Έχετε συνδέσει ποτέ τη γεύση του πορτοκαλιού με το ζωηρό του χρώμα; Ο εγκέφαλός μας κάνει συνεχώς αυτές τις «διατροπικές» συνδέσεις, συγχωνεύοντας πληροφορίες από δύο ή περισσότερες αισθήσεις για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας. Τώρα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ στο Ηνωμένο Βασίλειο, αποκαλύπτουν πώς η αίσθηση της όσφρησης μπορεί να επηρεάσει την αντίληψή μας για τα χρώματα.
«Δείχνουμε ότι η παρουσία διαφορετικών οσμών επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το χρώμα», αναφέρει σε δελτίο τύπου ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ. Ράιαν Γουάρντ, ανώτερος λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Liverpool.
Στη μελέτη συμμετείχαν 24 εθελοντές ηλικίας 20 έως 57 ετών. Οι ερευνητές διεξήγαγαν τα πειράματα μέσα σε ένα δωμάτιο ειδικά σχεδιασμένο από το οποίο είχαν αφαιρεθεί οι ανεπιθύμητες αισθητηριακές ενοχλήσεις. Οι συμμετέχοντες δεν φορούσαν αποσμητικό ή άρωμα, και κανένας τους δεν ανέφερε ότι έχει αχρωματοψία ή μειωμένη αίσθηση της όσφρησης. Σε αυτό το ελεγχόμενο περιβάλλον, απαλλαγμένο από εξωτερικές μυρωδιές και ήχους, οι συμμετέχοντες εκτέθηκαν σε μία από τις έξι διαφορετικές μυρωδιές – καραμέλα, κεράσι, καφέ, λεμόνι, μέντα, ή άοσμο νερό ως στοιχείο ελέγχου.
«Σε προηγούμενη μελέτη, είχαμε δείξει ότι η μυρωδιά της καραμέλας συσχετίζεται συνήθως με το σκούρο καφέ και το κίτρινο, όπως και ο καφές με το σκούρο καφέ και το κόκκινο, το κεράσι με το ροζ, το κόκκινο και το μοβ, η μέντα με το πράσινο και το μπλε και το λεμόνι με το κίτρινο, το πράσινο και το ροζ», εξηγεί ο Δρ. Γουάρντ.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές έδειξαν στους συμμετέχοντες ένα χρωματιστό τετράγωνο και τους ζήτησαν να αλλάξουν το χρώμα του σε ένα ουδέτερο γκρι, χρησιμοποιώντας δύο ρυθμιστικά αλλαγής χρώματος. Αυτή η διαδικασία επαναλήφθηκε πολλές φορές για όλες τις μυρωδιές.
Οι επιλογές των εθελοντών αποκάλυψαν ένα σταθερό μοτίβο. Όταν η μυρωδιά του καφέ πλανιόταν στον αέρα, οι συμμετέχοντες είχαν την τάση να μετατοπίζουν το χρώμα περισσότερο προς το κόκκινο-καφέ παρά προς ουδέτερο γκρι. Ωστόσο, υπήρχαν και εξαιρέσεις. Η μυρωδιά της μέντας δεν αντιστοιχούσε στους συνήθεις διατροπικούς συσχετισμούς και, όπως ήταν αναμενόμενο, η ουδέτερη μυρωδιά του νερού οδήγησε τους συμμετέχοντες να επιλέξουν το πραγματικό γκρι.
«Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η αντίληψη του γκρι έτεινε προς τις αναμενόμενες διατροπικές αντιστοιχίες τους για τέσσερις από τις πέντε μυρωδιές, δηλαδή το λεμόνι, την καραμέλα, το κεράσι και τον καφέ», λέει ο ερευνητής. «Αυτή η ‘υπεραντιστάθμιση’ υποδηλώνει ότι ο ρόλος των διατροπικών συσχετίσεων στην επεξεργασία των αισθητηριακών εισροών είναι αρκετά ισχυρός ώστε να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε πληροφορίες από διαφορετικές αισθήσεις», προσθέτει.
Ο επιστήμονας υπογράμμισε την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα.
«Πρέπει να γνωρίζουμε το βαθμό στον οποίο οι οσμές επηρεάζουν την αντίληψη των χρωμάτων. Για παράδειγμα, είναι η επίδραση που παρουσιάζεται εδώ ακόμα παρούσα για λιγότερο συχνά συναντώμενες οσμές ή ακόμα και για οσμές που συναντάμε για πρώτη φορά;» αναρωτιέται.
Μελέτες έχουν επίσης συνδέσει τις μυρωδιές με τον εγκέφαλο και τις αναμνήσεις. Μια ομάδα του Κέντρου Champalimaud for the Unknown διαπίστωσε προηγουμένως ότι όλα εξαρτώνται από τους νευρώνες του εγκεφάλου. Αυτά τα εγκεφαλικά κύτταρα στον οσφρητικό φλοιό – την περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει την όσφρηση – συσχετίζουν συγκεκριμένες οσμές με συγκεκριμένους τόπους. Οι μυρωδιές άλλωστε έχουν συχνά τη δύναμη να μας μεταφέρουν πίσω στο χρόνο.
«Τα μόρια των οσμών δεν μεταφέρουν εγγενώς χωρικές πληροφορίες. Ωστόσο, τα ζώα στη φύση χρησιμοποιούν τις οσμές για τη χωρική πλοήγηση και τη μνήμη, οι οποίες τους επιτρέπουν να εντοπίζουν πολύτιμους πόρους όπως η τροφή», αναφέρει η μεταδιδακτορική ερευνήτρια και πρώτη συγγραφέας της μελέτης Σίντι Που.
«Οι άνθρωποι βασίζονται στα οπτικά σημεία αναφοράς περισσότερο από τις οσμές, αλλά είναι πιθανό ότι οι αρχές του τρόπου με τον οποίο θυμόμαστε πού έχουμε πάει και πώς φτάνουμε εκεί που πηγαίνουμε, είναι αρκετά παρόμοιες», πρόσθεσε.
Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Frontiers in Psychology».
ΠΗΓΗ: Studyfinds
