Γράφει ο Όμηρος Τσάπαλος
Republika Nova Makedonija (Δημοκρατία της Νέας Μακεδονίας)
Republika Severna Makedonija (Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας)
Republika Gorna Makedonija (Δημοκρατία της Άνω Μακεδονίας)
Republika Vardarska Makedonija (Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη)
Republika Makedonija (Skopje) [Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)]
Αυτές είναι οι προτάσεις Νίμιτς για το ονοματολογικό της γείτονος. Ο ειδικός διαπραγματευτής του ΟΗΕ προτίμησε και στις 5 προτάσεις του να συμπεριλάβει τον όρο «Μακεδονία». Υποστήριξε, δε, ότι δεν πιστεύει πως είναι ρεαλιστικό να μην υπάρχει ο όρος «Μακεδονία», με κάποια μορφή, στην ονομασία της πΓΔΜ. «Δεν είναι ρεαλιστικό να το αποδεχθεί ο λαός αυτής της χώρας, γι’ αυτό δεν προτείνω ονομασίες που δεν ανήκουν στη σφαίρα του ρεαλισμού». Έκανε το χατίρι με άλλα λόγια μόνο στον λαό των Σκοπίων και θεώρησε παράλληλα άκρως ρεαλιστικό για τον λαό των Ελλήνων να αποδεχθούν μια ονομασία με καθαρή την λέξη «Μακεδονία» μέσα της…
Από αυτήν την αφετηρία ξεκινά και το πρόβλημα του Νίμιτς. Ένας άνθρωπος που επί 25 χρόνια ασχολείται με αυτό το ζήτημα, δεν κατάφερε -στην τελευταία προσπάθεια επίλυσης του θέματος προτού συνταξιοδοτηθεί- να προτείνει 5 διαφορετικές μεταξύ τους προτάσεις που να λαμβάνουν υπόψιν τόσο τις ανησυχίες όσο και τους διακαείς πόθους ΚΑΙ των δυο χωρών, ούτως ώστε να υπάρξει γονιμότερο έδαφος για μια αμοιβαία αποδεκτή λύση στο ζήτημα αυτό.
Πέντε προτάσεις, όπου η μια από αυτές θα οδηγούσε σε έναν έντιμο συμβιβασμό, που δεν θα είναι προϊόν ταπείνωσης και εξαναγκασμού ούτε των Ελλήνων ούτε των Σκοπιανών αλλά αποτέλεσμα εξαντλητικών διαβουλεύσεων και αμοιβαίων υποχωρήσεων όπου στο τέλος και οι δυο πλευρές (λαοί και κυβερνήσεις) να νιώθουν πως δεν αδικήθηκαν ούτε υπήρξαν θύματα διεθνών πιέσεων για συμφωνία.
Τώρα στα μάτια του μέσου Έλληνα οι 5 προτάσεις Νίμιτς φαίνονται σαν χτύπημα πίσω από την πλάτη. Σαν να τα έχει ήδη βρει με τους Σκοπιανούς με μόνο στόχο να συνωμοτήσουν εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων. Έτσι, ακόμα και αν η λύση κρύβεται σε μια από αυτές τις προτάσεις, θα είναι πολύ δύσκολο να «χωνευθεί» από τους πολίτες.
Μια πρόταση όπως «κεντρική βαλκανική δημοκρατία» θα έπρεπε να βρίσκεται μέσα στις 5 προτάσεις Νίμιτς με την ίδια λογική που υπάρχει ως πρόταση το «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)» που περισσότερο ως «τρολάρισμα» φαντάζει παρά ως πρόταση διπλωμάτη με 30ετή εμπειρία στο ζήτημα… Με αυτόν τον τρόπο θα ισορροπούσε ανάμεσα στις αφετηρίες σκέψης και επιχειρηματολογίας των δυο χωρών.
Το ζήτημα της γλώσσας και της υπηκοότητας
Η πρόταση Νίμιτς για τη γλώσσα είναι και αυτή εκτός λογικής. Προτείνεται εναλλακτικά είτε η γραφή «makedonski» είτε μία πιο περιγραφική της ονομασία, π.χ. «επίσημη γλώσσα της Δημοκρατίας της Νέας Μακεδονίας». Αποδέχεται επομένως ότι είτε η χώρα λέγεται Βόρεια Μακεδονία είτε Μακεδονία του Βαρδάρη είτε Νέα Μακεδονία, η γλώσσα που θα μιλούν θα είναι «μακεδονική» γραμμένη στα σλαβικά!
