Η νέα κοινή αγροτική πολιτική

Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis

Στην συνεδρίαση του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου την εβδομάδα που μας πέρασε εγκρίθηκε ένα αρχικό σχέδιο για την μεταρρύθμιση της κοινής αγροτικής πολιτικής. Το σχέδιο αυτό προέκυψε μετά από 8000 τροπολογίες αλλά και αρκετές συνεδριάσεις της επιτροπής Γεωργίας του ΕΚ και στο πλαίσιο της δημιουργίας του νέου μακροπρόθεσμου  προυπολογισμού 2014-2020 της ΕΕ. [1]

Η μεταρρύθμιση, η οποία αναμένεται να συζητηθεί το επόμενο διάστημα αφορά τους ακόλουθους τομείς:

• Δικαιότερη και πιο διαφανής χρηματοδότηση για τους εργαζόμενους αγρότες.
• Οικονομική υποστήριξη των νέων αγροτών και των μικρών καλλιεργητών
• Λιγότερα χρήματα για μεγάλους καλλιεργητές
• Λιγότεροι γραφειοκρατικοί έλεγχοι
• Παροχή βοήθειας στους αγρότες προκειμένου να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την κρίση

Στο πρώτο σκέλος, της δικαιότερης και πιο διαφανούς χρηματοδότησης αναφέρεται οτι θα πρέπει τα κράτη να μειώσουν τις μεταξύ τους διαφορές χρηματοδότησης που λαμβάνουν οι αγρότες. Συγκεκριμένα, προτείνει οτι κανένας αγρότης δεν θα πρέπει να λαμβάνει χαμηλότερη χρηματοδότηση απο το 65% του μέσου όρου της ΕΕ. Το ΕΚ συμφώνησε υπέρ της δημοσιοποίησης των ευεργετούμενων από ευρωπαϊκή αγροτική χρηματοδότηση και εισήγαγε μία λίστα ιδιοκτητών γης, όπως αεροδρόμια και αθλητικές εγκαταστάσεις, που θα μπορούσαν άμεσα να αποκλειστούν από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, εκτός αν αποδείξουν ότι η γεωργία συνεισφέρει σημαντικά στο εισόδημά τους. Τα κράτη μέλη θα έχουν την δυνατότητα να επεκτείνουν αυτή τη λίστα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πλεόν οι νέοι αγρότες θα μπορούν να παίρνουν κατά 25% μεγαλύτερη χρηματοδότηση με όριο ανώτατης έκτασης τα 100 εκτάρια, ενώ τα κράτη μέλη θα έχουν πλεόν τη οικονομική δυνατότητα να χρηματοδοτούν τους μικροκαλλιεργητές. Όσον αφορά τους μεγαλύτερους καλλιεργητές το Κοινοβούλιο αποφάσισε να στηρίξει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον περιορισμό των άμεσων ενισχύσεων για οποιοδήποτε αγρόκτημα στις 300.000 ευρώ και επιβολή μείωσης της επιδότησης σε αγρότες που λαμβάνουν ποσό μεγαλύτερο των 150000 ευρώ, κάτι το οποίο δεν θα ισχύσει στους αγροτικούς συνεταιρισμούς καθώς αυτοί μοιράζουν τις επιδοτήσεις στα μέλη τους.

Ένα άλλο βασικό σημείο είναι η μείωση των γραφειοκρατικών ελέγχων[2], η οποία θα επιτευχθεί μέσω της δημιουργίας ενός μηχανισμού μέσω του οποίου ο αγρότης θα μπορεί να υποβάλλει τα αιτήματα του για ενίσχυση και να μην χρειάζεται ετήσια ανανέωση παραμόνο όταν υπάρχουν σημαντικές αλλαγές.

