Το πρωί της 5ης Νοεμβρίου, δύο ημέρες μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, ο Έρικ Τραμπ, ένας από τους γιους του Προέδρου, ζήτησε από τους ακολούθους του στο Facebook να του αναφέρουν περιπτώσεις νοθείας, βάζοντας τίτλο (hashtag) «Σταματήστε την Κλοπή» (Stop the Steal). Το σχετικό του μήνυμα το μοιράστηκαν 5.000 χρήστες.
Μέχρι το απόγευμα, δύο γνωστές προσωπικότητες των αμερικανικών συντηρητικών μέσων είχαν μοιραστεί το μήνυμα με τον ίδιο τίτλο, συνοδευόμενο και από βίντεο με δήθεν νοθεία στην πολιτεία της Πενσιλβάνια. Το μήνυμά τους το μοιράστηκαν πάνω από 3.800 χρήστες.
Το βράδυ ο συντηρητικός ακτιβιστής Μπράντον Στράκα κάλεσε τον κόσμο σε διαμαρτυρία στο Μίσιγκαν με τον τίτλο Stop the Steal. Το σχετικό μήνυμα μεταδόθηκε από 3.700 χρήστες.
Την επόμενη εβδομάδα η φράση Σταματήστε την Κλοπή χρησιμοποιήθηκε για να προωθήσει δεκάδες διαδηλώσεις που διέσπειραν ψευδείς ισχυρισμούς περί νοθείας στις εκλογές των ΗΠΑ.
Μια νέα έρευνα της οργάνωσης προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Avaaz σε συνεργασία με τη Συνεργασία για την Ακεραιότητα των Εκλογών και τους Τάιμς της Νέας Υόρκης δείχνει πώς μια μικρή ομάδα ανθρώπων -κυρίως συντηρητικές προσωπικότητες με δυσανάλογα μεγάλη επιρροή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- βοήθησαν στη διάδοση αναληθών ισχυρισμών που οδήγησαν στις διαδηλώσεις αυτές.
Τα άτομα αυτά, σαν καλεσμένοι σε μεγάλη δεξίωση γάμου εν μέσω πανδημίας, ήταν «υπερμεταδότες» παραπληροφόρησης περί δήθεν νοθείας, διασπείροντας ψεύδη όπως ότι ψήφισαν νεκροί, ότι τα μηχανήματα καταμέτρησης είχαν τεχνικά προβλήματα και ότι οι επιστολικές ψήφοι δεν είχαν καταμετρηθεί σωστά.
«Εξαιτίας του πώς λειτουργεί ο αλγόριθμος του Facebook, αυτοί οι υπερμεταδότες είναι ικανοί να μεταδώσουν τον ιό του ψεύδους,» εξηγεί ο Φάντι Κουράν, διευθυντής στο Avaaz.
«Υπάρχει συχνά η εκτίμηση ότι η παραπληροφόρηση ή οι φήμες απλώς είναι κολλητικές. Ωστόσο αυτοί οι υπερμεταδότες δείχνουν ότι υπάρχει εκούσια προσπάθεια για αλλαγή του δημόσιου αφηγήματος,» προσθέτει.
Στο Facebook καταγράφηκαν περίπου 3,5 εκατομμύρια αλληλεπιδράσεις (όπως σχόλια, like και αναμεταδόσεις μηνυμάτων) σε δημόσιες αναρτήσεις με την αναφορά Σταματήστε την Κλοπή κατά την εβδομάδα των αμερικανικών εκλογών, σύμφωνα με την έρευνα. Από αυτές στα προφίλ των τριών υπερμεταδοτών που προαναφέρθηκαν αναλογεί ένα δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό 6%, ή 200.000 αλληλεπιδράσεις σχετικά.
Βεβαίως παρότι ο αντίκτυπος αυτών των υπερμεταδοτών ήταν μεγάλος, δε συγκρίνεται με αυτόν από την παραπληροφόρηση του ιδίου του Προέδρου Τραμπ έκτοτε. Από τις 20 αναρτήσεις στο Facebook με τις περισσότερες αλληλεπιδράσεις που περιείχαν τον όρο εκλογές, και οι 20 ήταν από τον Πρόεδρο Τραμπ, σύμφωνα με το Crowdtangle, ένα εργαλείο ανάλυσης των στατιστικών του Facebook.
Όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί αποδείχθηκαν ψευδείς ή παραπλανητικοί από ανεξάρτητους ελεγκτές των γεγονότων, αλλά οι ανεδαφικοί ισχυρισμοί χρησιμοποιήθηκαν από τον Ντόναλντ Τραμπ και τους υποστηρικτές του για να αμφισβητήσουν τα αποτελέσματα σε έναν αριθμό πολιτειών.
Μια ευρύτερη ματιά στην περίοδο των τεσσάρων εβδομάδων από τα μέσα Οκτωβρίου και μετά δείχνει ότι ο Πρόεδρος Τραμπ και οι 25 κορυφαίοι υπερμεταδότες παραπληροφόρησης περί καλπονοθείας συμμετείχαν στο 28,6% των αλληλεπιδράσεων που είχαν οι χρήστες του μέσου με αυτό το περιεχόμενο, σύμφωνα με ανάλυση του Avaaz.
«Αυτό που βλέπουμε να κάνουν οι άνθρωποι αυτοί είναι σαν να ανάβουν το φυτίλι, που είναι τοποθετημένο έτσι ώστε να ανάψει μια μεγάλη φωτιά,» λέει ο κ. Κουράν. «Οι χρήστες αυτοί έχουν χτίσει αρκετή ισχύ ώστε να καταφέρνουν η παραπληροφόρησή τους να φτάνει σε εκατομμύρια Αμερικανούς,» καταλήγει.
Πηγή: The New York Times