Η πρόταση αυτή είναι προφανές ότι δεν μπορεί να ικανοποιήσει την ελληνική πλευρά καθώς η αποδοχή ύπαρξης μακεδονικής γλώσσας ισούται με την αποδοχή ύπαρξης μακεδονικού έθνους. Σε ό,τι αφορά, δε, στην υπηκοότητα, προτείνεται είτε η σλαβική γραφή «makedonska» είτε η περιγραφή, π.χ., «nationality of the Republika Nova Makedonija». Και εδώ αποδέχεται την ύπαρξη «Μακεδόνα υπηκόου», άρα Μακεδόνα με μόνη διαφορά ότι θα γράφεται στα σλαβικά (είτε είναι σλάβος Σκοπιανός είτε αλβανός των Σκοπίων).
Η αποδοχή εκ μέρους Νίμιτς του συνόλου της επιχειρηματολογίας της σκοπιανής πλευράς φαίνεται και από την απουσία συγκεκριμένης πρότασης του για το ζήτημα της ταυτότητας. Επιλέγει συνειδητά να μην αναφερθεί στο ζήτημα της ταυτότητας που είναι και το βασικό σημείο της αντιπαράθεσης μεταξύ των δυο χωρών. Με την πρόταση του όμως για μακεδονική γλώσσα και υπηκοότητα (γραμμένα στα σλαβικά) είναι ηλίου φαεινότερο τι θα πρότεινε και για το ζήτημα αυτό…
Στο μόνο σημείο που ο Νίμιτς αποδέχεται πλήρως τις ελληνικές θέσεις είναι πως η χρήση του ονόματος πρέπει να είναι erga omnes, δηλαδή να ισχύει τόσο σε διεθνείς οργανισμούς όσο και για τις διμερείς σχέσεις της χώρας. Σταγόνα στον ωκεανό.
Η ανάγκη για εθνική συνεννόηση
Είναι παραπάνω από εμφανές ότι λύση μέσω της διαδικασίας του ΟΗΕ και με τον Νίμιτς διαπραγματευτή δεν μπορεί να βρεθεί. Λύση, εφόσον βρεθεί, θα βρεθεί σε επίπεδο πρωθυπουργών. Στις επόμενες εβδομάδες θα κριθεί αν πράγματι οι δυο Κυβερνήσεις έχουν κάνει παραπάνω βήματα προόδου από την πρόοδο της συλλογιστικής του Νίμιτς τα τελευταία 30 χρόνια. Θα καταλάβουμε αν οι ελπίδες που καλλιεργήθηκαν ήταν τεχνητές με μόνο στόχο τον διχασμό της ελληνικής κοινής γνώμης και των αντιπολιτευόμενων κομμάτων ή ελπίδες βάσιμες πάνω σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις υψηλού επιπέδου στο πλαίσιο της λεγόμενης μυστικής διπλωματίας.
Η ελληνική Κυβέρνηση θα πρέπει να φέρει μια συγκεκριμένη πρόταση ονομασίας, που θα έχει προηγουμένως συμφωνήσει με την σκοπιανή πλευρά, προς συζήτηση στο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών, στο υπουργικό συμβούλιο και φυσικά προς έγκριση στο ελληνικό Κοινοβούλιο.
Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας οι πολιτικές δυνάμεις και οι πολιτικοί και πολιτειακοί θεσμοί θα πρέπει να επιδείξουν αίσθημα συνεννόησης και συνεργασίας πέρα και πάνω από μικροπολιτικά οφέλη, αν θέλουμε αυτό το ζήτημα να λυθεί με τον πλέον βέλτιστο τρόπο για την χώρα μας.
Ακόμα και αν δεν βρεθεί λύση με τους γείτονες, η διαχείριση της αποτυχίας εκ μέρους της Κυβέρνησης και των υπολοίπων πολιτικών δυνάμεων δεν μπορεί να είναι πεδίο κομματικής εκμετάλλευσης, για τον λόγο ότι επίκειται η Σύνοδος του ΝΑΤΟ. Εκεί θα πρέπει να δείξουμε ενιαίο πρόσωπο με επικαιροποιημένη εθνική γραμμή για σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις εντός και εκτός της χώρας.
