Η φωτογραφία της μηχανής προβολής του Ιντεάλ ως «νεκροθυμικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» στην «τελευταία» προβολή ταινίας του Φεστιβάλ «Νύχτες Πρεμιέρας» ήταν από τις μεγαλύτερες ταραχές στις ήδη αναστατωμένες λόγω επικαιρότητας μέρες που διανύουμε. Οι κινηματογράφοι είναι η εικόνα του πολιτισμού της πόλης μας και η παθητική στάση σε κάτι που δεν έχει ακόμα επιτελεστεί, προκαλεί ανατριχίλα.
Οι μνήμες μου πήγαν πίσω, όταν διάβαζα αυτήν την ανακοίνωση και σκεφτόμουν όσα δεν αποσαφηνίστηκαν ανάμεσα από τις γραμμές.
Οι προβληματισμοί μου είχαν διατυπωθεί νωρίτερα σε αυτό το κείμενο σχετικά με τις υποσχέσεις και τα γεγονότα που οδηγούν στον ακρωτηριασμό της κινηματογραφικής τέχνης και το αγκάλιασμα της από την πόλη της Αθήνας.
Τότε κόλλησε στο μυαλό μου η φράση «ο κινηματογράφος είναι οι άνθρωποι του», δηλαδή όσοι συντηρούν την αίθουσα, διαλέγουν ταινίες και υποδέχονται τους κινηματογραφόφιλους.
Φέτος χωρίς τον κινηματογράφο Όπερα, δηλαδή τους δύο κινηματογράφους «Όπερα» αφού ο χώρος φιλοξενούσε και μια μικρότερη αίθουσα, με το Αττικόν και τον Απόλλωνα να παραμένουν ερείπια και χωρίς προοπτική επαναδημιουργίας των ιστορικών τους χώρων, το Τιτάνια να έχει κλείσει χρόνια πριν, την Ααβόρα που δεν ανοίγει εδώ και 3 χρόνια, το Έμπασσυ που κατέβασε ρολά λίγα χρόνια πριν, έχουμε μια ακρωτηριασμένη πολιτιστικά και πολιτισμικά πόλη όπου φύονται γλάστρες και πεζοδρόμια. Λανθασμένα δε, ακούγεται ότι οι κινηματογράφοι περνάνε κρίση και έχει μειωθεί ο αριθμός θεατών. Τα στατιστικά στοιχεία διαλύουν αυτό το αφήγημα καθώς η φετινή χρονιά μέχρι στιγμής έχει μόνο ανοδική πορεία.
Τρεις ήταν οι αίθουσες που κινδύνεψαν, η μία όχι εμπορικής εκμετάλλευσης. Η ανακαίνιση της Ίριδας έδωσε μια νότα αισιοδοξίας και για τις υπόλοιπες αίθουσες. Σήμερα θα διαβάσουμε τις απόψεις δύο φοιτητών και μελών του Κινηματογραφικού Τομέα Π.Ο.Φ.Π.Α., της Μένιας Παρασκευοπούλου και του Μάρκου Μπούσιου σχετικά με την τύχη και την πορεία της Ίριδας.
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Ρωμανό Λιζάρδο
–Πείτε μου δυο λόγια για την Ίριδα. Την ιστορία της και τι σημαίνει για εσάς;
-Η Ίριδα βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Ακαδημίας και Ιπποκράτους, στο ισόγειο του μεγάρου της Πανεπιστημιακής Λέσχης. Πρόκειται για μια πανέμορφη αίθουσα μπαρόκ αρχιτεκτονικής, η οποία εγκαινίασε τη λειτουργία της ως κινηματοθέατρο στη δεκαετία του 1930 και υπήρξε μία από τις πρώτες κινηματογραφικές αίθουσες της Αθήνας. Από το 1998 χαρακτηρίζεται ως έργο τέχνης σύμφωνα με Υπουργική Απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού.