Από την άλλη πλευρά, οι κυρώσεις να είναι αναλογικές. Πάνω σε αυτό, ο εισηγητής του κανονισμού για τις χρηματοδοτήσεις, τη διαχείριση και τον έλεγχο, Giovanni La Via (ΕΛΚ, Ιταλία), αναφέρει: “Πρέπει να περιορίσουμε το χρόνο που καταναλώνουν οι αγρότες σε γραφειοκρατικές εργασίες. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν τώρα να δημιουργήσουν μία εφαρμογή για την παροχή ενισχύσεων που θα παρέμενε σε ισχύ για αρκετά χρόνια ώστε οι αγρότες να μην πρέπει να υποβάλλουν το αίτημά τους κάθε χρόνο, αλλά μόνο όταν υπάρχουν αλλαγές’’

Όσον αφορά την οικονομική κρίση, το Κοινοβούλιο πρόβλεψε στο σχέδιο αυτό την εφαρμογή μέτρων, τα οποία θα βοηθήσουν τους αγρότες να αντιμετωπίσουν τη ρευστότητα της αγοράς και να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική τους θέση επί των τιμών. Αυτό θα επιτευχθεί με την παροχή νέων μέσων, αλλά και με την ταυτόχρονη αδειοδότηση τους προκειμένου να μπορούν να διαπραγματεύονται επί των συμβάσεων εισόδου και επί των συμφωνητικών παράδοσης. Παράλληλα, με αυτήν την δυνατότητα θα πρέπει να αποφευχθεί η δημιουργία καρτέλ και να δώσουν οι μεγάλες οργανώσεις αγροτών την ευκαιρία για ένα αξιοπρεπες επίπεδο διαβίωσης. Πάνω σε αυτό ο εισηγητής του κανονισμού για την οργάνωση της Κοινής Αγοράς Michel Dantin (ΕΛΚ, Γαλλία) δήλωσε ότι: “Αυτοί οι κανόνες δεν πρέπει να μεταφραστούν σε καρτέλ, αλλά ισχυρές οργανώσεις παραγωγών θα πρέπει να επιτρέψουν στους αγρότες να απελευθερωθούν από την οικονομική εξάρτηση και να τους εγγυηθούν ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής”.

Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης έγιναν και κάποιες παρατηρήσεις όπως το ότι  η διάθεση του 30% των εθνικών κονδυλίων για τις άμεσες ενισχύσεις θα πρέπει να γίνεται υπό όρους και σε συμμόρφωση με δεσμευτικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος. Τα τρία βασικά μέτρα: η διαφοροποίηση των καλλιεργειών, η διατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων και λειμώνων και η δημιουργία “περιοχών εστιασμένων στην οικολογία” θα παραμείνουν, αλλά με την ύπαρξη εξαιρέσεων, όπως για παράδειγμα, να ανταποκρίνονται τα μέτρα αυτά στο μέγεθος του αγροκτήματος. Ωστόσο, αγροκτήματα με λιγότερα από 30 εκτάρια γης θα έχουν την δυνατότητα να απαλλάγουν από αυτά τα μέτρα.

Σε δήλωση του μετά την ψηφοφορία  ο πρόεδρος της επιτροπής Γεωργίας του ΕΚ Paolo de Castro (Σοσιαλιστές, Ιταλία) δήλωσε ότι: “Σήμερα επιτύχαμε την κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στην ασφάλεια των τροφίμων και τη βελτιωμένη προστασία του περιβάλλοντος, έτσι ώστε η νέα ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική να είναι σε θέση να προσφέρει ακόμη καλύτερα δημόσια αγαθά στους Ευρωπαίους πολίτες. Όμως πρέπει να γίνει επίσης λιγότερο γραφειοκρατική και δικαιότερη προς τους αγρότες. Αυτή θα είναι η θέση μας όταν θα διαπραγματευτούμε την τελική μορφή της με τα κράτη μέλη”.[3]

Κλείνοντας, όλες αυτές οι τροποποιήσεις θα γίνουν αντικείμενο πολλών ακόμα συζητήσεων και θα συναποφασιστεί η τελική μορφή του κανονισμού για την κοινή αγροτική πολίτική από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο των τριμερών διαπραγματεύσεων που θα ξεκινήσουν στα τέλη Μαρτίου/ αρχές Απριλίου.