Τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν δείχνει ως υπεύθυνο της δολοφονίας του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, που ερμηνεύεται και ως απόπειρα της διακυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν να απομονώσει τον πρίγκιπα διάδοχο. Ωστόσο, πηγές αναφέρουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν θα επιβάλλει κυρώσεις στον Μπιν Σαλμάν, φοβούμενος για διάρρηξη των σχέσεων με μια χώρα σύμμαχο.
Ωστόσο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν ανακοίνωσε την απαγόρευση εισόδου σε 76 Σαυδάραβες, τονίζοντας ότι η χώρα του δεν θα ανεχθεί πρόσωπα που απειλούν ή επιτίθενται σε ακτιβιστές, αντιφρονούντες και δημοσιογράφους εκ μέρους ξένων κυβερνήσεων.
Σύμφωνα με την αποχαρακτηρισμένη έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, που δημοσιοποίησε το γραφείο της Διευθύντριας Εθνικών Πληροφοριών (DNI), ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν ενέκρινε και πιθανότατα διέταξε τη δολοφονία του δημοσιογράφου, εντός του προξενείου της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, τον Οκτώβριο του 2019.
Οι αμερικανικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι ο πρίγκιπας διάδοχος θεωρούσε τον Κασόγκι ως «απειλή για το βασίλειο» και θεωρούσε ότι χρειαζόταν βίαια μέσα, εφόσον χρειαζόταν, για ν ατον φιμώσουν. Είναι «άκρως απίθανο» οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι να εκτέλεσαν την επιχείρηση εναντίον του Κασόγκι χωρίς την έγκριση του Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν. «Καταλήξαμε στο συμπέρασμα» ότι ο Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν «ενέκρινε την επιχείρηση» στην Κωνσταντινούπολη για τη σύλληψη ή τη δολοφονία του Κασόγκι, προστίθεται σε αυτό το τετρασέλιδο κείμενο.
Σύμφωνα με τους συντάκτες του κειμένου, ήδη από το 2017 ο πρίγκιπας διάδοχος είχε τον απόλυτο έλεγχο των υπηρεσιών πληροφοριών του βασιλείου. Κάτι τέτοιο, προσθέτουν «καθιστά άκρως απίθανη την υπόθεση οι Σαουδάραβες αξιωβματούχοι να εκτέλεσαν μια τέτοια επιχείρηση χωρίς το πράσινο φως» από αυτόν. Εκείνη την εποχή, οι αμερικανικές υπηρεσίες εικάζουν ότι ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είχε δημιουργήσει ένα κλίμα ώστε οι συνεργάτες του να μην τολμούν να αμφισβητήσουν τον ίδιο ή τις εντολές του, καθώς είχαν φόβο απόλυσης ή σύλληψης.
Στην έκθεση καταγράφονται τα ονόματα 21 προσώπων για τα οποία η Ουάσινγκτον πιστεύει ότι ήταν συνεργοί ή υπεύθυνοι για τον θάνατο του δημοσιογράφου, εκ μέρους του πρίγκιπα διαδόχου. Οι ΗΠΑ δεν γνωρίζουν όμως αν τα πρόσωπα αυτά ήξεραν εκ των προτέρων ότι η επιχείρηση θα οδηγούσε στον θάνατό του.
Απαγόρευση εισόδου σε 76 Σαουδάραβες
Οι κυρώσεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο ενός καινούριου κανονισμού, του αποκαλούμενου «Απαγόρευση Κασόγκι» (Khashoggi Ban). Στόχος είναι η απαγόρευση εισόδου σε πρόσωπα που κατηγορούνται για επίθεση σε αντιφρονούντες ή δημοσιογράφους στο εξωτερικό, εξ ονόματος της χώρας τους.
Η αναστολή χορήγησης βίζα σε 76 Σαουδάραβες έγινε λίγο μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης. Ωστόσο, δεν έχουν αποκαλυφθεί τα ονόματα και οι ιδιότητές τους.
«Ο Τζαμάλ Κασόγκι πλήρωσε με τη ζωή του επειδή εξέφραζε τις απόψεις του», είπε ο Μπλίνκεν, εξηγώντας ότι θέλει «να τιμωρήσει τις χώρες που απειλούν και επιτίθενται σε δημοσιογράφους ή σε αντιφρονούντες, εκτός των συνόρων τους, απλώς και μόνο επειδή ασκούν τις θεμελιώδεις ελευθερίες τους».
