Σε μια εποχή που η Τουρκία κλυδωνίζεται από την οικονομική κρίση και αμφισβητείται για πρώτη φορά η καθολική επικράτηση Ερντογάν στην πολιτική σκηνή, η απειλή των ΗΠΑ για έξωσή της από το ΝΑΤΟ αποτελεί ίσως θρυαλλίδα σημαντικών εξελίξεων.
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς προειδοποίησε με τον πλέον επίσημο και κατηγορηματικό τρόπο ότι η Τουρκία πρέπει να επιλέξει είτε τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ είτε την αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S 400.
«Η Τουρκία πρέπει να επιλέξει. Θέλει να παραμείνει κρίσιμος εταίρος στην πιο επιτυχημένη στρατιωτική συμμαχία στην ιστορία ή θέλει να διακινδυνεύσει την ασφάλεια αυτής της εταιρικής σχέσης λαμβάνοντας τέτοιες παράτολμες αποφάσεις που υπονομεύουν τη συμμαχία μας;» ήταν το ερώτημα που έθεσε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ.
Λίγο νωρίτερα, χωρίς να κατονομάσει την Τουρκία, ο Πενς υπενθύμισε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι δεν θα παραμείνει άπραγος την ώρα που οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ «αγοράζουν όπλα από τους αντιπάλους μας που απειλούν τη συνοχή της συμμαχίας μας».
Η επίσημη απάντηση της Άγκυρας μπορεί να χαρακτηριστεί «εμπρηστική». Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης, Φουάτ Οκτάι, απάντησε στο ίδιο ύφος και κάλεσε τις ΗΠΑ να επιλέξουν αν θέλουν να έχουν σύμμαχο την Τουρκία, ή να συμμαχούν με τρομοκράτες, εννοώντας τους Κούρδους στη Συρία. Συγκεκριμένα, σε ανάρτησή του στο Twitter έγραψε: «οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επιλέξουν, αν θέλουν να παραμείνουν σύμμαχος της Τουρκίας ή να θέσουν σε κίνδυνο τη φιλία μας, συμμαχώντας με τρομοκράτες για να υπονομεύσουν την ασφάλειά μας».
Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει που θα οδηγήσει αυτό το ιδιότυπο bras de fer, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι την προηγούμενη φορά η Τουρκία υποχώρησε άτακτα στο τέλος και υποχρεώθηκε να αποφυλακίσει και να στείλει πίσω στις ΗΠΑ τον πάστορα Άντριου Μπράνσον μόλις επιβλήθηκαν οι πρώτοι οικονομικοί όροι από την κυβέρνηση Τραμπ.
Με τον τρόπο αυτό ο Ερντογάν βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση καθώς αν υπαναχωρήσει θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο οποίο προφανώς δεν αρέσει να τον χρησιμοποιούν. Και η σχέση με τον Πούτιν δεν εξαντλείται στους πυραύλους αλλά άπτεται κυρίως των γεωστρατηγικών συμφερόντων της Τουρκίας στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή, όπου ο ρόλος της Ρωσίας είναι αυτή τη στιγμή καθοριστικός.
Σε περίπτωση που επιμείνει, είναι σαφές ότι ενδεχόμενη αποπομπή ή έστω περιθωριοποίηση από το ΝΑΤΟ και ενδεχόμενες οικονομικές κυρώσεις μπορεί να είναι καταλυτικές για την ήδη ασταθή οικονομία της Τουρκίας.
