Γράφει ο Κων/νος Μανίκας,
Οικονομολόγος–Ψυχολόγος
Όταν υπογράφεις μια συμφωνία με ρητές δεσμεύσεις και σπαταλάς αρκετές εβδομάδες σε χαιρέκακες δημιουργικές ασάφειες και αδημιούργητες προσωπικές ερμηνείες έρχεται κάποτε η στιγμή που το μόνο που σου απομένει να κάνεις είναι να «παίζεις» καθυστερήσεις ζυγιάζοντας το κόστος ενός οριστικού άλματος στο κενό και μιας επώδυνης αποδοχής των δεδομένων. Όχι τόσο το πολιτικό και οικονομικό κόστος όσο την επίπτωση της μιας ή της άλλης απόφασης στις κοινωνικές ανοχές που κατόρθωσες να κατακτήσεις με την επικοινωνιακή επιδεξιότητα των ρητορικών και θεσμικών συμβολισμών.
Η κυβέρνηση επιδίωξε να ακροβατήσει ανάμεσα στον Ευρωπαϊκό μεταρρυθμιστικό «καταναγκασμό» και την διεκδικητική ψευδαίσθηση χαρακτηρίζοντας ως μη υφεσιακά μέτρα την αύξηση κάποιων συντελεστών, την διατήρηση ενός ωραιοποιημένου ΕΝΦΙΑ, την κατάργηση των φοροαπαλλαγών, τον φόρο πολυτελείας ή έναν πιθανό fat tax με πατερναλιστική αντίληψη για την κρατική επιβολή του πιο υγιούς.
Φόρτωσε την λίστα που κατέθεσε με μέτρα περισσότερων δισεκατομμυρίων ευρώ από όσα χρειάζεται για την επίτευξη ακόμα και 3% πλεονάσματος ακριβώς επειδή ούτε η ίδια πιστεύει ειλικρινά στην άμεση αποδοτικότητα των προτάσεων της, ελπίζοντας ότι έστω και κάποια από αυτά αν λειτουργήσουν, έστω και μερικώς, θα ευοδωθούν τα δημοσιονομικά πλάνα.
Πως να στοιχηματίσεις όμως στην επιτυχία παρεμβάσεων που στηρίζονται σε πληθώρα ελέγχων που είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν μέσα λίγους μήνες. ώστε να προσφέρουν οφέλη για το 2015, τον καταλογισμό σχετικών προστίμων και κυρίως την ανεμπόδιστη από νομικές καθυστερήσεις άμεση είσπραξη τους ή αναφέρονται σε δράσεις που ακόμα κι αν λειτουργήσουν θα έχουν εφάπαξ αποτέλεσμα και θα απαιτούν την λήψη νέων μέτρων την επόμενη χρονιά; Πάνω από τα 2/3 της λίστας κινείται σε αυτό το αβέβαιο πλαίσιο.
Ορισμένοι στην κυβέρνηση ηδονίζονται με την προοπτική μιας έστω και βραχύβιας αθέτησης πληρωμών που δεν θα φτάσει ως την επίσημη ανακήρυξη χρεοκοπίας μετά από ένα μήνα, αφού θα έχει υπάρξει συμφωνία με τους δανειστές εντός του Απριλίου. Βλέπουν σε αυτή την επιλογή την τελευταία ηρωική καθυστέρηση που θα συνεγείρει τόσο πολύ τα πλήθη ώστε να δείξουν κατανόηση στις επιμέρους τελικές υποχωρήσεις. Αγνοούν ή αδιαφορούν πέρα από όλα τα άλλα (πιθανότητα cross default, περιορισμό ELA κλπ) για την ανεπανόρθωτη ζημιά στην πραγματική οικονομία και την καταρράκωση της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας.
Κατά πάσα πιθανότητα αυτή η εξέλιξη θα αποφευχθεί ακόμα κι αν χρειαστεί μια ιδιότυπη εσωτερική στάση πληρωμών για λίγες ημέρες γιατί κάποιοι μάλλον συνειδητοποιούν ότι το τόσο κοντινό παιχνίδι με τη φωτιά μπορεί να φέρει έναν παρελκυστικό εθισμό που θα σε σπρώξει μέσα της. Άλλωστε, όπως έλεγα και πριν τις εκλογές, το πραγματικό χρηματοδοτικό πρόβλημα θα προκύψει για την πληρωμή μισθών και συντάξεων στα τέλη του Απριλίου.
Όσες καθυστερήσεις όμως κι αν εξαντληθούν για να διατηρήσουν σε αγωνιστική εγρήγορση το λαϊκό φρόνημα, η καθοριστική συμφωνία του Ιουνίου δεν μπορεί να αποφευχθεί. Αν θα κατορθωθεί να θεωρηθεί ταυτόχρονα κοινωνικά «αναίμακτη» και μεταρρυθμιστικά επαρκής θα εξαρτηθεί από το βάθος της συλλογικής ανάγκης για ψευδεπίγραφη ικανοποίηση και την επιλεκτική προβολή προαποφασισμένων Ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών όπως η απομείωση του χρέους, η ποσοτική χαλάρωση και το αναπτυξιακό πακέτο Γιουνκέρ.
Ανάλογα με το ισοζύγιο των κοινωνικών αντιδράσεων και αντιμέτωπη με το φόβο των ευθυνών, η κυβέρνηση μπορεί να μεταθέσει το βάρος της τελικής απόφασης στους πολίτες περιμένοντας από την θυμική, λαϊκή να επικροτήσει την όποια συμφωνία όσο ετεροβαρής κι αν είναι ως αντίβαρο στο ενοχικό μνημονιακό παρελθόν. Μόνο που μερικές φορές οι αμυντικές καθυστερήσεις κλείνουν με ανέλπιστα γκολ, ενίοτε και αυτογκόλ!
