Του Heidi Grant
Γιατί ήσασταν τόσο επιτυχημένοι στην επίτευξη ορισμένων στόχων σας, αλλά όχι άλλων; Αν δεν είστε σίγουροι, δεν είστε καθόλου μόνοι στη σύγχυσή σας. Αποδεικνύεται ότι ακόμη και οι λαμπροί, εξαιρετικά επιτυχημένοι άνθρωποι είναι αρκετά ανεπαρκείς όταν πρόκειται να καταλάβουν γιατί πετυχαίνουν ή αποτυγχάνουν. Η διαισθητική απάντηση – ότι γεννιέστε με προδιάθεση για ορισμένα ταλέντα και ότι υστερείτε σε άλλα – είναι στην πραγματικότητα μόνο ένα μικρό κομμάτι του παζλ. Στην πραγματικότητα, δεκαετίες ερευνών σχετικά με τα επιτεύγματα δείχνουν ότι οι επιτυχημένοι άνθρωποι πετυχαίνουν τους στόχους τους όχι απλώς λόγω του ποιοι είναι, αλλά συχνότερα λόγω αυτού που κάνουν.
1. Γίνετε συγκεκριμένοι. Όταν θέτετε στον εαυτό σας έναν στόχο, προσπαθήστε να είστε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένοι. Το «χάστε 5 κιλά» είναι καλύτερος στόχος από το «χάστε μερικά κιλά», επειδή σας δίνει μια σαφή ιδέα για το πώς μοιάζει η επιτυχία. Το να γνωρίζετε ακριβώς ποιος είναι ο στόχος, σας δίνει κίνητρο μέχρι να τον πετύχετε. Επίσης, σκεφτείτε τις συγκεκριμένες ενέργειες που πρέπει να κάνετε για να φτάσετε στο στόχο σας. Το να υπόσχεστε απλώς ότι «θα τρώτε λιγότερο» ή «θα κοιμάστε περισσότερο» είναι πολύ αόριστο – να είστε ξεκάθαροι και ακριβείς. Το «θα είμαι στο κρεβάτι μέχρι τις 10 το βράδυ τις καθημερινές» δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για το τι πρέπει να κάνετε και αν το έχετε πράγματι κάνει ή όχι.
2. Αδράξτε τη στιγμή για να δράσετε σύμφωνα με τους στόχους σας. Δεδομένου του πόσο απασχολημένοι είμαστε οι περισσότεροι από εμάς και πόσους στόχους κυνηγάμε ταυτόχρονα, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι συνήθως χάνουμε ευκαιρίες να δράσουμε για έναν στόχο, επειδή απλώς δεν τις αντιλαμβανόμαστε. Μήπως πραγματικά δεν είχατε χρόνο να γυμναστείτε σήμερα; Δεν είχατε την ευκαιρία σε καμία στιγμή να απαντήσετε σε εκείνο το τηλεφώνημα; Η επίτευξη του στόχου σας σημαίνει να αρπάξετε αυτές τις ευκαιρίες πριν σας ξεφύγουν από τα χέρια.
Για να αδράξετε τη στιγμή, αποφασίστε πότε και πού θα κάνετε κάθε ενέργεια που θέλετε να κάνετε, εκ των προτέρων. Και πάλι, να είστε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένοι (π.χ. «Αν είναι Δευτέρα, Τετάρτη ή Παρασκευή, θα γυμναστώ για 30 λεπτά πριν από τη δουλειά»). Μελέτες δείχνουν ότι αυτού του είδους ο προγραμματισμός θα βοηθήσει τον εγκέφαλό σας να εντοπίσει και να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία όταν αυτή προκύψει, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχίας σας κατά περίπου 300%.
3. Να γνωρίζετε ακριβώς πόσο δρόμο έχετε ακόμα να διανύσετε. Η επίτευξη οποιουδήποτε στόχου απαιτεί επίσης ειλικρινή και τακτική παρακολούθηση της προόδου σας – αν όχι από άλλους, τότε από εσάς τους ίδιους. Αν δεν ξέρετε πόσο καλά τα πάτε, δεν μπορείτε να προσαρμόσετε ανάλογα τη συμπεριφορά σας ή τις στρατηγικές σας. Ελέγχετε συχνά την πρόοδό σας – σε εβδομαδιαία ή και καθημερινή βάση, ανάλογα με τον στόχο.
