Γράφει ο Ζαχαρίας Λουδάρος
Το ερώτημα του σημερινού τίτλου έχει αποτελέσει αγαπημένο θέμα διαξιφισμών και διενέξεων στα συμβατικά ΜΜΕ παλιότερα και στα social media τα τελευταία χρόνια. Στην πραγματικότητα όμως δεν έχει απολύτως καμία σημασία. Απλά αρέσει σε πολλούς να συζητάνε τα λάθος πράγματα στις λάθος στιγμές, μόνο και μόνο για να (αυτο)επιβεβαιώσουν την «προκάτ» αντίληψη που έχουν για τα πράγματα.
Η Πρωτομαγιά ασφαλώς είναι πάντα μια μέρα μνήμης της εξέγερσης των εργατών του Σικάγου το Μάη του 1886, κατά την οποία τα εργατικά συνδικάτα ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Τώρα το τι απέγιναν (και γιατί) στη συνέχεια τα εργατικά συνδικάτα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη τα έχει αναλύσει άριστα ο Χέρμπερτ Μαρκούζε στον «Μονοδιάστατο Άνθρωπο», ως θεωρητικός εκφραστής της Σχολής της Φρανκφούρτης και εκ των πνευματικών ηγετών μιας άλλης μαγιάτικης εξέγερσης, αυτής του Μάη του 1968 στο Παρίσι και όχι μόνο. Αυτή όμως, η λεγόμενη «εξέγερση της αμφισβήτησης» δεν είχε ως υποκείμενο την εργατική τάξη πλέον, αλλά τους νέους και τις νέες της εποχής που φώναζαν «θέλουμε το αδύνατο» και στην πορεία εκείνων των χρόνων πολιτογραφήθηκαν ως «παιδιά των λουλουδιών». Μέσα από κει ξεπετάχτηκε στη συνέχεια το οικολογικό κίνημα.
Αλλά και τα δύο αυτά κινήματα, το εργατικό και το οικολογικό, και τα αντίστοιχα δυο νοήματα της μέρας, φοβάμαι πως έχουν ξεπεραστεί πλέον από την ίδια την πραγματικότητα. Ιδίως στη χώρα μας, στην οποία όπως αποδείχθηκε κατ’ επανάληψη, έχουμε εξειδίκευση στο διασυρμό εννοιών και αξιών.
Συνδικαλισμός είναι πλέον αυτός ο ανεκδιήγητος τύπος με το κομπολόι που πατάει γεμάτος μαγκιά το κενοτάφιο του Άγνωστου Στρατιώτη, μη έχοντας την παραμικρή συναίσθηση του που πατάει και που βρίσκεται. Εν τω μεταξύ, οικολογικό κίνημα κατέληξε να είναι η Μπιρμπίλη!
Χρειάζονται καινούργιες ιδέες και διαχρονικές ευαισθησίες. Έννοιες όπως εργατικό κίνημα, αριστερά, σοσιαλισμός είναι πλέον κενές περιεχομένου, «αδειανό πουκάμισο» κατά την έκφραση του ποιητή.
Αλλά κι απ’ την άλλη, όσο παραμένουμε αμέριμνοι μέσα στην «αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι», κυνηγώντας πεταλούδες σε πρωτομαγιάτικες «οικολογικές» εκδρομές που καταλήγουν σε χασαποταβέρνες, έρχονται και κάθονται «ελέφαντες» πάνω στο σβέρκο μας.
Τα προβλήματα είναι υπαρκτά. Το φαινόμενο της ερημοποίησης φαίνεται πως επηρεάζει σημαντικά τις χώρες του μεσογειακού νότου. Το να έχουμε καύσωνα τον Απρίλιο δεν το λες και κανονικότητα. Αλλά πρωτίστως μας απειλεί η οικονομική ερημοποίηση στην περίπτωση που η χώρα δεν καταφέρει να αξιοποιήσει το θετικό momentum για να επιτύχει την ελάφρυνση του χρέους της. Αυτός πρέπει να είναι ο στρατηγικός στόχος και όχι απλά μια «έξοδος από τα μνημόνια» που έχει αμιγώς επικοινωνιακό χαρακτήρα. Όπως έγραψε σκωπτικά προχθές η Washington Post «η κρίση στην Ελλάδα έχει ξεπεραστεί μόνο αν δεν ζεις εκεί», κάνοντας αναφορά στην πρόβλεψη του ΔΝΤ πως θα χρειαστούν άλλα 10 χρόνια για να βρεθεί η Ελλάδα εκεί που ήταν το 2007!
Αυτές οι μεγάλες προκλήσεις όμως δεν αντιμετωπίζονται ούτε με αργίες, ούτε με απεργίες. Απαιτούν εθνική συνεννόηση και συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, για την ανασύνταξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας με όρους βιωσιμότητας και αειφορίας. Χωρίς να πατάμε απερίσκεπτα πάνω στη γη μας, χωρίς να πατάει ο ένας τον άλλο και χωρίς να πατάμε με ασέβεια πάνω στις μνήμες και την ιστορία μας.
