιτέχνες, ξήλωσαν έτοιμες δομές, όπως τα κέντρα κράτησης για οικονομικούς μετανάστες, ακύρωσαν στην πράξη συμφωνίες επανεισδοχής με τρίτα κράτη, όπως το Πακιστάν, εκτίμησαν πως οι πρόσφυγες…λιάζονται στον αθηναϊκό ανοιξιάτικο ήλιο και στη συνέχεια δεν κατάλαβαν τι υπέγραφαν, από τον Οκτώβριο και μετά, αργώντας πολύ να υλοποιήσουν όσα είχαν δεσμευτεί να κάνουν. Κάποιοι εκτιμούν δε πως η κυβέρνηση εργαλειοποιεί το προσφυγικό, προκειμένου να αποκομίσει οφέλη από την ΕΕ, προβάλλοντας το ανθρώπινο δράμα και γι’ αυτό δεν υπάρχει καμία κρατική παρέμβαση για την ανακούφισή τους. Βρίσκω το επιχείρημα προβληματικό για πολλούς λόγους, αλλά πλέον έχω πάψει να εκπλήσσομαι.
Και δεν είναι μόνο η κυβέρνησή μας, η οποία «ξύπνησε», μόνο όταν κατάλαβε ότι το κλείσιμο των συνόρων ήταν μια σχεδόν ειλημμένη απόφαση. Είναι και άλλες κυβερνήσεις που στουθοκαμηλίζουν, όπως αυτή στην Αυστρία, όπου το Λαϊκό Κόμμα προσπαθεί να ανακτήσει το λαϊκό έρεισμα και έχει αφήσει ανεξέλεγκτα στελέχη, όπως οι υπουργοί Μικλ-Λάιτνερ και Κουρτς, υπό τον φόβο πως οι ακροδεξιοί του Κόμματος της Ελευθερίας του Χανς-Κρίστιαν Στράχε θα πάρουν την εξουσία με εμφατικά ποσοστά. Ή ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα, ο οποίος φιλοδοξεί να βάλει την Αλβανία στην ΕΕ και ο οποίος δήλωσε πως «η Αλβανία δεν θα σώσει τον κόσμο». Ο Έντι Ράμα, πρωθυπουργός της ίδιας χώρας, από την οποία στις αρχές της δεκαετίας του ’90 καραβιές ανθρώπων έφευγαν για να μην πεθάνουν από την πείνα, σήμερα πουλάει εύκολα μαθήματα ηθικολογίας.
Πλήρης δικαίωση του Γκράμσι λοιπόν. Και επειδή τα άσχημα δεν τελειώνουν ακόμα και η νέα κατάσταση δεν έχει διαφανεί, η εποχή των τεράτων μας κυκλώνει από παντού. Και είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμη.
