Δυόμιση εκατομμύρια Έλληνες έχουν αρτηριακή υπέρταση και σχεδόν οι μισοί από αυτούς δεν το γνωρίζουν κι αυτό γιατί η υπέρταση είναι ασυμπτωματική.
Περίπου τρεις στους τέσσερις ανθρώπους που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο, για πρώτη φορά έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, ενώ η κολπική μαρμαρυγή είναι παρούσα σε περίπου ένα στα πέντε εγκεφαλικά επεισόδια.
Η αρτηριακή πίεση αποτελεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα από τα συχνότερα και μεγαλύτερα προβλήματα υγείας της σύγχρονης εποχής.
«Συνήθως αυτοί που έχουν υπέρταση το ανακαλύπτουν πολύ αργά, όταν π.χ. έχουν ήδη πάθει ένα εγκεφαλικό» επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας στο ΑΠΘ και πρόεδρος ομάδας εργασίας της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης για την παχυσαρκία, τον διαβήτη και τους υψηλού κινδύνου ασθενείς, Βασίλειος Κώτσης. Επιπλέον τονίζει ότι δεν αρκεί να έχει κάποιος υψηλή τιμή αρτηριακής πίεσης σε μία μόνο μέτρηση για να θεωρηθεί υπερτασικός: οι τιμές θα πρέπει να είναι υψηλές στο 30% των μετρήσεων σε 24ωρη βάση.
«Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί ένα από τα συχνότερα και μεγαλύτερα προβλήματα υγείας της σύγχρονης εποχής.
Υπολογίζεται πως πάσχουν από αυτή γύρω στα 2.500.000 Έλληνες, από τους οποίους σχεδόν οι μισοί δεν το γνωρίζουν. Πάνω από έναν αιώνα μετά τις πρώτες μετρήσεις αίματος, η διάγνωση της υπέρτασης παραμένει θέμα ανησυχίας, ενώ νέες τεχνικές μέτρησης της αρτηριακής πίεσης όπως η παρακολούθηση μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης στο γραφείο και στο σπίτι και της περιπατητικής αρτηριακής πίεσης υποχρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της υπέρτασης» επισημαίνει ο κ. Κώτσης.
Παραμένει σταθερή στη διάρκεια της ημέρας η αρτηριακή πίεση; Ποια είναι η σωστή αρτηριακή πίεση, που μειώνει την πιθανότητα νόσησης στο μέλλον; Πόσο χαμηλά πρέπει να πέσει η αρτηριακή πίεση για τα έχουμε καλή προστασία από εγκεφαλικό και έμφραγμα; Πώς μπορούμε να μειώσουμε τους κινδύνους εγκεφαλικού και εμφράγματος; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δίνει ο κ. Κώτσης.
Παραμένει σταθερή στη διάρκεια της ημέρας η αρτηριακή πίεση;
Η αρτηριακή πίεση μεταβάλλεται διαρκώς, ανάλογα με την κατάσταση του σώματος και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ελαστικότητα των αρτηριών, οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί του νευρικού μας συστήματος και η λειτουργία των νεφρών.
Μπορεί να βρεθεί αυξημένη κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης ή όταν κάποιος είναι ψυχικά φορτισμένος ή όταν έχει υπερβολικό άγχος, οπότε και η καρδιά δουλεύει πιο γρήγορα. Αντίθετα, συνήθως η πίεση είναι χαμηλότερη όταν το άτομο είναι ξεκούραστο ή κοιμάται, οπότε και ο οργανισμός δεν χρειάζεται να λειτουργεί με εντατικούς ρυθμούς. Αυτό είναι εντελώς φυσιολογικό. Επίσης, η πίεση μεταβάλλεται και μόνο με την αλλαγή της στάσης του σώματος.
Ποια είναι η σωστή αρτηριακή πίεση;
Μακροχρόνια υψηλές τιμές πιέσεως επιδρούν αρνητικά στην υγεία των αρτηριών και αυξάνουν την πιθανότητα να εμφανιστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα.
Τα όρια της αρτηριακής πίεσης, πέραν των οποίων συμβαίνουν περισσότερα εμφράγματα και εγκεφαλικά, είναι αυτά που καθορίζουν τη «σωστή» πίεση, η οποία διαφέρει ανάλογα με την ηλικία. Στην πραγματικότητα λοιπόν «σωστή» είναι η πίεση που μειώνει την πιθανότητα να νοσήσουμε στο μέλλον.