4. Να είστε ρεαλιστής αισιόδοξος. Όταν θέτετε έναν στόχο, επιδίδεστε οπωσδήποτε σε πολλές θετικές σκέψεις σχετικά με το πόσο πιθανό είναι να τον πετύχετε. Η πίστη στην ικανότητά σας να πετύχετε είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τη δημιουργία και τη διατήρηση των κινήτρων σας. Αλλά ό,τι κι αν κάνετε, μην υποτιμάτε το πόσο δύσκολο θα είναι να επιτύχετε τον στόχο σας. Οι περισσότεροι στόχοι που αξίζει να πετύχετε απαιτούν χρόνο, προγραμματισμό, προσπάθεια και επιμονή. Μελέτες δείχνουν ότι το να πιστεύετε ότι τα πράγματα θα σας έρθουν εύκολα και αβίαστα σας αφήνει απροετοίμαστους για το ταξίδι που ακολουθεί και αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες αποτυχίας
5. Επικεντρωθείτε στο να γίνετε καλύτεροι, παρά στο να είστε καλοί. Το να πιστεύετε ότι έχετε την ικανότητα να πετύχετε τους στόχους σας είναι σημαντικό, αλλά το ίδιο σημαντικό είναι να πιστεύετε ότι μπορείτε να αποκτήσετε την ικανότητα. Πολλοί από εμάς πιστεύουμε ότι η νοημοσύνη μας, η προσωπικότητά μας και οι φυσικές μας ικανότητες είναι σταθερές – ότι ό,τι κι αν κάνουμε, δεν πρόκειται να βελτιωθούμε. Ως αποτέλεσμα, εστιάζουμε σε στόχους που έχουν να κάνουν με την απόδειξη του εαυτού μας, αντί να αναπτύσσουμε και να αποκτούμε νέες ικανότητες.
Ευτυχώς, δεκαετίες ερευνών δείχνουν ότι η πεποίθηση για σταθερές ικανότητες είναι εντελώς λανθασμένη – οι ικανότητες όλων των ειδών είναι βαθιά διαμορφώσιμες. Η αποδοχή του γεγονότος ότι μπορείτε να αλλάξετε θα σας επιτρέψει να κάνετε καλύτερες επιλογές και να φτάσετε στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Οι άνθρωποι των οποίων οι στόχοι είναι να γίνουν καλύτεροι και όχι να είναι καλοί, αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες με χαλαρότητα και εκτιμούν το ταξίδι όσο και τον προορισμό.΄
6. Έχετε θάρρος. Η τόλμη είναι η προθυμία να δεσμευτείτε σε μακροπρόθεσμους στόχους και να επιμείνετε μπροστά στις δυσκολίες. Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι με πυγμή αποκτούν περισσότερη μόρφωση στη διάρκεια της ζωής τους και κερδίζουν υψηλότερους μέσους όρους στο κολέγιο. Το σθένος προδικάζει ποιοι δόκιμοι θα αντέξουν το πρώτο εξαντλητικό έτος στο West Point. Στην πραγματικότητα, προδικάζει ακόμη και τον γύρο στον οποίο θα φτάσουν οι διαγωνιζόμενοι στο Scripps National Spelling Bee.
Τα καλά νέα είναι ότι, αν δεν είστε ιδιαίτερα τολμηροί τώρα, υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό. Οι άνθρωποι που δεν έχουν θάρρος τις περισσότερες φορές πιστεύουν ότι απλώς δεν έχουν τις έμφυτες ικανότητες που έχουν οι επιτυχημένοι άνθρωποι. Αν αυτό περιγράφει τη δική σας σκέψη …. καλά, δεν υπάρχει τρόπος να το θέσω όμορφα: κάνετε λάθος. Όπως ανέφερα προηγουμένως, η προσπάθεια, ο σχεδιασμός, η επιμονή και οι καλές στρατηγικές είναι αυτό που πραγματικά χρειάζεται για να πετύχεις. Η υιοθέτηση αυτής της γνώσης όχι μόνο θα σας βοηθήσει να δείτε τον εαυτό σας και τους στόχους σας με μεγαλύτερη ακρίβεια, αλλά θα κάνει και θαύματα για το θάρρος σας.
7. Χτίστε τον μυ της θέλησής σας. Ο «μυς» του αυτοελέγχου σας είναι ακριβώς όπως οι άλλοι μύες του σώματός σας – όταν δεν ασκείται πολύ, γίνεται πιο αδύναμος με την πάροδο του χρόνου. Αλλά όταν του κάνετε τακτικές προπονήσεις, βάζοντάς τον σε σωστή χρήση, θα δυναμώνει όλο και περισσότερο και θα είναι πιο ικανός να σας βοηθήσει να εκπληρώσετε με επιτυχία τους στόχους σας.
