Τελικά τι συνέβη την περασμένη Δευτέρα στη Μόρια της Λέσβου και προκάλεσε τη σοβαρή εξέγερση των εγκλωβισμένων μεταναστών και τις καταστροφές στον ήδη προβληματικό καταυλισμό όπου συνωστίζονται πάνω από 3.000 άνθρωποι;
Οσοι ασχολήθηκαν με το συμβάν και δεν προσπάθησαν απλώς να μιλήσουν θεωρητικά για να κουκουλώσουν το θέμα, μήπως και χαλάσει το ανθρωπιστικό προσωπείο της κυβέρνησης Τσίπρα, έπεσαν πάνω σε μια σημαντική διαπίστωση. Η αφορμή της εξέγερσης δεν ήταν απλώς η επίδοση ενός εγγράφου σε έναν μετανάστη από την Αϊτή και η προσπάθεια σύλληψής του, καθώς με βάση το έγγραφο δεν πρόκειται να λάβει άσυλο στην Ελλάδα.
Το πρόβλημα ήταν πολύ πιο συγκεκριμένο:
Η επίδοση αυτών των εγγράφων γίνεται κατά κανόνα ξημερώματα, όταν όλοι κοιμούνται. Ο παραλήπτης εντοπίζεται (εάν δεν έχει εξαφανιστεί εκτός καταυλισμού), λαμβάνει το έγγραφο και μετακινείται στο κλειστό προαναχωρησιακό κέντρο κράτησης. Ομως, την περασμένη Δευτέρα, με ένα σύστημα «χαλαρωμένο» από την εξάντληση και τις υψηλές θερμοκρασίες, το αρμόδιο όργανο έκρινε σκόπιμο να αναζητήσει τον υπό απέλαση μετανάστη μέσα στο καταμεσήμερο, την ώρα που κυκλοφορούν στον καταυλισμό εκατοντάδες άλλοι άνθρωποι στην ίδια ακριβώς μοίρα με εκείνον από την Αϊτή. Το αποτέλεσμα; Αυτό που λένε ότι «αρκεί μια σπίθα να φέρει την καταστροφή»…
Εξι οικίσκοι διαμονής προσφύγων έγιναν κάρβουνο, ενώ κάηκε και μια μεγάλη τέντα που σκίαζε ένα χώρο έκτασης 400 τετραγωνικών μέτρων και μια μικρότερη σκηνή-αποθήκη. Ανθρώπινες απώλειες ευτυχώς δεν υπήρξαν, αλλά η αναστάτωση ήταν μεγάλη για εκατοντάδες πρόσφυγες που έτρεξαν να σωθούν στα γύρω χωράφια. Οπως τραγικές ήταν και οι εικόνες που είδαν το φως της δημοσιότητας, ταξιδεύοντας έως τα πέρατα της οικουμένης για να ενημερώσουν όσους ενδιαφέρονται γενικότερα για το προσφυγικό ή ειδικότερα για να επισκεφθούν ως… τουρίστες τη Λέσβο.
Κάπου εδώ, όμως, ξεκινούν και οι άλλες θεωρίες… Εκείνες που υποστηρίζουν ότι τέτοιες εικόνες τρόμου και καταστροφής είναι χρήσιμες (!) ειδικά όταν τις βλέπουν και εκείνοι που μπορεί να βρίσκονται κάπου στην Τουρκία ή σε άλλη χώρα και να σκέφτονται ότι ήρθε η ώρα να πληρώσουν ένα διακινητή για να περάσουν το Αιγαίο και να πατήσουν στο πολυπόθητο ευρωπαϊκό έδαφος. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, όποιος σκέφτεται να κάνει το απονενοημένο βήμα θα το σκεφτεί πολλές φορές παραπάνω, βλέποντας πως εκεί που θέλει να πάει μπορεί να κινδυνεύσει να γίνει κάρβουνο από κάποια πυρκαγιά, να παγώσει το χειμώνα χωρίς θέρμανση ή να πεθάνει από απροσδιόριστα αίτια. Ολα τα παραπάνω έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες στη Μόρια της Λέσβου, αλλά και τα hotspots των άλλων νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε να διερευνήσει τι ακριβώς συνέβη, αλλά ουδέποτε δημοσιοποίησε τα πορίσματα των ερευνών…
Το μόνο που συνεχίζει να λέει σε κάθε ευκαιρία ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας και πρώην ακτιβιστής υπέρ των δικαιωμάτων προσφύγων και μεταναστών, είναι το πόσο πολύ βοήθησε η αποκαλούμενη κοινή δήλωση Ευρωπαϊκής Ενωσης-Τουρκίας στο να μειωθούν οι νέες αφίξεις ανθρώπων από τα τουρκικά παράλια. Ο ίδιος ουδέποτε εξηγεί πώς επιτεύχθηκε αυτό, αφήνοντας να εννοηθεί ότι με κάποιους τρόπους οι τουρκικές δυνάμεις εμποδίζουν όσους θέλουν να φθάσουν στην ακτή -ή, αντίστροφα, έχει τη δύναμη να τους στείλει όποτε το επιθυμεί «ανοίγοντας τις στρόφιγγες». Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση, διότι κανείς δεν θα ριψοκινδυνεύσει τη ζωή του και όσα χρήματα διαθέτει για να βρεθεί κάπου όπου μπορεί να πέσει θύμα εξέγερσης ή θα επιστραφεί από εκεί που ξεκίνησε.
Αυτό ήταν, άλλωστε, και θεμελιώδης αρχή της αποκαλούμενης συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας: Η αίσθηση, δηλαδή, πως τα δεδομένα άλλαξαν, οι δρόμοι έκλεισαν και το ρίσκο είναι μάταιο, γιατί θα οδηγήσει πίσω στην Τουρκία. Κατά την ίδια θεωρία, η Τουρκία δεν δέχθηκε να παίρνει όλον αυτόν τον κόσμο πίσω μόνο και μόνο για να εισπράξει τα 3 δισ. ευρώ της ευρωπαϊκής βοήθειας. Το δέχθηκε διότι πείσθηκε πως δεν θα υπάρχουν επιστροφές, αφού θα μειωθούν οι αναχωρήσεις! Το σχήμα αυτό φαίνεται πως λειτούργησε αλλά για ένα συγκεκριμένο διάστημα. Διότι λίγους μήνες αργότερα διαπιστώθηκε πως όντως γίνονταν ελάχιστες επιστροφές, αλλά αυτό οφειλόταν περισσότερο στην ελληνική Δικαιοσύνη και λιγότερο στις μειωμένες αφίξεις.
Αποφάσεις των Επιτροπών Χορήγησης Ασύλου όπου εκείνη που επιχειρήθηκε να επιδοθεί την περασμένη Δευτέρα εκδίδονται συνεχώς. Ομως, οι Αρχές έχουν σταματήσει εδώ και πολύ καιρό να στέλνουν αυτόν τον κόσμο στην Τουρκία (και η Αστυνομία έχει μήνες να εκδώσει σχετική ανακοίνωση) διότι αναμένεται η απόφαση εκείνη του Συμβουλίου της Επικρατείας που θα κρίνει, κατόπιν σχετικής προσφυγής, εάν τελικώς μπορεί η Τουρκία να θεωρείται «ασφαλής τρίτη χώρα», ώστε να επιστρέφονται στα εδάφη της μετανάστες. Για την «καθυστέρηση» αυτή, πάντως, η κυβέρνηση δεν έχει καταγγείλει τα αρμόδια όργανα της Δικαιοσύνης…