Χρειάστηκε σειρά μελετών, στις οποίες χιλιάδες άνθρωποι παρακολουθήθηκαν για δεκαετίες, συσχετίζοντας τις συνήθεις μετρήσεις της πίεσής τους (αλλά και της χοληστερίνης τους και τις συνήθειές τους, όπως κάπνισμα και διατροφή) με την εμφάνιση κάποιου εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Χάρη σε αυτές τις μελέτες μπορούμε σήμερα να συστήνουμε τη «σωστή» πίεση για κάθε ηλικιακή ομάδα.
Ενήλικες άνδρες και γυναίκες, έως την ηλικία των 65 ετών, δεν πρέπει να έχουν τον μέσο όρο των τιμών της αρτηριακής τους πίεσης σε επίπεδα μεγαλύτερα των 140/90 χιλιοστών της στήλης υδραργύρου (δηλαδή πάνω από 14 «μεγάλη» πίεση και 9 «μικρή»).
Δυστυχώς, σχεδόν οι μισοί από τους ασθενείς δεν πλησιάζουν τους στόχους της αρτηριακής πίεσης και πρέπει να βοηθηθούν ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο αυτό.
Σε ηλικιωμένους ασθενείς το όριο της «μεγάλης» (συστολικής) πιέσεως πιθανώς να είναι ανεκτό και στα 150 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (δηλαδή πάνω από 15 θεωρείται υψηλή) και παραμένει έτσι και μετά τα 80 έτη.
Νέες μελέτες, όπως η μελέτη SPRINT, παρά τους σημαντικούς περιορισμούς, είναι η αρχή συζητήσεων για πιθανούς χαμηλότερους στόχους της πίεσης του αίματος τουλάχιστον σε μερικούς ασθενείς δηλαδή τιμές κάτω από 120 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου για τη συστολική. Η μελέτη SPRINT έχει σημαντικές διαφορές από προηγούμενες ώς προς την τεχνική μέτρησης του αίματος.
Η μέτρηση της πίεσης έγινε χωρίς την παρουσία ιατρού ή νοσηλεύτριας με ειδικό μηχάνημα, που καθυστερεί την πρώτη μέτρηση για πέντε λεπτά της ώρας. Γι’ αυτό και οι μετρήσεις της μελέτης δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εύκολα στην καθημερινή κλινική πράξη, όπου οι μετρήσεις μπορεί να δείξουν 15-20 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου μεγαλύτερη πίεση. Αυτό ήταν το θέμα της συζήτησης της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας που έγινε στη Νίκαια της Γαλλίας στις 14 Σεπτεμβρίου 2016. Δεν αναμένεται η μελέτη SPRINT να προκαλέσει μείωση των ορίων της αρτηριακής πίεσης που έχουν δοθεί από τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου;
Με διακοπή καπνίσματος
Άσκηση
Διατήρηση υγιούς βάρους
Περιορισμό του αλκοόλ σε όχι περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες ή ένα ημερησίως για τις γυναίκες
Υιοθέτηση υγιεινής διατροφής, που είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, περιλαμβάνει χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα και έχει περιορισμένο αλάτι, κορεσμένα λιπαρά, trans λιπαρά και χοληστερόλη
Παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και προσπάθεια παραμονής στα σωστά για κάθε ηλικία όρια
Λήψη των φαρμάκων, όπως τα έχει συνταγογραφήσει ο ιατρός, εάν έχει διαγνωστεί υψηλή αρτηριακή πίεση ή κολπική μαρμαρυγή
Πώς μπορούμε να προλάβουμε το έμφραγμα;
Με αναγνώριση του κινδύνου.Προειδοποιητικά συμπτώματα εμφανίζονται μέρες πριν, ωστόσο λίγοι είναι εκείνοι που δίνουν την απαιτούμενη σημασία. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι πόνοι στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, αρρυθμίες, επίμονος και ανεξήγητος βήχας, λιποθυμίες και επίμονη κούραση Διακοπή του καπνίσματος
Συζήτηση με τον ιατρό για τα φάρμακα που λαμβάνει το άτομο για άλλες ασθένειες. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα φάρμακα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο εμφράγματος
Παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και προσπάθεια παραμονής στα σωστά για κάθε ηλικία όρια
Διατήρηση της «κακής» χοληστερόλης σε χαμηλά επίπεδα, με υιοθέτηση υγιεινής διατροφής, αλλά και με φαρμακευτική αγωγή εάν κριθεί απαραίτητο
Εάν το άτομο είναι διαβητικό, πρέπει να φροντίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα να είναι υπό έλεγχο καθώς ο διαβήτης είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το έμφραγμα
Συμπερίληψη της άσκησης στην καθημερινότητα
Διατήρηση βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα
Έλεγχος των ψυχολογικών πιέσεων στο μέτρο του δυνατού. Η μείωση του στρες και του θυμού και η αποφυγή της κατάθλιψης παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της καλής υγείας του καρδιαγγειακού συστήματος.