Το διάστημα των δεκαετιών ́60 με ́80 η Ίριδα φιλοξενούσε αρχικά τη Φοιτητική Κινηματογραφική Λέσχη Αθηνών (Φ.Κ.Λ.Α.) και στη συνέχεια το Θεατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών (Θ.Τ.Π.Α.) .
Από τη δεκαετία του 80 μέχρι και σήμερα είναι ο κύριος χώρος που στεγάζει τις δραστηριότητες του Κινηματογραφικού και του Φωτογραφικού Τομέα του Π.Ο.Φ.Π.Α.. Στεγάζει σε καθημερινή βάση δηλαδή, πάνω από 15 σεμινάρια με ελεύθερη είσοδο, τα οποία την κρατάνε ζωντανή και γεμάτη νέο κόσμο μέχρι τις βραδινές ώρες.
Όλοι οι πολιτιστικοί τομείς του Ομίλου στηρίζουν την λειτουργία τους στην αφιλοκερδή και εθελοντική προσφορά των μελών τους, παλαιών και νέων, ενώ η οργάνωση και συνέχισή τους στο χρόνο, εξασφαλίζεται από τις προσπάθειες και τον προσωπικό χρόνο των φοιτητών. Επίσης, από τον Νοέμβριο του 2022 μέχρι τον Ιούλιο του 2023 διοργανώθηκε ένα μεγάλο φεστιβάλ εξωστρέφειας του Πολιτιστικού Ομίλου, το Irida Visions, με ένα εξαιρετικό πρόγραμμα, που αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα του στίγματος της δράσης των τομέων. Στα πλαίσια του φεστιβάλ, πραγματοποιήθηκαν προβολές εμβληματικών ταινιών του ελληνικού κινηματογράφου και οι δημιουργοί τους είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με το κοινό που γέμισε την Ίριδα. Ανάμεσα στους σπουδαίους δημιουργούς που παρευρέθηκαν αναφέρουμε ενδεικτικά τους Παντελή Βούλγαρη, Κώστα Γαβρά, Σοφία Εξάρχου, Πάνο Χ. Κούτρα, Εύα Στεφανή, Νίκο Γραμματικό, Γιάννη Οικονομίδη, Ζακλίν Λέντζου κ.α..
Η Ίριδα είναι μια πανέμορφη αίθουσα που γοητεύει όποιον και όποια την επισκέπτεται για πρώτη φορά, που έχει φιλοξενήσει τις φωτογραφίες και τα γυρίσματά μας, τις φιλίες μας και κάποιες από τις πιο έντονες αναμνήσεις μας. Είναι ένα σημείο αναφοράς των φοιτητικών μας χρόνων στην καρδιά της πόλης και μια από τις λίγες φορές που στεγάζονται δραστηριότητες του Ε.Κ.Π.Α. σε ένα ζωντανό μνημείο. Πέρα από την συναισθηματική αξία που έχει για εμάς βέβαια, είναι και μια αίθουσα που προορίζεται πρωταρχικώς για φοιτητική μέριμνα, στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιούνται οι δράσεις μας και η προσφορά μας στην πολιτιστική ζωή της Αθήνας.
-Γιατί έχει προκύψει αυτός ο θόρυβος με το πιθανό κλείσιμο της Ίριδας;
-Το καλοκαίρι του 2022 ψηφίστηκε ένας νέος νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ, ο ν. 4957/2022. Ανάμεσα σε άλλες διατάξεις, με το άρθρο 296 του νόμου καταργήθηκε η αυτοτελής νομική προσωπικότητα της Πανεπιστημιακής Λέσχης του Ε.Κ.Π.Α., με αποτέλεσμα την άρση ταυτόχρονα, της ανεξάρτητης διαχείρισης των οικονομικών της αποθεμάτων, του προϋπολογισμού της, καθώς και των κτιριακών της υποδομών. Έτσι άνοιξε ο δρόμος για χρήση πολλαπλών χώρων του κτιρίου ως αίθουσες διδασκαλίας του Παιδαγωγικού – παρόλο που το Πανεπιστήμιο κατέχει ήδη πολλά άλλα κτίρια προς τέτοια χρήση – ενώ προοιωνίζεται η «αξιοποίηση» ειδικά της Ίριδας με τρόπους διαφορετικούς, προφανώς οικονομικά προσοδοφόρους για το Ε.Κ.Π.Α.. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Π.Ο.Φ.Π.Α. κινδυνεύει να μείνει χωρίς έδρα, αλλά και ο πολιτισμός τής πόλης να γίνει φτωχότερος.
