Γράφει ο Κωνσταντίνος Παντελής
Η τρομοκρατική επίθεση στη Νέα Υόρκη την Τρίτη πραγματοποιήθηκε από έναν νεαρό άνδρα από την Κεντρική Ασία, μια πρώην αυλή της Σοβιετικής Ένωσης γνωστή για τη φτώχεια, την απομόνωση και τις καταπιεστικές κυβερνήσεις – όλα στοιχεία πρόσφορα για τη δημιουργία μερικών από τις πιο έντονες ισλαμιστικές δραστηριότητες στον κόσμο.
Από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, οι ισλαμικές εξεγέρσεις ξέσπασαν σε ολόκληρη την περιοχή, κυρίως στον Καύκασο και στο Ουζμπεκιστάν, τη χώρα προέλευσης του δράστη της τελευταίας επίθεσης. Ενώ οι εν λόγω εξεγέρσεις έχουν ως επί το πλείστον κατασταλεί, συχνά με ανελέητη βιαιότητα, οι αναλυτές ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για την εξάπλωση του ισλαμικού ριζοσπαστισμού από την περιοχή αυτή, καθώς οι νέοι την εγκαταλείπουν προς αναζήτηση εργασίας.
Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό, αναφέρουν οι αναλυτές, στο Ουζμπεκιστάν, όπου ένα μείγμα κατασταλτικής πολιτικής και οικονομικής αποτυχίας έχει προκαλέσει μια σταθερή εκροή τόσο μεταναστών όσο και ριζοσπαστικοποιημένων μαχητών. Πολλοί από τους μετανάστες έχουν έρθει στις Ηνωμένες Πολιτείες – σχεδόν 60.000 από το 2013, φανερώνει η Αμερικανική έρευνα, με περίπου τους μισούς να κατευθύνονται στη Νέα Υόρκη.
Υπό τον νέο πρόεδρο, τον Σαβκάτ Μιρζιγιόγιεφ, το Ουζμπεκιστάν πρόσφατα χαλάρωσε την πίεση που ασκεί στους πολίτες του. Επίσης, ο Μιρζιγιόγιεφ προσφέρθηκε να βοηθήσει τις αμερικανικές αρχές να ερευνήσουν την επίθεση, και σε δική του δήλωση εξέφρασε τα συλλυπητήριά του. «Αυτό το ανελέητο και πολύ σκληρό έγκλημα δεν μπορεί να έχει καμία δικαιολογία», είπε συγκεκριμένα.
Οι προερχόμενοι από την Κεντρική Ασία αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος των ξένων μαχητών που εντάχθηκαν στην μαχητική ομάδα του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, καθιστώντας την κοινή τους ρωσική γλώσσα δεύτερη μόνο έναντι των αραβικων στην προπαγάνδα και τις επικοινωνίες της τζιχαντικής ομάδας. Ο ερευνητικός οργανισμός International Crisis Group έχει εκτιμήσει ότι 2.000 έως 4.000 άτομα από την Κεντρική Ασία έχουν προσχωρήσει στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες ισλαμιστικές ομάδες.
Παρόλο που δεν υπάρχει τεκμηρίωση προς το παρόν, αυτό που μπορεί να έχει παρακινήσει τον Σαϊφούλο Σάιποφ, τον άνθρωπο που θεωρείται ότι οδήγησε το μοιραίο φορτηγό στο Μανχάταν την Τρίτη, σκοτώνοντας οκτώ άτομα, είναι εν μέρει η ταραγμένη πολιτική και οικονομία της Κεντρικής Ασίας.
Πράγματι, το Ουζμπεκιστάν, με περίπου 32 εκατομμύρια πληθυσμό, έχει μακρά ιστορία με τον ισλαμικό εξτρεμισμό.
Ένα γαϊτανάκι από κρατική καταστολή και συστηματική ριζοσπαστικοποίηση δημιούργησε τρεις μεγάλες μαχητικές ισλαμικές ομάδες, κάτι που ξεκίνησε λίγο μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς η ισλαμική αναγέννηση πλήρωσε το κενό που άφησε ο κομμουνισμός.
Ο προσηλυτισμός από τις ομάδες που χρηματοδοτήθηκαν από τη Σαουδική Αραβία άνοιξε το δρόμο για μια ιδιαίτερα αυστηρή μορφή του Ισλάμ και ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για το Ισλάμ σε μεγάλο μέρος του πρώην Σοβιετικού χώρου.
Ο Δανιήλ Κίσλοφ, επικεφαλής ενός ιστότοπου που ασχολείται με τις εξελίξεις στην Κεντρική Ασία, δήλωσε ότι οι εργαζόμενοι Ουζμπέκοι μετανάστες στη Ρωσία και ενδεχομένως και σε άλλες χώρες είχαν από καιρό προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον στους ταζιχαντιστές που ασοχλούνται με τη στρατολόγηση νέων μελών. Προειδοποίησε ότι ο Σάιποφ έχει ζήσει για πολλά χρόνια στη Δύση και ενδέχεται να έχει ριζοσπαστικοποιηθεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Όμως, όπως προειδοποίησαν πολλοί αναλυτές, η ενηλικίωση σε μια χώρα με ασφυκτικά καταπιεστική κυβέρνηση, ιδιαίτερα ως προς την αντιμετώπιση των μουσουλμάνων, είναι το είδος της καταστροφικής εμπειρίας που θα μπορούσε να κάνει έναν νεαρό σαν αυτόν να είναι δεκτικός στο δέλεαρ του τζιχαντισμού.
Πηγές: Reuters, NYT
