Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Τη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε το Eurogroup, στο οποίο έγινε ένα βήμα προκειμένου να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση και ορίστηκε μία νέα σύσκεψη του Eurogroup στις 24 Μαΐου για να γίνει μία πρώτη συζήτηση για το χρέος, πράγμα για το οποίο έχει επανειλημμένα πιέσει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Παρόλα αυτά η απόφαση του Eurogroup καταδεικνύει πως η Κυβέρνηση έχει πλέον παραβιάσει όλες τις κόκκινες γραμμές που διέθετε προκειμένου να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος, με αποτέλεσμα μόλις έγινε γνωστός ο ορισμός της συζήτησης για το χρέος να ξεκινήσουν οι πανηγυρισμοί από την πλευρά της Κυβέρνησης, χωρίς όμως κανείς να είναι σε θέση να προβλέψει αν πρόκειται απλά να συζητηθεί ή αν θα ληφθεί μία απόφαση που θα μετακινεί στο χρόνο το χρέος.
Αναλυτικότερα, η απόφαση του Eurogroup της Δευτέρας αναφέρει τα ακόλουθα:
«Το Eurogroup καλωσορίζει την ολοκλήρωση ενός πακέτου μέτρων, το οποίο θα ανοίξει τον δρόμο για την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος του ESM, με την υιοθέτηση των συμφωνημένων προαπαιτούμενων μέτρων.
Η Ελλάδα θα εφαρμόσει ως μέρος των προαπαιτούμενων μέτρων για την πρώτη αξιολόγηση:
• ένα πρώτο πακέτο δημοσιονομικών παραμετρικών μέτρων που ανέρχονται στο 3% του ΑΕΠ έως το 2018. Το πακέτο αυτό περιλαμβάνει μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού, μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος και πρόσθετα δημοσιονομικά παραμετρικά μέτρα, όπως μεταρρύθμιση του ΦΠΑ και μέτρα για τους μισθούς στον δημόσιο τομέα.
• έναν πρόσθετο προληπτικό μηχανισμό, που θα νομοθετηθεί ώστε να διασφαλιστεί ότι ένα πακέτο μέτρων, μεταξύ των οποίων και μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης (non-discretionary measures), θα εφαρμοστεί αυτόματα μόλις υπάρξουν αντικειμενικές ενδείξεις ότι δεν επιτυγχάνεται ο ετήσιος στόχος του προγράμματος για το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% μεσοπρόθεσμα).
Εάν θεσπιστούν μέτρα προσωρινής φύσεως όταν ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός, μόνιμα διαρθρωτικά μέτρα που έχουν συμφωνηθεί με τους θεσμούς, μεταξύ των οποίων και εισπρακτικά μέτρα, θα τίθενται σε ισχύ το ακόλουθο έτος ως μέρος της τακτικής διαδικασίας εκτέλεσης του προϋπολογισμού, προκειμένου να επανέλθει διαρθρωτικά σε ορθή πορεία ο προϋπολογισμός.
Eξαιρέσεις στην ενεργοποίηση του μηχανισμού θα περιορίζονται σε έκτακτα γεγονότα με μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο που δεν μπορούν να ελεγχθούν από την κυβέρνηση. Οι εξαιρέσεις αυτές πρέπει να συμφωνηθούν με τους θεσμούς.
Η πρώτη αξιολόγηση περιλαμβάνει επίσης την εφαρμογή της στρατηγικής για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που θα συμβάλει στην ενίσχυση των ισολογισμών των τραπεζών και θα επιτρέψει την επιστροφή των εγχώριων πιστώσεων στην ελληνική οικονομία.
Ως προαπαιτούμενες δράσεις θα ληφθούν μέτρα για να ανοίξει άμεσα η αγορά για την πώληση και την εξυπηρέτηση εξυπηρετούμενων και μη εξυπηρετούμενων δανείων, με προσωρινή εξαίρεση τα μικρά δάνεια που εξασφαλίζονται από πρώτες κατοικίες.
Το Eurogroup υπενθυμίζει ότι ένα σημαντικά ενισχυμένο πακέτο ιδιωτικοποιήσεων αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του νέου προγράμματος του ESM. Σε αυτό το πλαίσιο το Eurogroup καλωσορίζει τη συμφωνία για την επικείμενη υιοθέτηση του νόμου για τη δημιουργία του συμφωνημένου Ελληνικού Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης μιας αρχικής μεταφοράς στοιχείων ενεργητικού ως μέρους των προαπαιτούμενων δράσεων της πρώτης αξιολόγησης.
Το Εποπτικό Συμβούλιο του Ταμείου θα οριστεί έως τον Ιούνιο του 2016 και το Ταμείο θα είναι πλήρως λειτουργικό όχι αργότερα από τον Σεπτέμβριο. Σε ευθυγράμμιση με τις ανακοινώσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Eurogroup, το καλοκαίρι του 2015, το Eurogroup είναι έτοιμο να εξετάσει, εάν χρειαστεί, πιθανά πρόσθετα μέτρα για το χρέος, με στόχο να διασφαλιστεί ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα διατηρηθούν σε βιώσιμα επίπεδα μακροπρόθεσμα.
Αυτά τα μέτρα θα εξαρτηθούν από την πλήρη εφαρμογή των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος και θα εξεταστούν μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, μόλις έχουν εφαρμοστεί πλήρως όλες οι προαπαιτούμενες δράσεις.