«Έχουμε πει με σαφήνεια ότι οι απειλές και οι επιθέσεις από τη Σαουδική Αραβία εναντίον ακτιβιστών, αντιφρονούντων και δημοσιογράφων πρέπει να τελειώσουν. Δεν θα γίνουν ανεκτές από τις ΗΠΑ», προειδοποίησε.
Πάντως, καίτοι ο Τζο Μπάιντεν δεν προτίθεται, σύμφωνα με αξιωματούχους, να επιβάλλει προσωπικά κυρώσεις στον πρίγκιπα διάδοχο, η δημοσιοποιηση της έκθεσης αντικατοπτρίζει τη βούληση των ΗΠΑ να αντιπαρατεθούν με τη Σαουδική Αραβία σε μια σειρά ζητημάτων. Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου ήρθε μετά από συζήτηση με τους συνεργάτες του, που τον ενημέρωσαν ότι δεν υπάρχει τρόπος να τιμωρήσει τον Μπιν Σαλμάν ή να του απαγορεύσει την είσοδο στη χώρα, χωρίς επιπτώσεις στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Σαουδική Αραβία.
Ωστόσο, η Ουάσινγκτον προσπάθησε να μαλακώσει το πλήγμα, καθώς χθες ο Μπάιντεν μίλησε στο τηλέφωνο με τον 85χρονο πατέρα του πρίγκιπα, τον βασιλιά Σαλμάν και, όπως ανακοίνωσαν και οι δύο πλευρές, επαναβεβαίωσαν τη συμμαχία των χωρών τους και δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν.
Σύμφωνα με το Reuters, η διακυβέρνηση Τζο Μπάιντεν εξετάζει το σενάριο ακύρωσης των συμφωνιών πώλησης όπλων στη Σαουδική Αραβία και τον περιορισμό των μελλοντικών πωλήσεων μόνο σε «αμυντικά» οπλικά συστήματα.
Η έκθεση συντάχθηκε λίγο μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου, ο οποίος σκοτώθηκε τον Οκτώβριο του 2018 μέσα στο προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη. Ο τέως πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ όμως δεν θέλησε να την δώσει στη δημοσιότητα.
Το χρονικό της δολοφονίας
Η εκτέλεση του τότε 59χρονου Κασόγκι έγινε στις 2 Οκτωβρίου 2018, στο προξενείο της Κωνσταντινούπολης. Ο δημοσιογράφος εισήλθε για να παραλάβει ένα έγγραφο που χρειαζόταν, για να παντρευτεί την αρραβωνιαστικιά του, με καταγωγή από την Τουρκία. Τότε, μια ομάδα από αξιωματούχους με σύνδεση με τον Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, τον σκότωσε και τον διαμέλισε, ενώ το πτώμα του δεν εντοπίστηκε ποτέ.
Αρχικά, το Ριάντ έδωσε αντικρουόμενες εκδοχές για την εξαφάνισή του, όμως τελικά παραδέχτηκε ότι σκοτώθηκε σε μια επιχείρηση για τη σύλληψή του που «δεν πήγε καλά». Συνελήφθησαν 21 πρόσωπα, ενώ απολύθηκαν πέντε υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, όπως ο υπαρχηγός των υπηρεσιών πληροφοριών Άχμαντ Ασίρι και ένας βοηθός του πρίγκιπα διαδόχου, ο Σαούντ αλ Καχτάνι. Τον Ιανουάριο του 2019 έντεκα άνθρωποι δικάστηκαν, κεκλεισμένων των θυρών. Οι πέντε από αυτούς καταδικάστηκαν σε θάνατο, αλλά οι ποινές τους μετατράπηκαν σε 20ετή κάθειρξη, αφού τους συγχώρεσε η οικογένεια του Κασόγκι. Τρεις άλλοι καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης.
Ο Ασίρι δικάστηκε αλλά απαλλάχθηκε «λόγω έλλειψης αποδείξεων» ενώ στον Καχτάνι δεν ασκήθηκε καμία δίωξη.