–Σύμφωνα με άρθρα στον τύπο η Ίριδα ανακαινίστηκε. Ποιά είναι η κατάσταση της αίθουσας σήμερα;
-Η Ίριδα για πολλές δεκαετίες έμεινε χωρίς ουσιαστική συντήρηση από την πλευρά του Ε.Κ.Π.Α.. Το καλοκαίρι του 2022 ξεκίνησαν ξαφνικά εργασίες συντήρησης. Βασικός στόχος τους ήταν να αποκατασταθεί ο φωτισμός στην οροφή της αίθουσας, προκειμένου να γίνει αυτή «κατάλληλη» για να φιλοξενηθούν μαθήματα του Παιδαγωγικού Τμήματος, το οποίο έχει μείνει προσωρινά άστεγο λόγω εργασιών στα δικά του κτίρια. Η απόφαση για μετεγκατάσταση του Π.Τ.Δ.Ε. πάρθηκε από τις προηγούμενες πρυτανικές αρχές χωρίς καμία ενημέρωση των φοιτητών του Π.Ο.Φ.Π.Α. και δημιούργησε μια σειρά προβλημάτων, όπως η αδυναμία διεξαγωγής σεμιναρίων μας λόγω έλλειψης χώρου και χρονικού πλαισίου.
Οι αίθουσες αυτές δεν είναι φυσικά κατάλληλες για πολύωρα πανεπιστημιακά μαθήματα, είτε λόγω έλλειψης φυσικού φωτισμού (Ίριδα, Α’ υπόγειο Πανεπιστημιακής Λέσχης), είτε άλλων παροχών. Επίσης, ακόμα και αυτές οι στοιχειώδεις εργασίες συντήρησης που έγιναν, θεωρούμε ότι έγιναν χωρίς σεβασμό στο γεγονός ότι το κτίριο της Λέσχης χαρακτηρίζεται ως έργο τέχνης. Ενδεικτικά, να αναφέρουμε ότι χρησιμοποιήθηκε πλαστικό χρώμα σε διακοσμητικά γύψινα στοιχεία, αλλάζοντάς τους τελείως την αισθητική, φωτιστικά ουδέτερης θερμοκρασίας χρώματος, κατάλληλα μόνο για διδασκαλία σε αμφιθέατρο και όχι για φωτισμό κινηματοθεάτρου, όπως και ότι έγιναν βιαστικές εργασίες τριψίματος του πατώματος που γέμισαν μαρμαρόσκονη όλο το χώρο, χωρίς κάλυψη των καθισμάτων και του εξοπλισμού προβολής του Πανεπιστημίου, για την προστασία των οποίων μεριμνήσαμε οι ίδιοι. Θεωρούμε λοιπόν, πως οι εργασίες ανακαίνισης έγιναν επιφανειακά και πρόχειρα, χωρίς την απαραίτητη μελέτη και προσοχή που κρίνεται απαραίτητη σε ένα κτίριο τέτοιας παλαιότητας αλλά και αρχιτεκτονικής ιδιαιτερότητας.