Για να αναπτύξετε τη δύναμη της θέλησης, αναλάβετε μια πρόκληση που απαιτεί να κάνετε κάτι που ειλικρινά θα προτιμούσατε να μην κάνετε. Σταματήστε τα σνακ με πολλά λιπαρά, κάντε 100 καθίσματα την ημέρα, σηκωθείτε όρθιοι όταν πιάνετε τον εαυτό σας να καμπουριάζει, προσπαθήστε να μάθετε μια νέα δεξιότητα. Όταν πιάνετε τον εαυτό σας να θέλει να ενδώσει, να τα παρατήσει ή απλώς να μην ασχοληθεί – μην το κάνετε. Ξεκινήστε με μία μόνο δραστηριότητα και φτιάξτε ένα σχέδιο για το πώς θα αντιμετωπίσετε τα προβλήματα όταν αυτά εμφανιστούν («Αν έχω όρεξη για σνακ, θα φάω ένα κομμάτι φρέσκο ή τρία κομμάτια αποξηραμένα φρούτα»). Θα είναι δύσκολο στην αρχή, αλλά θα γίνει πιο εύκολο, και αυτό είναι το ζητούμενο. Καθώς η δύναμή σας μεγαλώνει, μπορείτε να αναλάβετε περισσότερες προκλήσεις και να εντείνετε την προπόνηση αυτοελέγχου.
8. Μην βάζετε τη μοίρα σε πειρασμό. Ανεξάρτητα από το πόσο δυνατός γίνεται ο μυς της θέλησής σας, είναι σημαντικό να σέβεστε πάντα το γεγονός ότι είναι περιορισμένος και ότι αν τον υπερφορτώσετε θα ξεμείνετε προσωρινά από δυνάμεις. Μην προσπαθήσετε να αναλάβετε δύο απαιτητικά καθήκοντα ταυτόχρονα, αν μπορείτε να το αποφύγετε (όπως το να κόψετε το κάπνισμα και να κάνετε δίαιτα ταυτόχρονα). Και μην θέτετε τον εαυτό σας σε κίνδυνο – πολλοί άνθρωποι έχουν υπερβολική αυτοπεποίθηση για την ικανότητά τους να αντιστέκονται στον πειρασμό, με αποτέλεσμα να εκθέτουν τον εαυτό τους σε καταστάσεις όπου οι πειρασμοί αφθονούν. Οι επιτυχημένοι άνθρωποι ξέρουν να μην κάνουν την επίτευξη ενός στόχου δυσκολότερη από ό,τι είναι ήδη.
9. Επικεντρωθείτε σε αυτό που θα κάνετε, όχι σε αυτό που δεν θα κάνετε. Θέλετε να χάσετε με επιτυχία βάρος, να κόψετε το κάπνισμα ή να περιορίσετε την κακή σας διάθεση; Τότε σχεδιάστε πώς θα αντικαταστήσετε τις κακές συνήθειες με καλές, αντί να εστιάζετε μόνο στις ίδιες τις κακές συνήθειες. Η έρευνα σχετικά με την καταστολή σκέψεων (π.χ. «Μη σκέφτεσαι τις λευκές αρκούδες!») έχει δείξει ότι η προσπάθεια να αποφύγετε μια σκέψη την κάνει ακόμη πιο ενεργή στο μυαλό σας. Το ίδιο ισχύει και σε ό,τι αφορά τη συμπεριφορά – προσπαθώντας να μην εμπλακούμε σε μια κακή συνήθεια, οι συνήθειές μας ενισχύονται αντί να σπάσουν.
Αν θέλετε να αλλάξετε τους τρόπους σας, αναρωτηθείτε: Τι θα κάνω αντί γι’ αυτό; Για παράδειγμα, αν προσπαθείτε να αποκτήσετε τον έλεγχο της ιδιοσυγκρασίας σας και να σταματήσετε να ξεσπάτε, μπορείτε να κάνετε ένα σχέδιο όπως «Αν αρχίσω να νιώθω θυμωμένος, τότε θα πάρω τρεις βαθιές αναπνοές για να ηρεμήσω». Χρησιμοποιώντας τις βαθιές αναπνοές ως υποκατάστατο για να ενδώσετε στο θυμό σας, η κακή σας συνήθεια θα φθαρεί με την πάροδο του χρόνου μέχρι να εξαφανιστεί εντελώς.
Ελπίζω ότι, αφού διαβάσατε για τα εννέα πράγματα που οι επιτυχημένοι άνθρωποι κάνουν διαφορετικά, αποκτήσατε κάποια εικόνα για όλα τα πράγματα που κάνατε σωστά όλο αυτό το διάστημα. Και ακόμα πιο σημαντικό, ελπίζω να είστε σε θέση να εντοπίσετε τα λάθη που σας έχουν εκτροχιάσει και να χρησιμοποιήσετε αυτή τη γνώση προς όφελός σας από εδώ και στο εξής. Να θυμάστε, δεν χρειάζεται να γίνετε ένας διαφορετικός άνθρωπος για να γίνετε πιο επιτυχημένος. Δεν είναι ποτέ αυτό που είστε, αλλά αυτό που κάνετε.