Το Eurogroup συμφωνεί στις ακόλουθες γενικές κατευθυντήριες αρχές για τα πιθανά πρόσθετα μέτρα για το χρέος: (i) τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά ομολόγων,
(ii) την εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμής, (iii) την παροχή κινήτρων για τη διαδικασία προσαρμογής της χώρας, ακόμη και μετά τη λήξη του προγράμματος, (iv) την ευελιξία να προλάβει τις επιπτώσεις από τις διακυμάνσεις του ΑΕΠ και των επιτοκίων στο μέλλον.
Το Eurogroup συμφωνεί επίσης στη δημιουργία μιας βάσης-κριτηρίου για την εξέταση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, σύμφωνα με την οποία και βάσει του κεντρικού σεναρίου της Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους (DSA) οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα παραμείνουν σε βιώσιμη πορεία.
Το Eurogroup προσβλέπει σε μια προσέγγιση διαδοχικών σταδίων, όπου το πακέτο των μέτρων θα τίθεται σε εφαρμογή προοδευτικά, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί αναφορικά με τις συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες και βάσει των όρων που ισχύουν στο πρόγραμμα του ESM.
Το Eurogroup επαναβεβαιώνει ότι δεν θα υπάρξει «κούρεμα» της ονομαστικής αξίας του χρέους και ότι όλα τα μέτρα που θα ληφθούν θα είναι ευθυγραμμισμένα με τους υφιστάμενους νόμους της ΕΕ και με το νομικό πλαίσιο του ESM και του EFSF.
Το Eurogroup θα εξετάσει:
Σε βραχυπρόθεσμη βάση, τις πιθανότητες για μεγιστοποίηση της διαχείρισης του χρέους του προγράμματος.
Σε μεσοπρόθεσμη βάση, το Eurogroup ζητά από το EuroWorking Group να αναζητήσει συγκεκριμένα μέτρα (όπως η επιμήκυνση των περιόδων χάριτος και αποπληρωμής) που μπορεί να χρησιμοποιηθούν, αν είναι αναγκαίο, στη λήξη του προγράμματος του ESM, υπό την προϋπόθεση της επιτυχούς εφαρμογής του προγράμματος, καθώς και μέτρα όπως η χρήση των κερδών των ομολόγων που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης (SMPs και ΑNFA).
Σε μακροπρόθεσμη βάση, το Eurogroup είναι έτοιμο, εάν κριθεί αναγκαίο, και υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθούν οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα, να αξιολογήσει στο τέλος του προγράμματος την ανάγκη πιθανών πρόσθετων μέτρων για το χρέος, για να διασφαλιστεί ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας παραμένουν σε βιώσιμη τροχιά.
Το Eurogroup εξουσιοδοτεί το EuroWorking Group να εξετάσει περαιτέρω τις τεχνικές λεπτομέρειες του πακέτου μέτρων για το χρέος και να ενημερώσει το Eurogroup στην επόμενη τακτική συνεδρίαση της 24ης Μαΐου.
Μαζί με τη συμφωνία και την εφαρμογή του πακέτου μέτρων, αυτή η συμφωνία για το χρέος και τις διαβεβαιώσεις για επαρκή χρηματοδότηση από τους Ευρωπαίους εταίρους αναμένεται να επιτρέψει στο ΔΝΤ να συμμετάσχει στο πρόγραμμα.
Το Eurogroup καλεί τους θεσμούς και τις ελληνικές Αρχές να ολοκληρώσουν τις επόμενες ημέρες την τεχνική εργασία για την πρώτη αξιολόγηση, συμπεριλαμβανομένου και του προληπτικού μηχανισμού.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Eurogroup αναμένει με αγωνία να λάβει σύντομα το προσχέδιο του συμπληρωματικού Μνημονίου, στο οποίο θα περιλαμβάνεται μια πλήρης λίστα με προαιρετικά μέτρα αλλά και η συμπληρωματική αναφορά για την πρώτη αξιολόγηση.
Καλεί τις ελληνικές Αρχές να κάνουν άμεσα βήματα για την εφαρμογή των προαπαιτούμενων δράσεων και της νομοθέτησής τους. Με την πλήρη εφαρμογή των προαπαιτούμενων δράσεων από τις ελληνικές Αρχές και μετά τις απαραίτητες διαδικασίες στα κράτη-μέλη το Eurogroup είναι έτοιμο να στηρίξει την εκταμίευση της δεύτερης δόσης του προγράμματος του ESM.
Εν κατακλείδι, σίγουρα το άνοιγμα της συζήτησης για την βιωσιμότητα του χρέους είναι στην σωστή κατεύθυνση, αλλά στην ουσία προέρχεται η διάθεση αυτή μετά από τραγικές θυσίες από την πλευρά των πολιτών. Αυτό όμως βαραίνει ακόμα περισσότερο την σημασία της συζήτησης αυτής, καθώς όλη η χώρα θα περιμένει ένα καλό αποτέλεσμα που σημαίνει πως αν όντως το χρέος μειωθεί ή πάρει παράταση στον χρόνο αποπληρωμής του και μικρότερο επιτόκιο, θα πρέπει να υπάρχει η διαβεβαίωση από την Κυβέρνηση πως θα μειωθούν οι φόροι κατά ένα μεγάλο μέρος κυρίως δε προς την ιδιωτική πρωτοβουλία που αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό των φόρων που αποδίδονται στο κρατικό προϋπολογισμό.