–Τον Απρίλιο που μας πέρασε η Ίριδα συμμετείχε σε κοινή δράση με δύο κεντρικούς κινηματογράφους της Αθήνας που απειλούνται με κλείσιμο, το Άστορ και το Ιντεάλ. Πώς σχετίζεται το ζήτημα της Ίριδας με αυτό δύο εμπορικών κινηματογράφων;
-Η Ίριδα είναι ένα μοναδικό στην Ελλάδα παράδειγμα χώρου συνύπαρξης φοιτητών και καλλιτεχνών, χώρος στον οποίο έκαναν και κάνουν τα πρώτα τους βήματα εκατοντάδες επαγγελματίες του κινηματογράφου και της φωτογραφίας και δημιουργήθηκαν γενιές σινεφίλ. Γενιές σινεφίλ που συναντιούνται και γεμίζουν τις προβολές του ΑΣΤΟΡ και του ΙΝΤΕΑΛ, όπως και όλων των κινηματογράφων της πόλης. Η απειλή για αλλαγή χρήσης των τριών αιθουσών και η κατ’ επέκταση συνολική υποβάθμιση της πολιτιστικής ζωής του κέντρου της Αθήνας κατέστησε αυτονόητη την σύμπραξη και την αλληλοϋποστήριξη.
Συμμετέχοντας στην κοινή δράση υπερασπιστήκαμε τις σκοτεινές αίθουσες της πόλης, το σινεμά ως μια συλλογική εμπειρία και το κέντρο της Αθήνας ως τον χώρο που χωράει και εμάς, τους κατοίκους της, εκτός από τους επισκέπτες της.
–Τι ζητάτε από το Πανεπιστήμιο ώστε να διασφαλιστεί πως η Ίριδα θα παραμείνει ένας ανοιχτός πολιτιστικός χώρος με έντονη φοιτητική παρουσία.
-Ως Π.Ο.Φ.Π.Α., καλούμε το Ε.Κ.Π.Α. να αναλάβει με φροντίδα την συντήρηση της Ίριδας και να δεσμευτεί γραπτώς για τη διατήρηση της αίθουσας ως χώρου πολιτισμού που διαχειρίζεται ο Πολιτιστικός Όμιλος των φοιτητών. Αυτό ώστε να μην καταλήξει άλλος ένας όμορφος χώρος τον οποίο οι φοιτητές παρατηρούν απ’ έξω, ενώ χρησιμοποιείται για δραστηριότητες άσχετες με το λόγο για τον οποίο δημιουργήθηκε η Πανεπιστημιακή Λέσχη. Μετά την εφαρμογή του νέου νόμου-πλαίσιο, δημιουργήθηκε ένα Γραφείο Φοιτητικής Μέριμνας στο οποίο υπάγεται και ο Π.Ο.Φ.Π.Α. Η νέα διοίκηση του Πανεπιστημίου δεν έχει παρά να προσθέσει στο καταστατικό του Γραφείου Φοιτητικής Μέριμνας, πως ο Π.Ο.Φ.Π.Α. δραστηριοποιείται στην Ίριδα και σε άλλους χώρους της Πανεπιστημιακής Λέσχης, όπως το Ά υπόγειο και το κτίριο Κωστής Παλαμάς και έχει την κύρια ευθύνη για πραγματοποίηση πολιτιστικού έργου, χωρίς αντίτιμο, προς όφελος των φοιτητών και των φίλων των τεχνών. Έτσι, θα διασφαλιστεί πως η Ίριδα θα παραμείνει για πολλά χρόνια ακόμα, όπως είναι συνδεδεμένη στο μυαλό των κατοίκων της πόλης όλες αυτές τις δεκαετίες. Ένας πολιτιστικός χώρος των φοιτητών, ανοιχτός στην κοινωνία που διαφημίζει την προσφορά του ΕΚΠΑ και τιμά το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Ελπίζουμε λοιπόν, πως οι νέες πρυτανικές αρχές, οι οποίες μόλις ανέλαβαν τα καθήκοντα τους, θα κατανοήσουν και θα εισακούσουν αυτά τα αιτήματα μας, σεβόμενες τη μέχρι τώρα παρουσία και συμβολή μας, και ευελπιστούμε σε μια καλή επικοινωνία και συνεργασία.
Πάντως για το Άστορ τα νέα είναι ευχάριστα, καθώς μόλις πριν από λίγες μέρες, με απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος Νίκου Ταγαρά, κηρύχθηκε διατηρητέα η χρήση του ως κινηματογράφου.
Πηγή: ertnews.gr
