Η ανάλυση εκλογικών αποτελεσμάτων, πολιτικών συγκυριών και κοινωνικών τάσεων μιας χώρας με ντόπια πολιτικά «εργαλεία», αποτελεί προσφιλή συνήθεια μεν, συνταγή εξαγωγής λάθος συμπερασμάτων δε. Καμιά φορά άλλωστε η διατύπωση ερωτήσεων είναι πιο σωστή τακτική από τις έτοιμες και προφανείς απαντήσεις.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για τη συμφωνία των Πρεσπών στην ΠΓΔΜ και, κυρίως, το ποσοστό της αποχής, μπορεί να μην δίνει στον Ζόραν Ζάεφ ένα ακλόνητο πολιτικό επιχείρημα απέναντι στους αντιπάλους του αλλά δεν αλλάζει δραματικά και τα δεδομένα. Για την ακρίβεια, τα δεδομένα ίσως είναι ακριβώς το ίδιο ρευστά όσο και πριν.
Ο Ζόραν Ζάεφ κατέστησε σαφές ότι θα επιμείνει στην συμφωνία. Και κάλεσε το VMRO να ψηφίσει την συμφωνία και τη συνταγματική αναθεώρηση που απαιτεί στη Βουλή, απειλώντας με εκλογές. Γιατί ένας «ηττημένος» πρωθυπουργός να πετάει τη μπάλα στον (κατά τις ελληνικές αναλύσεις πάντα) νικητή της χθεσινής βραδιάς;
Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι το βασικό πρόβλημα του Ζόραν Ζάεφ είναι ότι χρειάζεται 7-10 βουλευτές για να περάσει τη συνταγματική αναθεώρηση. Αυτό ίσχυε και πριν το δημοψήφισμα. Για τους βουλευτές αυτούς θα πρέπει να στραφεί στο VMRO.
Ποιο είναι όμως τώρα το VMRO; Το άλλοτε συμπαγές και δυνατό κόμμα του Νίκολα Γκρουέφσκι έχει λυγίσει και διχαστεί κάτω από το βάρος των, όχι ένα, ούτε δυο αλλά πέντε (ναι, πέντε) δικαστηρίων του ηγέτη του για υποθέσεις διαφθοράς που αποκαλύφθηκαν μετά την εκλογική ήττα του. Το αποτέλεσμα είναι ότι το VMRO αυτή τη στιγμή μοιάζει πιο ισχυρό στην Βουλή από ότι έξω από αυτή.
Στο πρώτο δικαστήριο μάλιστα ο Γκρουέφσκι έχει ήδη καταδικαστεί, πρωτόδικα, σε δυο χρόνια φυλάκιση ότι καταχράστηκε δημόσιο χρήμα για να αγοράσει για τον εαυτό του μια πανάκριβη Μερσεντές. Η υπόθεση έχει πάει στο Εφετείο το οποίο θα αποφασιστεί αν θα επικυρώσει την απόφαση, αν θα την αλλάξει ή αν θα ξαναστείλει την υπόθεση στο ακροατήριο. Κι όσο αναμένεται η απόφαση του κάποια ξένα δημοσιεύματα τονίζουν, με νόημα, πως το αδίκημα παραγράφεται στα τέλη του Οκτωβρίου.
Υπάρχουν και πιο άσχημα
Κι αυτή είναι η λιγότερο βαριά από τις κατηγορίες που αντιμετωπίζει. Στην υπόθεση με τον κωδικό όνομα «Τιτανικός», ο Γκρουέφσκι κι άλλα 11 κορυφαία στελέχη του VMRO κατηγορούνται για μια μακρά λίστα από βαριά αδικήματα όπως απάτη, καταπάτηση εκλογικών δικαιωμάτων και δωροδοκία, μέσα με τα οποία τους κατηγορούν ότι εξασφάλισαν τη νίκη τους στις εκλογές του 2013. Αυτήν την περίοδο η ακροαματική διαδικασία είναι σε εξέλιξη και είναι συγκλονιστική αφού, μεταξύ άλλων, έχουν παρουσιαστεί χιλιάδες τεκμήρια και στοιχεία, από έγγραφα ως κασέτες υποκλοπών 20.000 πολιτών.
Ο Γκρούεφσκι επίσης κατηγορείται ότι διέταξε την κατεδάφιση ενός κτιρίου που κατασκεύαζε ο πρώην πολιτικός συνεργάτης του Φιτζάτ Κανόβσκι, ότι διέταξε την επίθεση σε έναν αντιπολιτευόμενο δήμαρχο, ότι παραβίασε τον νόμο για την ανάθεση δημόσιων έργων για να δώσει ένα μεγάλο έργο σε κινεζική κατασκευαστική, ενώ μαζί με στελέχη και συνεργάτες του ελέγχονται από τις αρχές σε μια έρευνα που αναφέρεται με την κωδική ονομασία «Talir», που αφορά τη χρηματοδότηση του VMRO με μαύρο χρήμα.
Έχουν σχέση έχουν όλα αυτά με τη συμφωνία των Πρεσπών; Θεωρητικώς, όχι. Πρακτικά, μεγάλη.
Με τον ηγέτη του και κορυφαία στελέχη του να αντιμετωπίζουν την πολύ πραγματική πιθανότητα να βρεθούν στη φυλακή (και πολιτεύονται αναλόγως…) και πολλούς από τους βουλευτές του να σκέφτονται πως θα αποχαιρετίσουν την πολιτική τους καριέρα, θα έλεγε κανείς πως ο Ζάεφ έχει ήδη ένα όπλο και μερικά σημαντικά κίνητρα να προσφέρει για να βρει τις ψήφους που του λείπουν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι και στην καμπάνια για το δημοψήφισμα ο Γκρουέφσκι δεν θύμιζε τον Γκρούεφσκι του παρελθόντος, το κόμμα του κατέβηκε αμήχανο και τριχοτομημένο, εικόνα σχεδόν αστεία για όποιον τους θυμάται να στήνουν Μεγαλέξανδρους και άλλα εθνικιστικά καρακιτσαριά. Αντιθέτως, ήταν ο Ζάεφ που, στη δήλωση που απειλούσε το VMRO με κάλπες, έδειξε πως μάλλον είναι έτοιμος να παίξει σκληρό παιχνίδι.
Σε αυτό το σκηνικό πρέπει φυσικά να προσθέσει κανείς και την βούληση του ξένου παράγοντα, της ΕΕ και των ΗΠΑ κυρίως, που μπορεί να μεταφραστεί και σε πίεση όχι μόνο πολιτική αλλά και από οικονομικούς παράγοντες. Πίεση που φτάνει, προφανώς, και σε πολλά στελέχη του VMRO.
Το συμπέρασμα είναι πως… δεν υπάρχει συμπέρασμα. Στην ΠΓΔΜ δεν τελείωσε τίποτα χθες, ίσα ίσα, τώρα άρχισε το endgame.
