Με αφορμή τον παγκόσμιο εορτασμό της μητρότητας, την Γιορτή της μητέρας, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ με θέμα την απεικόνιση της μητρότητας στη νεοελληνική τέχνη.
Η ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται στην απεικόνιση της μητρότητας στη νεοελληνική Τέχνη. Παρουσιάζεται η πορεία που διέγραψε από τον 19ο αιώνα ώς τις μέρες μας το θέμα της μητρότητας στη ζωγραφική-με σταθερό σημείο αναφοράς τη μάνα, ως τον θεμέλιο λίθο του σπιτιού, το κεντρικό πρόσωπο που συσπειρώνει γύρω του όλα τα μέλη.
Λόγος γίνεται για τα ηθογραφικά έργα του 19ου αιώνα, στα οποία οι οικογενειακές σκηνές κατέχουν ξεχωριστή θέση. Το θέμα της μητρότητας είναι ενταγμένο συνήθως στο εθνογραφικό λαϊκό πλαίσιο του παραδοσιακού χώρου. Επισημαίνονται τα χαρακτηριστικά της ηθογραφικής ζωγραφικής όπως η αφηγηματική περιγραφή του περιβάλλοντος, η επεξεργασία της λεπτομέρειας, μια ειδυλλιακή γραφικότητα με διάθεση εξιδανίκευσης των προσώπων, ο ρόλος του φωτός κ.α. και παρουσιάζονται παραδείγματα έργων του Γύζη και Λύτρα.
Ακολουθεί η παρουσίαση του θέματος της μητρότητας τον 20ό αιώνα, εμπλουτισμένη με νέες διαστάσεις και πτυχές και σημαντική παρουσία-πέρα από τη ζωγραφική-στη γλυπτική, καθώς και την χαρακτική. Υπογραμμίζεται πως την περίοδο αυτή η μητρότητα γίνεται το αποκλειστικό θέμα του έργου και επενδύεται με μια άλλη σημασιολογική βαρύτητα, συχνά με θρησκευτική απόχρωση. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε έργα εμπνευσμένα από τα δίσεκτα χρόνια της Κατοχής, μέσα από τα έργα των Άννας Κινδύνη, Σελέστ Πολυχρονιάδη. Παράλληλα, σχολιάζονται αντιπροσωπευτικά έργα ζωγραφικής, αλλά και γλυπτικής και χαρακτικής του 20ου αιώνα, που αποτυπώνουν το θέμα της μητρότητας. Υπογραμμίζεται η σημαίνουσα σταθερά στην έμφαση στο σώμα της μάνας στη γλυπτική, καθώς και τον εμπλουτισμό της εικονογραφίας της μητρότητας μέσα από τα έργα της χαρακτικής και τη συμβολή των γυναικών δημιουργών όπως η Βάσω Κατράκη.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής γίνεται αναφορά σε έργα των Νικηφόρου Λύτρα, Νικολάου Γύζη, Γεωργίου Ιακωβίδη, Άννας Κινδύνη, Σελέστ Πολυχρονιάδη, Χρήστου Καπράλου, Θόδωρου Παπαγιάννη και Βάσως Κατράκη.
Ακόμη, ακούγονται αποσπάσματα από τα μυθιστορήματα «Το τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή, «Ματωμένα χώματα» τηςΔιδώς Σωτηρίου, «Όπως τα κούρντισες Θε’ μου» τουΒασίλη Ζιώγα,από τη συλλογή διηγημάτων «Τα μηχανάκια» τουΜένη Κουμανταρέα,από το διήγημα «Πατέρα στο σπίτι» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και από τα αναγνωστικά των Επαμεινώνδα Γεραντώνη «Τα καλά παιδιά», Ι. Γιαννέλη – Γ. Σακκά «Αλφαβητάριο», Δ. Γ. Ροσόλιμου «Πατρικαί συμβουλαί».
Τα αποσπάσματα των αναγνωστικών διαβάζουν οι Χρήστος Γοργογιάννης, Δήμητρα Κονδυλάτου και Βασίλης Τσιπόπουλος, ενώ στο παραμύθι ακούγεται η Ανθή Φλογαΐτη.
Αφήγηση: Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, Γιώτα Φέστα
Σκηνοθεσία-σενάριο: Θάνος Λαμπρόπουλος, Στέλιος Χαραλαμπόπουλος
Έτος παραγωγής: 1994
Πηγή: ertnews.gr
